80 آیه و حدیث درباره دروغ و دروغگویی بخوانید
80 آیه و حدیث درباره دروغ و دروغگویی بخوانید
رهبر معظم انقلاب در دیدار با جوانان خراسان شمالی در مهرماه سال 91، سخنانی درباره سبک زندگی بیان فرمودند. ایشان با تاکید بر پرداختن به این مسئله مهم، آسیب شناسی و چاره جویی، از همه اقشار جامعه به خصوص نخبگان برای ورود به این موضوع دعوت کردند.
دیدبان: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به توجه عمیق اسلام به مفهوم سبک و فرهنگ زندگی فرمودند: در معارف اسلامی اصطلاح عقل معاش در مفهوم جامع خود مترادف مفهوم سبک و فرهنگ زندگی است و در قرآن کریم نیز آیات فراوانی در این زمینه وجود دارد.
ایشان با تأکید بر این که بدون پیشرفت در بخش حقیقی تمدن‌سازی نوین اسلامی یعنی «سبک و فرهنگ زندگی»، اهداف این تمدن بزرگ محقق نخواهد شد، افزودند: متأسفانه ما در این بخش، پیشرفت چشمگیری نداشته و مثل بخش اول یعنی علم و صنعت و نظائر آن پیشرفت نکرده‌ایم.
رهبر انقلاب اسلامی، آسیب‌شناسی و علت‌یابی در زمینه‌ی عدم پیشرفت لازم در بخش سبک و فرهنگ زندگی را ضروری خواندند و با دعوت از اندیشمندان حوزه و دانشگاه، نخبگان سیاسی و فکری، دستگاه‌های مرتبط با فرهنگ و تعلیم و نیز جوانان خاطرنشان کردند: در این زمینه باید همه به خود نهیب بزنیم و ضمن تلاش جدی برای آسیب‌شناسی، به چاره‌جویی و جست‌وجوی راه‌های علاج بپردازیم.
رهبر انقلاب اسلامی در تشریح مفهوم سبک و فرهنگ زندگی، به مسائلی نظیر خانواده، ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، تفریحات، کسب و کار و رفتارهای فردی و اجتماعی در محیط‌های مختلف اشاره کردند و افزودند: در واقع سبک زندگی به همه‌ی مسائلی برمی‌گردد که متن زندگی انسان را شکل می‌دهند. هم چنین با توجه به تازگی این موضوع به طرح سوالاتی در این زمینه پرداختند.
در ادامه تعدادی از احادیث اهل بیت و آیات قرآن درباره دروغ و دروغگو ارائه می شود:
آیادر معاشرتهای روزانه، همیشه به هم راست می گوییم؟
دروغ چقدر در جامعه رواج دارد؟
احادیث
1_ مولا علی فرمودند : دروغگویی عیبی رسوا کننده است. ( چون معمولا دروغ بعد از مدتی آشکار میشود و انسان دروغگو در بین مردم رسوا میگردد ) بحارالانوار جلد 66 صفحه 313 حدیث 7
2_ مولا علی (ع) فرمودند : هیچ عاقلی دروغ نمی گوید ، و هیچ مومنی زنا نمی کند. ( انسان عاقل میداند که عاقبت دروغگویی رسوایی و بی اعتمادی و خواری است ، انسان با ایمان هم میداند که زنا عواقب وخیم و غیرقابل بخششی دارد ( مانند انواع بیماریهای مقاربتی و بیماری آبرو بری مانند ایدز ). بحارالانوار جلد 66 صفحه 313 حدیث 7
3_ رسول خدا (ص) در خطبه اش فرمود : از بزرگترین گناهان زبان ، دروغگویی است. بحارالانوار جلد 21 صفحه )
4_ مردی خدمت پیامبر (ص) رسید ، عرض کرد نماز نمی خوانم و عمل منافی عفت انجام می دهم ، دروغ هم می گویم ! کدام را اول ترک گویم ؟! پیامبر (ص) فرمود : دروغ را ، و در محضر پیامبر (ص) تعهد کرد که هرگز دروغ نگوید ، هنگامی که خارج شد ، وسوسه های شیطانی برای عمل منافی عفت در دل او پیدا شد ، اما بلافاصله فکر کرد که اگر فردا پیامبر (ص) از او در این باره سوال کند ، اگر بگوید چنین عملی را مرتکب نشده دروغ است و اگر راست بگوید حد بر او جاری میشود ، و همین گونه در رابطه با سایر کارهای خلاف ، این فکر و ترک دروغ ، سرچشمه ترک همه گناهان او گردید. تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 413
5_ مولا علی (ع) فرمودند : هیچ بدی و زشتی بدتر از دروغگویی نیست. بحارالانوار جلد 72 صفحه 259 حدیث 23
