زیرعنوان: بهترین بخشش وارث
حضرت علی علیه السلام فرمودند:
«ما نحل والدٌ ولداً نحلاً افضلُ‌من ادب حسنٍ»
بخشش و تفضل هیچ پدری به فرزندش بهتر از عطیه ادب و تربیت پسندیده نیست.
حق فرزند
و اما حق فرزندت این است که بدانی او پاره ای از تن تو است و خوبی و بدی او به تو بستگی دارد، تو مسئولی که او را تربیت کنی و خدا شناس بار آوری و او را کمک نمایی تا بتواند وظایف خود را نسبت به تو و خودش به خوبی انجام دهد. اگر درباره ی او نیکی نمایی پاداش می بینی و اگر با او بدرفتار باشی گرفتار کیفر و انتقام خواهی شد.
پس درباره ی او چنان رفتار کن که کارهای پسندیده او مایه زینت و سربلندی تو باشد، و در جهان دیگر و در پیشگاه خدا معذور باشی.
بخشی از فرمایش امام سجاد علیه السلام
1- بچه هایتان را خوب تربیت کنید که خوب بار بیایند زیرا در این صورت است که محیط خانواده محیط صمیمیت و محبت می شود.
2- بچه ای که متولد می شود به فطرت انسانیت و فطرت خوب متولد می شود، بعد مربی ها هستند که اینها را به فساد می کشانند پس باید والدین گرامی در این کوشش باشید که آن فطرت خوب را در آنها پرورش داده و از آنها انسانهایی با فطرت خوب تربیت کنید.
3- مادرها مبدأ خیرات اند و اگر خدای نخواسته مادرانی باشند که بچه ها را بد تربیت کنند مبدأ شرورند، یک مادر ممکن است یک بچه را خوب تربیت کند و آن بچه یک امت را نجات بدهد و ممکن است بد تربیت کند و آن بچه موجب هلاکت یک امت بشود، پس بچه های خود را به راه راست هدایت کنید.
4- شما والدین باید بکوشید تا یک بچه متعهد تحویل جامعه بدهید همانطور که از اول پستان به دهان بچه می گذارید و او را تربیت جسمی می کنید اسلام و دیانت و اخلاق خوب را به او تزریق کنید.
5- بچه هایتان را در دامنتان، تربیت اسلامی و تربیت انسانی بکنید تا زمانی که این بچه ها را تحویل دبستان می دهید، یک بچه صحیح با اخلاق خوب و آداب خوب تحویل دهید.
6- دامن مادر بزرگترین مدرسه ای است که در آنجا بچه تربیت می شود، آنچه را که بچه از مادر می شنود غیر از آن چیزی است که از معلم می شنود بچه از مادر بهتر می شنود تا از معلم، در دامن مادر بهتر تربیت می شود تا در جوار پدر، تا در جوار معلم؛ پس مادران عزیز باید در تربیت فرزندان اقدام جدی را معمول دارید.
7- باید بدانید که فرزندان شما اگر اخلاقی از پدر و مادر خود ببینند آن را به دیگران تعمیم می دهند و این خود در ایجاد بدبینی مؤثر است.
8- او را به گناه و طغیان وادار نکنید.
9- زن مربی جامعه است از دامن زن انسانها پیدا می شوند، پس باید در تربیت کودکان کوشا باشید.
10- در دامن مادر، بچه ها بهتر تربیت می شوند تا در پیش استاد، آن علاقه ای که بچه به مادر دارد به هیچ کس ندارد و آن چیزی که در بچگی از مادر می شنود در قلبش نقش می بندد تا آخر عمرش با او است، باید توجه کنید که بچه ها را خوب تربیت کنید و دامنهایتان یک مدرسه علمی و ایمانی باشد و این مطلب بسیار بزرگی است که از مادرها ساخته است از هیچ کس دیگر ساخته نیست.
11- مربیان و اولیاء باید دقت داشته باشید که برای تربیت جوانان آنان را در اعمال تمایلاتشان هدایت کنید و از افراط و تفریط که باعث سقوط و تباهی است برحذر دارید.
12- محققین می گویند مادر ایده آل مادری است که اختیاردهنده و با اغماض باشد و کودک را در قسمت اعظم کاوشهایش ترغیب نماید.
13- باید توجه داشته باشید که ترساندن بچه از لولو در تاریکی، بردن او به منظور گوش مالی به سیاهچال و زندان درست کردن برای بچه ها از کارهای جاهلانه ای است که بزرگترین ضرر و زیان را به جسم و روان کودک وارد می سازد.
14- باید در تعلیم و تربیت به خصوصیات جسمی و فکری کودکان قبلاً آشنایی داشته باشید.
15- به کودکان بفهمانید تا خواسته های خود را با خوش رویی مطرح سازند و مزاحمت ایجاد ننمایند، باید نسبت به متربی خود مهربان باشید.
16- بایستی در تربیت کودکان به او چیزی بیاموزید که بعدها مورد استفاده اش در حیات شخصی و اجتماعی باشد و این مسائل شامل مباحث اخلاقی، دینی، آداب و رسوم اندیشیدن، هنر و ادبیات، ارزش پول، حرفه و شغل، راه به دست آوردن پول و نان، موضعگیری های سیاسی در رابطه با آزادی، قوانین و...می شود.
17- در حضور کودکان خود مرتکب گناه نشوید اگر در پیش چشمهای کنجکاو و گوشهای حساس آنها بد کنید و بد بگویید درواقع با یک عمل دو خیانت انجام داده اید: اول آنکه گناه کرده اید دوم آنکه گناهکار ساخته اید.
18- کودکان خود را شاد کنید که برای رشد کودک و گسترش فهم و درک او مؤثر است و باعث می شود طفل زودتر و بهتر بفهمد، بیشتر در حیات اجتماعی و خانواده مشارکت داشته باشد.
19- باید دقت کنید خمیرمایه وجودی کودکان را از ابتدا در اختیار چه کسی قرار می دهید.
20- پدر و مادر عزیز در آغاز جوانی به فرزندانتان ادب و تربیت بیاموزید پیش از آنکه عمرشان به درازا بکشد و دلشان سخت گردد.
21- ارزشهای اصیل مذهبی را باید بتدریج و با توجه به رشد کودک و با استفاده از روشهای مناسب تقویت کنید و همزمان اعتماد به نفس فرزندانتان را نیز آرام آرام افزایش دهید.
22- برای تربیت کودک با هم اتفاق نظر داشته باشید که کودک نیز تکلیف خود را بداند.
23- با خوش خلقی و رفتار صحیح خود فرزندان و نورچشمان خود را افرادی خوش برخورد و اجتماعی بار آورید.
24- کودکان را بیشتر با عمل تربیت کنید نه با زبان.
25- فرزندان خود را از عادات زشت مانند دروغ و غیبت باز دارید.
26- قبل از پدر و مادر شدن روش تعلیم و تربیت را بیاموزید و سپس به تولید نسل بپردازید.
27- در تربیت کودک به تعادل میان همه استعدادها توجه نمایید.
28- در تعلیم و تربیت به کودکان خود مجال اندیشیدن بدهید و او را ترغیب به تفکر نمایید.
29- روحیه همکاری و تعاون و دوستی را در کودکان خود تقویت کنید.
30- کودکان خود را وادار به رعایت اصول بهداشتی و نظافت کنید.
31- بچه های خود را به امانتداری تشویق کنید.
32- هیچ ارثی از طرف پدر و مادر برای فرزند بهتر از ادب نیست و معنی ادب یعنی: باید کاری بکنید که بچه هایتان خوب بگویند، خوب صحبت کنند و بجا صحبت کنند. خود شما هم باید خوب بگویید و بجا بگویید.«حضرت علی (ع)».
33- دانستنیهایی را که در بزرگسالی موردنیازشان خواهد بود «مانند علوم تجربی، تخصص های فنی و حرفه ای، علوم پایه و آداب زندگی و معاشرت و غیره...» همه را در نوجوانی که فصل تعلم است به او بیاموزید.
34- تربیت با عمل از تربیت با گفتن تأثیرش بیشتر است. معنای تربیت با عمل این است که شما با تقوی باشید پسر و دخترتان با تقوی و با عفت خواهند شد.
35- مادران اگر بچه شیرخوار شما در گهواره باشد غیبت شما روی مغز او اثر می گذارد و بچه فلج روحی می شود.
تربیت عملی یعنی: اگر می خواهی غیبت بکنی بچه ات را در سرمای زمستان بگذار توی برفها برو بنشین غیبت کن و وقتی غیبتها تمام شد برو بچه ات را از توی برفها بیاور اگر فلج جسمی شود بهتر از این است که فلج روحی شود.
36- مربی گرامی: اگر شما دارای صداقت، گذشت، بزرگواری، انسان دوستی و غیره باشید این صفات را منتقل می کنید. اگر خود دچار خصوصیات ناپسند اخلاقی باشید هرچه هم در باب فضایل اخلاقی سخن بگویید نقاط ضعف اثر منفی خود را گذارده، مانع پذیرش کلام می گردد. پس شما باید عالم عامل باشید.
37- برخی کودکان در حدود 4 سالگی از بیان کلمات زشت احساس لذت می کنند. این حالت امری عادی است، شما والدین با لحنی محکم و قاطع و در عین حال آرام از او بخواهید که از گفتن برخی واژه های زشت خودداری کند.
38- کودکان را باید در خردسالی تربیت کرد زیرا کودک خردسال به راحتی و آسانی فرمانبردار است و سریعتر تحت تأثیر قرار می گیرد.
39- باید در زندگی همه جانبه فرزندان خود برنامه ریزی کنید و به پرورش استعدادهای فکری، ذوقی، هنری و علمی آنها بپردازید تا دیدی واقع بینانه پیدا کنند و شخصیتی جامع به دست آورند و به کمال انسانی نزدیک شوند.
40- اگر می خواهید به کودک خط مشی بدهید و او را به جهتی درست هدایت کنید ناچارید خود هم دارای خط مشی و برنامه باشید.
41- شما پدران و مادران در همه حال عهده دار تربیت فرزندان براساس وظیفه شرعی و اخلاقی هستید و پس از دوران اجباری تربیت هم باید ناظر رفتار و حافظ جسم و روانشان باشید.
42- در تربیت کودک خود از تنبیه بدنی پرهیز کنید تا فرزندتان پرخاشگر بار نیاید.
43- بدانید معلمان و مربیان واقعی دانش آموزان شما هستید که به کودک فرم و شکل تربیتی می دهید و تا خانواده ها اصلاح نگردند هیچ نوع تعلیم و تربیتی در محیط مدرسه پیاده نخواهد شد.
44- شما باید با ایمان و اعتقاد راسخ به خلیفه بودن انسان بکوشید با ایجاد و برقراری در ارتباط نیکو زمینه را در رشد و پرورش همه جانبه استعدادهای او فراهم آورید.
45- آگاه باشید تربیت همانند مسائل آموزشی، آموختنی نیست بلکه در تربیت متربی اول باید مسائل را در مربی دید و بطور ملموس مشاهده نمود.
46- تبلیغات غلط پسر و دختر بودن را به کلی از مغز خود بیرون کنید، به فکر ساختن انسانهای مسئول و مفید باشید.
47- کودک را کتک نزنید زیرا کودک با زبان گریه نیاز خود را اظهار می کند.
48- فرزند خود را به سحرخیزی عادت دهید و کار کردن با میل و رغبت را به او بیاموزید.
49- کودکان را در خردسالی با روشهای نیک و رفتارهای خوب، انس و عادت دهید تا این عادت در او مستمر شده و رو به شدت و افزایش بگذارد.
50- پدران و مادران عزیز، علاوه بر دلسوزی و راهنمایی کودکان باید تا حدودی به اصول اساسی تعلیم و تربیت آشنایی داشته باشید تا بتوانید از عهده مسئولیت خطیر تربیت فرزندان خود بخوبی برآیید و آگاه باشید که تنها با دلسوزی نمی توان سعادت آینده کودکان را پی ریزی کرد.
51- کودک در زمینه تربیت از والدین خود طلبکار است و شما باید این بدهکاری را به وجهی شایسته ادا کنید و در این راه در پیشگاه خدا و مردم مسئولیت دارید. در ادای این حق نمی توانید طفل را مورد بی مهری قرار دهید و به او اهانت روا دارید و یا خوار و کوچکش بپندارید.
52- اگر می خواهید کودکان شما شکل فطری خود را از دست ندهند باید از همان آغاز تولد تا موقعی یک انسان کامل گردند مراقبت نمایید.
53- با صبر و حوصله فراوان و بکار بردن اصول اساسی پرورش، جگرگوشه های خود را تربیت کنید، البته آزادی کامل در این مرحله خطرناک است باید سعی کنید به وسیله راهنمایی سودمند و آشنا کردن فرزند با خوبیها و زشتیها بتدریج آنان را از خطرات باز دارید.
54- باید توجه کنید روزانه قسمتی از وقت خود را با آگاهی کامل در خدمت فرزندانتان قرار دهید و برای این موضوع برنامه ریزی کنید.
55- اگر یتیمی را می خواهی سرپرستی کنی آنطور تربیت کن که فرزند خویش را تربیت می کنی و بین او و فرزندانت فرق نگذار، پیش او، بچه هایت را نبوس و نوازش نکن، او را آزرده نساز، در غذای جسم و جان او مراقبت کن. اگر چنین نتوانی سرپرستی او را قبول نکن.