6_ حضرت محمد (ص) فرمودند : وای بر کسی که دروغ می گوید تا دیگران را با آن بخنداند ، وای بر او ، وای بر او ! کنزالعمال جلد 3 صفحه 621 حدیث 8215
7_ حضرت محمد (ص) فرمودند : در پی راستی و راستگویی باشید ، اگرچه فکر کنید که مایه هلاکت است ، در صورتیکه راستگویی موجب نجات است و از دروغگویی پرهیز کنید ، اگرچه فکر کنید دروغگویی عامل نجات است ، در صورتیکه آن مایه هلاکت و نابودی است. نهج الفصاحه صفحه 226 حدیث 1127
8_ حضرت محمد (ص) فرمودند : راستی پیشه کنید که آن دری از درهای بهشت است و از دروغ بپرهیزید ، که آن دری از درهای جهنم است. کنزالعمال جلد 3 صفحه 346 حدیث 6862
9_ امام حسن عسگری (ع) فرمودند : تمام پلیدیها و زشتیها در خانه ای نهاده شده که کلید آنها دروغگویی است. ( یعنی با دروغگویی در همه پلیدیها به روی انسان باز و زمینه انجام آنها فراهم میشود ) نزهة الناظر و تنبیه الخواطر صفحه 145 حدیث 13
10_ مولا علی (ع) فرمودند : دروغگو با دروغ خودش سه چیز به دست میآورد : 1.خشم الهی بر او 2.اهانت به خودش از طرف مردم 3.سرزنش و نکوهش فرشتگان نسبت به او . میزان الحکمه جلد 3 صفحه 2678 حدیث 1746
11_ عبید بن زراره گوید از امام صادق (ع) شنیدم که میفرمود : از چیزهای که خدا آنرا مایه رسوایی و زیان دروغگویان قرار داده است ، فراموشی است ( چون دچار فراموشی نسبت به دروغش میشود و رسوا میگردد.پس دروغگو بی حافظه است ) کافی جلد 2 صفحه 341 حدیث 15
12_ رسول خدا (ص) فرمودند : از دروغ بپرهیزید ، زیرا دروغ انسان را به فسق و فجور میکشاند و فسق و فجور هم انسان را روانه آتش جهنم میکند. جامع الاخبار صفحه 417 حدیث 1157
13_ مولا علی (ع) فرمودند : دروغ گویی مایه ننگ و عار در دنیا و موجب عذاب آتش در آخرت است. غررالحکم جلد 2 صفحه 31 حدیث 1708
14_ در پندهای پیغمبر (ص) آمده است که فرمود : ای علی ! بپرهیز از دروغ زیرا دروغ چهره را سیاه میکند ، و پیش خدا از دروغگویان نوشته میشود.و راستگویی چهره را سفید میکند ، و پیش خدا راستگو نامیده میشود و بدان که راستی مبارک و دروغ شوم است. بحارالانوار جلد 77 صفحه 69
15_ امام صادق (ع) فرمودند : کسی که با آگاهی قسم دروغ بخورد با خدا به مبارزه و جنگ برخاسته است. محاسن برقی صفحه 119 حدیث 131
16_ حضرت محمد (ص) فرمودند : دروغگویی رزق و روزی انسان را کاهش میدهد. کنزالعمال جلد3 صفحه 623 حدیث 8220
17_حضرت محمد (ص) فرمودند : شوخی نکن که شکوه تو را از بین میرود و دروغ نگو که نور تو نابود میشود. ( منظور نور ایمان است که با دروغگویی از بین میرود ) نهج الفصاحه صفحه 521 حدیث 2486
18_ مولا علی (ع) فرمودند : دروغگو و مرده هر دو یکسانند ، زیرا برتری زنده بر مرده این است که به او اعتماد میشود، پس وقتی در اثر * دروغگویی به سخن او اعتماد نشود ، زنده بودن او بی فایده گشته ، همانند مرده میشود. غررالحکم جلد 2 صفحه 139 حدیث 2104
19_ اسماء بنت عمیس می گوید : به پیامبر گفتم : اگر یکی از ما در مورد چیزی که میل دارد ، بگوید میل ندارم ، این دروغ شمرده میشود یا نه ؟ پیامبر اکرم (ص) فرمود : دروغ ، نوشته میشود ، حتی دروغ کوچک هم نوشته خواهد شد. ( دروغ ، هرچند کوچک باشد ، چون مخالفت با دستور خدا است ، بزرگ شمرده میشود ) بحارالانوار جلد 72 صفحه 258
20_ حضرت محمد (ص) فرمودند : خیانتی بزرگ است که به برادرت سخنی بگویی که تو را راستگو میشمارد و تصدیقت میکند ، ولی تو به او دروغ بگویی. نهج الفصاحه صفحه 450 حدیث 2120