56- علل بدرفتاری کودک خود را مشخص کنید ببینید هدف او از بدرفتاری چه بوده است.
57- فرزندانتان را به مسائل مربوط به حیات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی از همان دوران خردسالی، بصور گوناگون آشنا کنید و مخصوصاً در جنبه اخلاق او همت بگمارید تا بر رفتار او ایراد و اعتراضی نباشد.
58- اگر یک فرد را تربیت صحیح بکنید آنقدر شرافت دارید که همان شرافت انبیا است و از این طرف اگر خدای ناکرده بچه هایی که تحت تربیت شما هستند فاسد تربیت بشوند، جامعه را فاسد می کنند.پس تمامی کلیدهای فساد و خیر به دست شماست، بکوشید که درهای خیر را در جامعه گسترش دهید.
59- سعادت بچه ها از دامن مادر شروع می شود و سعادت کشور بسته به بچه های خوب یک مملکت است پس باید دست به دست هم بدهید و این بچه ها را تربیت اسلامی نمایید.
60- باید توجه داشته باشید که فرزندان شما در سنینی هستند که با یک شعار گمراه کننده فریب می خورند و خدای ناکرده براهی قدم می گذارند که جلوگیری از آن از هیچکس ساخته نیست، پس در تربیت آنها از راه صحیح بکوشید.
61- دامن مادرها، دامنی است که انسان از آن باید درست بشود، یعنی اول مرتبه تربیت، تربیت بچه است در دامن مادر، و برای اینکه علاقه بچه به مادر بیشتر از همه علایق هست، مادران گرامی حداکثر سعی خود را در تربیت فرزندان داشته باشید.
62- هدف مخالفین اسلام این است که بچه ها و جوانهای شما را از اسلام منحرف کنند، توجه کنید که کودکان و جوانها را به تعلیمات اسلامی و تربیت های اسلامی تربیت کنید تا انشاءالله کشور اسلامی شما از آسیب مصون باشد و نیز بتوانند اسلام را همانطور زنده نگهدارند.
63- سعی کنید که اراده قوی داشته باشید زیرا با اراده قوی و بانفوذ کلمه می توانید به بهترین وجه ممکن به تربیت فرزندانتان بپردازید بدون اینکه نیازی به تنبیه یا توهین باشد.
64- قوی ترین سنگر در برابر مفاسد اجتماعی و ناروایی ها، شما اولیاء هستید و فساد بسیاری از کودکان و در معرض حمله بودنشان به این خاطر است که در این سنگر آنچنان که باید کاری نمی کنید بنابراین در هر دادگاهی که برای محاکمه کودکان تشکیل می شود نخست باید شما والدین محاکمه شوید.
65- در تربیت کودک از تنبیه بدنی پرهیز کنید تا فرزندتان پرخاشگر بار نیاید.
66- بهر میزان که در اصلاح کودک بکوشید بیشتر مؤثر واقع می شود ولی پس از اصلاح نباید مسأله را خاتمه داد زیرا چه بسیار ناسازگاریها که در صورت عدم تعقیب، از نو پدید آمده و کودک آنها را دوباره از خود بروز می دهد.
67- در امر سرپرستی کودکان مصالح آنها را حفظ کنید.
68- مادران عزیز با اداره کانون خانواده و ایجاد گرمی و آرامش، به تربیت فرزندانتان بپردازید و بیشتر از پدر با کودک خود رابطه عاطفی داشته باشید تا کودک احساس کمبود نکند.
69- معلمان و مربیان توجه داشته باشید تنها با تسلط به درس و برنامه نمی توانید کودک را بسازید بلکه شخصیت و فکر و روان خود را هم باید بسازید.
70- برای پرورش صحیح کودک باید رفتار خویش را کنترل کنید و به اصلاح آن اقدام نمایید.
71- فرزندان خود را به آنچه که ضروری زندگی حال و آینده شان است آگاه کنید.
72- اندرزها و درسهای تربیتی خود را وقتی به کار ببرید که شاگردان پذیرا باشند.
73- والدین باید به کودکان خود بیاموزید که ادب و تواضع را در برابر بزرگسالان رعایت بکنند.
74- به کودک باید بفهمانید که چه کاری ناصواب است، باید به او بقبولانید که فلان رفتار زننده و فلان رفتار دیگر پسندیده است، این آگاهی در همه زمینه ها به کودکان می فهماند که در برابر مسائل گوناگون چه موضعی بگیرند.
75- در آن هنگام که کودک به عللی بخواهد اصول مورد نظر را رعایت نکند و تنها مجری نظرات خود باشد باید اعمال قدرت کنید و در اجرای اعمال قدرت برای فرزندانتان کمال مراقبت را بنمایید.
76- شما پدران بایستی در امر تربیت طوری عمل کنید که فرزند در برابر هر مدنیّتی، مخصوصاً در سنین نوجوانی و جوانی که دوره اتکاء و ارزیابی براساس ظواهر است خود را نبازد، به ارزیابی آنچه که هست بپردازد و راه و رسم و مدنیّتی زیباتر و پسندیده تر را برای خود برگزیند.
77- بهترین ارثی که می توانید به فرزندان خود بدهید ادب و تربیت صحیح است.
78- سعی کنید در آموزش راه و رسم زندگی به فرزندانتان، راه و روش اندیشیده ای داشته باشید.
79- نیازی نیست که خزیدن و راه رفتن و محبت کردن را به کودک یاد دهید بلکه خودش از عهده این کار برمی آید و شما فقط زمینه فرصت را برای ابراز این فعالیتها فراهم آورید.
80- والدین گرامی باید با تشویق و ترغیب علاقه کودکان را به درس خواندن فراهم آورید.
81- به آنها معنی احترام متقابل را بیاموزید، خودتان هم الگوی این احترام متقابل باشید، فرزندانتان را همانطور که هستند بپذیرید، نه اینکه بخواهید از آنها الگویی مشابه خود بسازید. این عمل دشمن رشد و خلاقیت طفل است. مهربان و در عین حال قاطع باشید. مهربانی برای نشان دادن احترام به او و قاطعیت برای نشان دادن احترام به خودتان و حفظ حقوق خویشتن.
82- به فرزندان خود کارهای کوچک ولی با معنی بدهید. در مورد انجام این نوع کارهای کوچک با هم تصمیم بگیرید.
83- بعد از ارتکاب اشتباهی، با اعتراف به آن از خود نمونه بسازید، به فرزندان خود بگویید که چه چیزی را درباره ی رفتار خود دوست نداشته اید و از آنها برای پیدا کردن راه حل بهتری کمک بگیرید.
84- وقتی طفل از شیر مادر جدا گشت به تربیت و تمرین اخلاقی او اقدام نمایید.
85- فرزندان خود را به معیارها و نیازهای آینده پرورش دهید چه اینکه آنان برای زمان و روزگاری غیر از آنچه شما در آن به سر می برید آفریده شده اند.
86- از بچه شیطان امروز مرد کارآمد فردا را می توان ساخت.
87- در دادن پندر و اندرز به کودک توجه داشته باشید که همه فشار و تکیه ما روی خود کودک باشد همه جا بحث از خیر او، سعادت و سلامت او مطرح کنید و گاه هم خیر و سعادت جامعه.
88- پدر و مادر عزیز: سعی کنید تربیت اطفال را به خیال اینکه بچه اند به جوانی نگذارید یک مادر وظیفه شناس باید بداند که اخلاق خوب و بد اکتسابی است که در آغاز کودکی در نهاد اشخاص جایگزین می شود و بزرگترین سبب همانا پدر و مادر و افراد خانواده هستند.
89- عبادت کنید تا نسلی سالم و مسلمان تحویل جامعه دهید.
90- کودک را باید از سرچشمه عواطف سرشار و مهر و محبت مادر سیراب کنید.
91- باید بدانید هیچ دستی برای نوازش کودک مهربانتر از دست مادر نیست.
92- مادران توجه داشته باشید که علاقه ای کودک به مادر دارد به هیچکس ندارد، حرف مادر را بیشتر قبول می کند و در مغز او بیشتر نقش می بندد.
93- اصولاً طفل خردسال را با توجه به عوالم مخصوص او آزاد گذارید و او را به کارهای جدی واندارید و با توبیخ زبانی و یا تنبیه بدنی، تخلفهای او را کیفر ندهید.
94- توجه و سرنوشت اولاد بعهده پدران و مادران است اما مادرها بیشتر مسئولند، تأثیر مادر در روحیه اطفال از تأثیر پدر بیشتر است پس آگاه باشید که بیشترین تربیت از آن مادران است.
95- والدین باید در تربیت فرزندان خود هدفدار باشند، در غیر این صورت فرزندان بد بار می آیند، و هرگاه هدف از پیش نامعلوم باشد هیچ کاری را نمی توان خوب انجام داد.
96- هرگاه پدر و مادر واقعاً به فرزندان خود علاقه مند باشند و بخواهند تا آنجا که ممکن است آنها را بهتر تربیت کنند، باید بکوشند که عدم توافق متقابلشان به قطع رابطه منجر نگردد و بدین ترتیب فرزندان خود را در دشوارترین وضع قرار ندهند.
97- کودک را باید تا هفت سال آزاد بگذارید و پس از آن در مدت هفت سال باید به تربیت و ادب او اهتمام ورزید.
98- کودکی که حافظ قرآن است معنی آن را درک می کند آیات خیر و سعادت خویش را از بر کرده است و کودکی که نماز می خواند و در شبانه روز چندین مرتبه متذکر خدا می شود و او را می پرستد و خویش را همواره نزد او می بیند بطور قطع از هرگونه انحراف جنسی مصون است پس کودکان خود را چنین بار بیاورید.
99- حس برتری و غلبه بر دیگران از نیرومندترین عواملی است که انسان را به عمل و فعالیت وامی دارد در این صورت باید کودک را تحت مراقبت تعلیم و تربیت قرار دهید.
100- در اسلام به امر تربیت توجه بسیار شده و به خاطر نقش و اهمیت آن دامنه مسئولیت تربیتی فرزند تا 21 سال بر عهده والدین است.
101- پیامبراکرم (ص): هر مولودی بر فطرت توحید متولد می شود، پدر و مادر او وی را زرتشتی، مسیحی و یا یهودی بار می آورند.
102- به کیفیت تربیت بیش از کمیت توجه کنید که در زدودن جرم و رفتار انحرافی مؤثر است.
103- در برنامه های تربیتی خود درس وظیفه شناسی، رعایت حقوق، ایمان و احترام به دیگران را به کودکان خود بیاموزید.
104- او را آماده کنید تا بتواند ورود خواهر یا برادر تازه را تحمل کند.
105- کودک را هنگام افتادن، مجروح شدن همیشه حمایت نکنید لازم نیست که کودک همه وقت در این زمینه ها حمایت ببیند، چون در آن صورت فردی ناتوان خواهد شد.
106- فرزندان خود را طوری تربیت کنید که دزد و خلافکار بار نیایند.
107- شما نباید تربیت کردن را تنها در انحصار رشد ذهنی دانسته و همین قدر که کودکانتان به مدرسه رفتند خیال کنید که کار تربیتی آنان به پایان رسیده است بلکه بتدریج باید بکوشید فرزندان خود را با اصول اخلاقی و انسانی آشنا سازید.
108- هنگامی که در حالت آرامش هستند مسائل آنان را برایشان توضیح دهید.
109- با گوش کردن انعکاسی به کودکتان یاری دهید که به مسأله ناراحت کننده خود بیندیشد و در آن تعمق کند.
110- کودکتان را از تقلیدهای ناروا و ضد اخلاقی و اجتماعی دور و در پرهیز داشته باشید.
111- افرادی که صلاحیت الگویی ندارند از دید و نظر کودک دور داشته باشید.
112- کودکان خود را از تنبلی و سستی بازدارید تا پشیمان و پریشان نشوند.
113- بر والدین است که فرزندان خود را با روش صحیح پرورش دهند زیرا پیامبر (ص) فرموده: فرزندان خود را دوست بدارید و با مهربانی برخورد کنید هرگاه وعده ای به ایشان دادید وفا کنید چون امید فرزندان تنها به والدین است.
114- اولین باری که یک کودک جرأت کند که از پلکانی بالا برود و یا در باغی از ما دور بشود باید فکر کنیم که این نشانه مساعدی است که حکایت از شهامت و اراده او می کند. باید مواظب باشید که او را با جیغ و فریاد خود برای جلوگیری از این کار ترسو و مضطرب و مردد نکنید.
115- متوجه باشید کار تربیت کاری ظریف است. تسلط بر نفس لازم است و مدیریت بر خود ضروری است.
116- همه خواسته های کودکان را قبول نکنید.
117- در دل کودکان ترس از پدر را که الگوی انضباط است ریشه دار سازید.
118- والدین عزیز شما باید فرزندانتان را با خواندن کتاب، فنون سواری، تیراندازی و شنا آشنا کنید به پیراستن و پاک کردن اندیشه ها و عادات و بالا بردن مقام و مرتبت او بپردازید.
119- باید کوشش کنید نیروی تشخیصی کودک را بکار اندازید تا مانند ماشین خودکاری، زشتی و زیبایی را از یکدیگر تمیز دهد و به اراده خود از بدیها گریزان باشد و به خوبیها روی آورد.
120- به خاطر آینده فرزندانتان از غرور و خودبینی و خشم بی موقع بپرهیزید.
121- شما که می خواهید تن به مسئولیت پدری بدهید باید بشناسید در جامعه چه خبر است چه عواملی شما را تحت تأثیر و نفوذ قرار می دهند چگونه می توانید پذیرای نفوذهای مثبت و در گریز از تأثیر منفی باشید. فقدان این آگاهی سبب می شود امر تربیت فرزندتان میسر نگردد.
122- شما پدران در خانواده نقش مسلط دارید شما هستید که از نظر امر و نهی و کنترل اخلاق توجه اهل خانه را به خود معطوف می دارید و راهنمای آنها در عرصه زندگی هستید. بر این اساس شما مسئول رشد و هدایت و تأمین عوامل سعادت فرزندان، اصلاح وضع آنها و مسئول جهت دادن به سوی خیر هستید.
123- دقت کنید که کودک همانند نهال تازه ای است هرطور به او تعلیم دهید همانگونه تربیت می شود.
124- چون کودکانتان شما را چهره برجسته خانواده می دانند و ضامن تأمین معاش، عامل امنیت و مرکز دانایی، به همین خاطر شما را دوست می دارند و مورد ستایش قرار می دهند و دوست دارند مثل شما باشند پس مراقب وضع و موقعیت خود از این بابت باشید.
125- مستحب است که به هنگام تولد کودک گوسفندی قربانی کرده و انفاق کنید.
126- به آنها بفهمانید که اساس انسانیت و شخصیت واقعی، شهرت و مال و جاه و مقام و... نیست.
127- توجه داشته باشید که رفتار شما از دید کودک دور نمی ماند پس مواظب رفتار خود باشید.
128- برای تربیت کودک حتماً نباید شرایط و امکانات بخصوص و فوق العاده ای وجود داشته باشد بلکه کافی است که شما موقعیت مناسب را بشناسید و از کوچکترین فرصت بهره بگیرید.
129- نقش حساس و اصلی مادر در تربیت کودک تا حدی است که محرومیت از وجود او برای کودک در واقع محرومیت از زندگی است، مادر نخستین گذرگاه کودک به زندگی اجتماعی است.
130- می توانید کودکانتان را تدریجاً به خوبی ها عادت دهید درست است که اعمال و حرکاتی که از کودک سر می زند به تنهایی کوچک و ناقابل است ولی مانند ذرات برف دانه دانه روی هم انباشته شده و آمیخته می شوند.
131- در پیش فرزندان خود از شوخی کردن بپرهیزید بلکه به جای شوخی کردن به مزاحهای منطقی اکتفا نموده به توانایی و استحکام عقل لطمه ای وارد نسازید.
132- پدران و مادرانی که دختران رشیدی دارید خود باید از آگاهیهای شایسته و مناسبی برخوردار باشید بدانید که کشتی وجود فرزندان را به کدام سو حرکت دهید و در کجا و چه نقطه ای پهلو بگیرید.
133- توجه داشته باشید که از مادرانی به نام نزاع، متارکه و تبعیض است که فرزندانی به نام کینه و خشونت و نفرت متولد می شوند کمتر ممکن است کودکی ستم دیده و زورشنیده، در بزرگسالی ستمگر و زورگو نباشد.
134- به فرزندان خود بیاموزید که اشتباهات، فرصتهای طلایی برای یادگیری هستند.
135- برای تربیت وقت بگذارید. مثلاً منظور خود را از جمع و جور کردن اتاق توضیح دهید.
136- خیال نکنید برای وادار کردن فرزندانتان به یک عمل بهتر، اول باید احساسات بد را به آنها القاء کنید. مثلاً اگر می خواهید کودکانتان بهتر درس بخوانند آنها را تشویق کنید نه توبیخ. اگر می خواهید آنها بیشتر غذا بخورند بجای جملاتی مانند: اگر غذا نخوری ضعیف می شوی یا دندانهایت می ریزند، جملات مثبتی مانند غذا خوردن قویترت می کند را بکار برید.
137- میانه روی را در تمام مراحل زندگی به آنها بیاموزید.
138- تربیت کودک را باید از همان آغاز تولد و حتی از دوران جنینی شروع نمایید زیرا شخصیت کودک در همان 5 سال اول زندگی پایه ریزی می شود.
139- از مسائل تربیتی کودکان و روشهای آن و شیوه تأثیرگذاری بر کودک اطلاع کافی داشته باشید.
140- پیش از بچه دار شدن باید با مسائل تربیتی آشنایی داشته باشید و در این زمینه اطلاعات لازم را کسب نمایید زیرا همان طور که باغبانی آگاه، گلهای بهتری را پرورش می دهد پدر و مادر مطلع نیز کودکان شادابتر و سالم را وارد جامعه می کند.
141- سعی کنید در تربیت فرزندان خود کوشا باشید، ضمناً نگهداری از طفل نیز وظیفه شماست.
142- سعی کنید هیچگاه به ضعف و نادانی کودک خود نخندید نه همیشه به ضرب چوب تربیت کنید و نه آنقدر به روی طفل بخندید که عاقبت به گریستن منجر شود، مراقب باشید که اطفال طالب شادمانی و نشاط و بازی هستند اگر همیشه سلب آزادی از آنها کنید و همواره از تنبیه و تهدید سخن بگویید اثر وخیمی از اندوه و کسالت روح، در آنها پدید می آورید.
143- دختران را دختر تربیت کنید ولی نه به این معنا که هیچگونه صفات مردانه از شجاعت و جرأت در آنها نباشد.
144- خانه را اولین کلاس درس انسانسازی برای فرزندانتان قرار دهید تا تفاهم و محبت و سازگاری و ایثار و گذشت و صمیمیت را فرا گیرد.
145- آگاه باشید که در اعمال انضباط در کودک، تشویق و تنبیه هر دو نقش مهمی دارند تنبیه به منظور خودداری کودک از رفتار نامطلوب اعمال می شود و پاداش به منظور این است که رفتار مطلوب را در کودک تقویت می کند.
146- والدین گرامی از همان اوان کودکی با عوامل بهانه جوییهای کودک خود مبارزه نمایید چون اساس اصلی سستی اراده و حس خودخواهی افراد بزرگسال با بروز بهانه جوییها در اوان کودکی تشکیل می شود.
147- تربیت صحیح یکی از عوامل سازگاری و حسن تفاهم جوانان است زیرا تجربه ثابت کرده کسانی که به درستی پرورش یافته و فن زندگی را خوب فراگرفته اند به خوبی می توانند خود را با محیط زندگی خانواده و اجتماع منطبق سازند.
148- بر پدران و مادران است که فرزند خود را با تربیت صحیح و اخلاق نیکو پرورش دهند زیرا خود از رنج و ناراحتی تربیت نادرست، رهایی یافته و بر اثر حسن اخلاق در اجتماع محبوبیت پیدا می کنند و هم بچه هایشان نیز فرزندان خود را با روش صحیح تربیت می کنند.
149- طفل بدون انحراف بدنیا می آید و تنها تربیت غلط است که او را منحرف می کند و او کلمات زشت و حتی عواطف درونی اعم از خوب و بد را از پدر و مادر و اطرافیان یاد می گیرد.
150- در آغاز تربیت، باید کودک را از نعمتهای مادی و معنوی بهره مند کنید و از ابتداء تولد تربیتش را شروع کنید.
151- پدر و مادر بدانند که قبل از زناشویی و انتخاب همسر باید بفکر تربیت اولاد آینده خود باشند.
152- کودکان خود را در سایه تقوا پرورش دهید تا آرامش و قدرت پیدا کرده، در برابر دشواریها مقاوم گردند.
153- هر فرزندی براساس فطرت اسلامی زاده می شود ندانم کاریها و اشتباهات شماست که او را از صراط مستقیم منحرف می سازد.
154- شما پدران باید براساس ضوابطی خود را برای پدری و انجام وظیفه نیکو در این راه آماده کنید تا شایستگی و لیاقت این کار را به دست نیاورده اید تن به این کار ندهید.
155- شما پدران مسئول عمل فرزندان خویش هستید باید به این امر توجه کنید آنچه مورد عمل قرار می دهید برای فرزندانتان درس است به همین جهت باید اندیشیده، پاک و خالص و بدور از هرگونه شوائب باشید و هم باید عملتان هدفدار، در طریق رضای خدا و تعالیم الهی باشد تا کودکتان نیز در جهت خیر و سعادت قدم بردارد.
156- لازمه زندگی سالم، آشنایی با آداب صحیح و راه و رسم درست زندگی است بهترین و مناسبترین دوران برای این آموزش دوران کودکی و بویژه دوران دبستان یعنی هفت سال دوم زندگی کودک است.
157- اگر می خواهید از مشکلات رفتاری فرزندان خود در سنین جوانی و بزرگسالی بکاهید و آنها را در داشتن زندگی سالم که مبتنی بر شخصیت متعادل است یاری رسانید باید در امر تربیت آنان در دوران کودکی با جدیت و روشن بینی بیشتری عمل کنید.
158- باید مراقب آنان بود، آمد و شدها، معاشرتها، خلوتها و جلوتهایشان را زیر نظر داشت البته بگونه غیر مستقیم آنچنان که روحشان آزرده نشود.
159- باید حقایق موجودات محیط را در کودکی به فرزند بفهمانید و الا زیانهایی به بار خواهد آورد.
160- دل بچه هایتان را از حسد، کینه، بخل، خودگرایی، عجب و تفاخر پاک سازید تا مانند زمینی که از علفهای هرز پاک شود آباد گردد.
161- پدران عزیز: شما باید پناهگاه، حامی، کمک کار فرزندانتان باشید، برای او راهنما، معلم، قانونگذار و از همه مهم روزی رسان او از راه حلال باشید.
162- کودکان را در خردسالی به روشهای نیکو و رفتارهای خوب، عادت دهید.
163- برای تربیت کودک از ترساندن و تهدید و ارعاب خودداری کنید زیرا همانطور که یک غنچه گل را نمی شود به زور بصورت گل درآورد کودک را نیز با ارعاب و تهدید نمی شود تربیت کرد.
164- تفکر و ابتکار فرزند را بکار اندازید و قدرت تمیز و داوری او را بیدار نمایید.
165- به دختران تفهیم کنید در هر جا و مقامی هستند نسبت به همان اندازه باید خواسته و خواهش داشته باشند تا منجر به ناراحتی روان نگردد.
166- آگاهیهای لازم را به دختران بدهید تا خود و موقعیت جامعه را شناخته و بدانند که در آن چه جنبه هایی مثبت و چه جنبه هایی منفی است.
167- گسترش جاهلیتها و آداب و رسوم غلط را منع کنید.
168- شما والدین در تربیت فرزندانتان نمی توانید به هر گونه ای که مورد نظر شماست عمل کنید و یا حق ندارید نظرات خود را به هر شکل و صورتی بر او تحمیل نمایید آنچه که شما در تربیت کودک به او بدهکارید آن را خداوند مشخص کرده و والدین را به رعایت آنها متعهد کرده است.
169- شما پدران و مادران بایستی به این واقعیت واقف باشید که کودک بدنیا می آید در حالی که دروغگو نیست، متقلب نیست و وظیفه شماست که این زمینه ها را در کودک حفظ کنید و نگذارید روح و قلب پاک و صاف او را گرد و غبار فراگیرد.
170- وظیفه شما پدران و مادران این است که باید مراعات کنید بچه هایتان سعادتمند شوند.
171- آگاه باشید که خدمتی که ممکن است پدر و مادر به فرزند خود کند تربیت صحیح است.
172- هر روز ساعتی را به مطالعه اختصاص دهید.
173- با کودکی که از نظر بدنی و یا روحی یا اجتماعی عقب افتاده است باید از مراقبت و تربیت ویژه ای که متناسب با وضع خاص اوست برخورد کنید.
174- پدر و مادر گرامی: علی (ع) می فرماید: «انما قلب الحدث کالارض الخالیة ما القی ضیها من شی قبلته» یعنی صفحه دل جوان نورس همچون زمین کشت نشده و بکر است هر بذری در آن بپاشند می پذیرد.
175- با تربیت صحیح فرزند خود را در نیکی به والدین کمک و یاری نمایید تا رحمت الهی شامل گردد.
176- امر تربیت مستلزم مراقبت و دلسوزی بسیار است و در این راه تنها وقت گذاری کافی نیست، لازم است که بیداری و هوشیاری هم توأم باشد شما که در راه تربیت فرزند فداکاری می کنید بایستی فداکاری شما با مراقبت همراه باشد.
177- برای تربیت کودک محیطی را تدارک ببینید که او را از تمام موانع مشکل و خطرناک و تهدید کننده برهاند به نحوی که در این محیط رشد همه جانبه کودک را تأمین کنید.
178- دختر خود را آنگونه جهت دهید که طبیعت و فطرت او خواستار آن باشد.
179- برای شما لازم است تا با فنون تربیت و در صورت امکان روانشناسی و مذهب آگاهی داشته باشید تا روش برخورد با کودک را یاد بگیرید.
180- از سختگیریها و کنترلهای بیش از حد جلوگیری کنید چون عدم کنترل آن زمینه ساز طعمه شدن آنها و کنترل شدید آن باعث عقده سازی و گریز آنها خواهد شد.
181- اگر کودک را نهی می کنید باید پا به پای آن وی را به امر مثبت و درست هم تربیت نمایید.
182- محیط کودک را چنان بسازید که کودک به گزینش شایسته موفق شود.
183- کودکان خود را در ضمن تعلیم پرورش دهید.
184- باید در محیط خانه اصول اساسی اخلاقی و روشهای صحیح زندگی را به فرزندان خود بیاموزید و بطور غیرمستقیم تا زمانهای محدودی از آنان مراقبت بعمل آورید و با این کار آنان را به زندگی مستقل آشنا سازید.
185- مادران و مربیان، چه از راه عمل و چه از راه القاء باید به دختران جوان تفهیم کنید که سعادت خانواده در دست قدرت زن است و این که نبی خاتم (ص) فرمود: به این خاطر است که کودک قدم در جای قدم مادر می گذارد و درواقع اوست که فرزند و در نتیجه نسل بشر را بهشتی و یا جهنمی می کند، دریچه ای از بهشت به روی مردم می گشاید و یا دریچه ای از جهنم را.
186- کودکان خود را طوری بار بیاورید تا به خواسته های دیگران توجه داشته باشند.
187- مردی حضور پیغمبر اسلام (ص) رسید و عرض کرد: من هرگز کودکی را نبوسیده ام، پیغمبر فرمود: این شخص مردی است که از نظر ما اهل جهنم و عذاب است و همچنین فرمود: اگر کسی فرزند خود را ببوسد خداوند حسنه ای برای او می نویسد و اگر او را خوشحال نماید خداوند او را در قیامت مسرور می سازد و اگر قرآن را بدو تعلیم دهد در روز رستاخیز حله ای از نور بدو می پوشانند که از پرتو آن، گونه های اهل بهشت می درخشد.
188- اگر گمان می کنید که ناخن جویدن کودک ناشی از فشار روحی است که شما بر او وارد می کنید سعی کنید از این فشار بکاهید.
189- پدر و مادر بدانند که اساس تربیت فرزند آنست که نخست خود را اصلاح کنند و بعد به اصلاح و تربیت فرزندانشان بپردازند.
190- بدانید که مغز کودک نرم است هرچه دید و شنید مانند تصویری به آسانی در مغز خود منعکس می کند و به مرور زمان که مغز او رشد می کند این تصاویر نیز به همان نسبت غیرقابل محو خواهد شد، پس مواظب اعمال و رفتار خود باشید.
191- بدانید که چشمهای درخشان اطفال، شب و روز حرکات شما را می نگرند و بخاطر می سپارند و اطفال شما به انتظار روزی هستند که بزرگ شوند و کارهای شما را عیناً تکرار کنند پس رفتار شما مهمترین آیینه یادگیری تربیت برای فرزندانتان است.
192- پدران باید بدانند طرز برخوردی که نسبت به همسر دارند به پسر خود درس همسرداری می آموزد و مادر با طرز برخوردش نسبت به شوهر به دخترش درس شوهرداری می آموزد.
193- خود را با عوالم کودک هماهنگ بسازید و رفتاری را که در خور درک و فهم اوست پیش بگیرید.
194- زیباترین و خوشایندترین اوقات کودکان و نوجوانان در کانون خانواده زمانی است که بزرگترها بخصوص شما پدران و مادران آماده اقامه نماز باشید.
195- اوامر و نواهی والدین و مربیان هرچه بیشتر باشد اختلالات عصبی و روانی کودکان و نوجوانان زیادتر است.
196- بدانید که گفتار و کردار والدین در کودک احساس امنیت بوجود می آورد و به او می آموزد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند، پس هرگز در رفتار و کردارتان خشونت بکار نبرید چون عصبانیت و خشونت در بین والدین به رشد روانی کودک صدمه وارد می کند.
197- اگر می خواهید رفتارهایی همانند : راستگویی، صداقت، ایثار، نماز و... عمیقاً مورد توجه و یادگیری کودکان و نوجوانان شما قرار گیرد، لازم است در عملکردهای خود ثابت قدم بوده چهره ای مصمم و شخصیتی عاطفی و قابل اعتماد داشته باشید.
198- مراقب باشید که خدای ناکرده با تندخویی و عتاب و خطاب زمینه آزردگی روان حساس ترد و شکننده نوجوانان را به هنگام حضور در مسجد به هر دلیل که باشد فراهم ننمایید.
199- بسیاری از رفتارهایی را که در نوجوانان و جوانان مشاهده می کنید نظیر کم رویی، گوشه گیری، بی رغبتی نسبت به نماز و یا برعکس: شادابی و فعالیت و سازندگی، اقامه نماز، اهمیت دادن به احکام مذهبی غالباً متأثر از تجارب تربیتی کودک قبل از ورود به مدرسه است.
200- توجه داشته باشید از آنجایی که اطفال کنجکاوند و پیوسته می خواهند همه چیز را بفهمند و هرچه را پدر و مادر بگوید آنها را باور می کنند و به خاطر می سپارند بنابراین باید راستش را به آنها گفت و در جایی که مصلحت مقتضی است گفتن نمی دانم بهتر از آن است که ذهن اطفال را از دروغ پر سازید و یا تهدید کنید. پدر و مادر عزیز: سعی کنید فرزندان خود را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید و اگر به آنها گفتید لباس یا کفش می خرم حتماً سعی کنید به وعده خود وفا کنید و خلف وعده شما باعث می شود اطفال از خردسالی با بدقولی آشنا شوند.
201- در خانواده نحوه نماز خواندن شما والدین، چگونگی نگرش شما نسبت به نماز، تلقی شما از اهمیت و عظمت نماز، رفتار شما قبل از ایستادن به نماز، هنگام اقامه نماز و بعد از اتمام از جمله عوامل بسیار بزرگی است که در ایجاد پرورش احساس مذهبی در کودکان شما دخیل است.
202- توجه داشته باشید که کودکان از همان ماههای اول تولد با صدای آرام شما والدین آشنا شده وجودش شکوفا می گردد پس با توجه به این مسأله و در نظر گرفتن اینکه همواره حواس کودک متوجه اطرافیان می باشد دقت لازم را به عمل آورید.
203- بسیار خوب است هنگامی که شما نماز می خوانید ترتیبی بدهید که نماز خواندن شما در حوزه توجه سمعی کودک که بسیار حساس و تأثیرپذیر است انجام گیرد.
204- روابط نامطلوب با هم نداشته باشید، چون علاوه بر خدشه دار نمودن شرایط محبت آمیز برای کودک، در امنیت مورد نیاز کودک نیز تزلزل ایجاد خواهد نمود.
205- به معلمان و مربیان کودکانتان احترام بگذارید تا فرزندانتان به حرفهای آنان گوش دهند و رفتارهای مناسب آنان را سرمشق قرار دهند.
206- آگاه باشید با رفتارهای سنجیده خویش فرزندان خود را به نافرمانی و عقوق وادار نسازید.
207- حرفهای خود را اندیشیده و حساب شده به زبان بیاورید تا بطور غیرمستقیم فحش و ناسزا به کودک نیاموزید.
208- افزایش دروغگویی، تظاهر به مسخره بازی و سبکسری، به کمترین میزان هم که باشد کار تربیتی را محکوم به شکست می کند.
209- توجه داشته باشید بچه زمانی به نماز اهمیت می دهد که مدیر و معلم و مربی همه در صف نماز همراه او بایستند.
210- سعی کنید وقتی بچه ها به شما و شخصیت در رفتار شما نگاه می کنند آرامش بگیرند و اضطراب درونی آنها تسکین یابد.
211- سر سفره و هنگام غذا خوردن بداخلاقی و بد خلقی را کنار بگذارید و از چیزهایی صحبت کنید که برای همه جالب باشد و بتوانند در گفتگو شرکت کنند.
212- اگر کودک سلام می کند باید پاسخ سلام را اینقدر با گرمی و محبت به او بدهید که برایش خاطره ای شیرین به یادگار گذارد تا به راحتی به این کار عادت کند.
213- اگر قولی به کودکان خویش می دهید به قول خویش وفا کنید و در صورتی که صلاح نمی دانید کاری را که برای کودکان انجام دهید حتماً آنان را توجیه کنید.
214- عادت کنید که نسبت به فرزندان خود رفتاری آرام، صبورانه و متین داشته باشید، و در دستورات جدی خود لحن قاطع داشته باشید و کودکان باید از همان اول کودکی به چنین لحن عادت کنند.
215- به هنگامی که کودک را دوست می دارید و این علاقه را با حرکات و کلمات ابراز می دارید در واقع این قدرت و ظرفیت را به او می دهد که در آینده بتواند به نوبه خود دیگران را دوست بدارد.
216- در رابطه با کودکان به گونه ای رفتار کنید که هم توجه و علاقه آنها را جلب نمایید و هم کاری دور از منطق و عقل و درایت مرتکب نشوید.
217- بکوشید دارای فضایل اخلاقی باشید تا فرزندتان روحیات پسندیده شما را تقلید کرده جزء اخلاق و خوی خود قرار دهند با پند و اندرز، درستی و راستی و صفات اخلاقی را به کودک تحمیل نکنید.
218- درباره ی شاگردان خواهان اموری باشید که نسبت به آنها در خود احساس علاقه و دوستی می نمایید و از هرگونه شر و بدی که برای خویش نمی پسندید برای شاگردان نیز نپسندید.
219- تمام شاگردان و بخصوص شاگردان فاضل و برجسته را با کنیه و نام فامیلی، و رویهم رفته با محبوبترین نامها و القاب مورد خطاب قرار دهید و به گونه ای از آنان و نام آنها یاد کنید که حرمت شخصیت و وقار و ارزش مقام و منزلت آنها، از گزند تحقیر و توهین، مصون بماند.
220- والدینی که به شنا، تنیس، نمایش، گردش و مسافرت یا هر کار تفننی دیگر علاقه مند هستید می توانید بچه هایتان را تشویق کنید تا در آن زمینه بیاموزند و همراه والدین در آن فعالیت شرکت کنند اما پدر و مادرهای عاقل سعی می کنند بپذیرند که کودکان برای علاقه مندی خودشان در این فعالیت شرکت می کنند نه برای فرار از سرزنش آنها.
221- دانشجویان را تشویق کنید تا رفتار و مساعی تحصیلی خود را از هرگونه شوائب پاک و پاکیزه نموده تا کوششهای خویش را در جهت الهی- انسانی و به منظور کسب رضای پروردگار، محدود سازند و خدای را در تمام لحظات زندگانی مراقب و ناظر اعمال خویش بدانند.
222- در صورتیکه ضرورت ایجاب نکند از آشکارگویی و تصریح به تخلف شاگردان خودداری نموده و آنان را به خاطر تخلف و سوء رفتار توبیخ ننمایید چون:
اولاً: تصریح و آشکارگویی پرده هیبت و ابهت استاد را از هم دریده و موجب جرأت و جسارت شاگردان در ارتکاب خلاف و سوء رفتار و تخلفهای اخلاقی می گردد.
ثانیاً: باعث می شود که آنان بیش از پیش با حرص و ولع فزونتری در تخلفهای اخلاقی اصرار ورزند.
223- تعارض و تضاد، درگیری و نزاع شما فضای خانواده را مسموم و کودکانتان را فاسد می کند.
224- سعی کنید افسانه های ناپدری و نامادری را از ذهن جوانان و نوجوانان زدوده و رابطه صحیح بین آنان برقرار نمایید.
225- سعی کنید در خانواده تنشهای شدید وجود نداشته باشد تا کودکان، خود را تنها و مطرود حس نکنند.
226- به خاطر داشته باشید که از عواملی که در دامن زدن به انحرافات مؤثرند اختلافات خانوادگی و مسائل مربوط به آن است.
227- پدرها و مادرهایی که از هم جدا می شوید و طریق ناسازگاری می پویید، بدانید که فرزندان خردسال شما سرخورده و بی نشاط و مستعد همه انحرافات به بار می آیند.
228- دقت داشته باشید که تقسیم عشق و علاقه مادر، به کودک آسیب می رساند. در تجربه کودک خردسال تقسیم یعنی سهم کمتر به دست آوردن درست مثل تقسیم یک سیب.
229- در نزد فرزندانتان هیچ وقت صحبتی از طلاق به میان نیاورید، زیرا این موضوع برای کودکان ایجاد ناامنی و اضطراب می نماید.
230- سعی کنید روابط شما با همدیگر نادرست نباشد که آثار منفی روی کودک گذاشته و او را به بدبختی می کشاند.
231- کودکان را در آغاز زندگی شان از مهر خود به وسیله طلاق محروم نکنید.
232- با طلاق گرفتن از یکدیگر نسل را ضایع نسازید که خداوند این کار را دوست ندارد.
233- با از هم پاشیدن خانه به وسیله طلاق کودکان را در وضع دربدری و نابسامانی رها نکنید.
234- هنگام جدایی از هم، خود را وکیل مدافع کودک قرار دهید و مسئولیت کسی را که بی دفاع در حقوق خود است برعهده گیرید.
235- درست است که شما از هم جدا شده اید ولی امر ولایت بر کودکان و حقوق اطفال را از میان نبرید.
236- هنگام ترک یکدیگر از کودک حمایت کنید و او را وسیله ای برای ارضاء غرور خود قرار ندهید زیرا عقوبت الهی در پی آن است.
237- پس از جدایی و طلاق از هم کودک را وسیله انتقام گیری خود قرار ندهید.
238- در گرفتن طلاق به کودکان خود فکر کنید که آنها پناهگاهی جز شما ندارند.
239- اگر در مسأله طلاق از یکدیگر تشخیص می دهید که همسر شما بهتر از شما قادر به اداره کودکان است آنها را در اختیار او بگذارید.
منبع مقاله : شیخ الاسلامی، جعفر؛ (1375)، 2222 نکته در تربیت، تهران: اسلامی، چاپ سوم