21- حضرت علی (ع) میفرمایند : دروغگو در آنچه بگوید متهم است ، اگرچه دلیل و برهان قوی داشته باشد و گفتارش هم راست باشد. ( یعنی دروغگو ، هرچند راست بگوید ، سخنش را دروغ می پندارند ) غررالحکم جلد 2 صفحه 64 حدیث 1849
حضرت محمد (ص) فرمودند : دروغگو دروغ نمی گوید به جز به خاطر خواری و کمبودی که در خودش احساس میکند ، و ریشه مسخره کردن ، اطمینان به دروغ گویان است. اختصاص شیخ مفید صفحه 232
22-- مولا علی (ع) فرمودند : انسان دروغگو خوار و ذلیل است. ( یعنی خواری و ذلت او را به دروغگویی میکشاند ، یا دروغ موجب خواری او میشود ) غررالحکم جلد 1 صفحه 93 حدیث 339
23- مولا علی (ع) فرمودند : بیماری دروغ گویی ، زشت ترین بیماری است. میزان الحکمة جلد 3 صفحه 2676 حدیث 17428
24_ حضرت محمد (ص) فرمودند : چهارچیز اگر در انسانی باشد او منافق است ، اگر یکی از آنها در او باشد یک خصلت از نشانه های نفاق در اوست ، تا آنکه آنرا هم رها کند : 1.وقتی سخن میگوید دروغ بگوید.2.چون وعده بدهد تخلف کند.3.وقتی پیمانی ببندد حیله به کار برد.4.هنگام دشمنی از عدالت خارج شود و فسق و فجور انجام دهد. بحارالانوار جلد 72 صفحه 261 حدیث 34
25_ مولا علی (ع) فرمودند : هیچ بنده ای حقیقت ایمان را نمی یابد ، مگر اینکه دروغ را چه جدی باشد یا شوخی رها کند. محاسن برقی صفحه 118 حدیث 126
26_ حضرت محمد (ص) فرمودند : سه چیز است که در هرکس باشد منافق است اگرچه روزه بگیرد و نماز بخواند و حج و عمره هم انجام بدهد و بگوید من مسلمان هستم : 1.کسی که وقتی سخن می گوید دروغ بگوید 2.هنگامی که وعده ای بدهد تخلف ورزد 3.وقتی امین شمرده شود خیانت کند. نهج الفصاحه صفحه 268 حدیث 1280
27- حضرت محمد (ص) فرمودند : خداوند دروغ مصلحت آمیز ( برای آشتی ) را دوست دارد و از راست فسادانگیز بیزار است. نهج الفصاحه صفحه 159 حدیث 782
28- رسول خدا (ص) فرمودند : بزرگترین گناهان کبیره ، شرک و عاق والدین و قول باطل یعنی دروغ میباشد. وسائل الشیعه
29_ امام حسن عسگری (ع) فرمودند : تمام بدیها در اتاقی است و در آن قفل است و کلید گشودن آن دروغ است. مستدرک الوسائل کتاب حج باب 120
30_حضرت محمد (ص) فرموده است : از دروغ بپرهیزید زیرا که روی دروغگو را سیاه میکند. مستدرک الوسائل
31_حضرت محمد (ص) فرمودند : دروغگو رایش در مقام مشورت پسندیده نیست. مستدرک الوسائل
32_ مردی از رسول خدا (ص) پرسید : چه عملی سبب داخل شدن در آتش است ؟ فرمود : دروغ ، زیرا دروغ سبب فجور و فجور سبب کفر و کفر سبب داخل شدن در آتش است. مستدرک الوسائل
33_ حضرت امام صادق (ع) فرمودند : از مجازات دروغگو آن است که خداوند فراموشی را بر او مسلط میگرداند ( پس دروغی می گوید و آنرا فراموش می نماید و بعد خبری می دهد که منافی ( مخالف ) با دروغ اولی است و خود را نزد مردم رسوا میسازد ) وسائل الشیعه
34_ عیسی بن مریم (ع) فرمود : کسی که دروغگوئیش زیاد شود حُسن و جمال و وقارش نزد خدا و خلق از بین می رود به طوریکه مردم از او متنفر و منزجر میشوند. اصول کافی
35_رسول خدا (ص) به حضرت زهرا (س) فرمود : در شب معراج زنی را دیدم که سرش مانند سر خوک و بدنش مانند بدن الاغ بود و سببش فتنه انگیزی و دروغگوئیش بوده. عیون الاخبار الرضا (ع)
36_ حضرت امیرالمومنین (ع) فرمود : مسلمان باید از دوستی و برادری دروغگو بپرهیزد زیرا به سبب دروغ گفتن ، اگر راست هم بگوید باور کرده نمیشود. وسائل الشیعه
37_ رسول اکرم (ص) فرمود : از دروغ بپرهیزید ، زیرا نجات شما در دروغ نیست ( چنانکه می اندیشید نجاتتان در دروغ گفتن است ) به درستیکه هلاکت شما در دروغ گفتن است. مستدرک الوسائل
38_ حضرت محمد (ص) فرمود : انسان دروغگو از بزرگترین گنهکارانست. مستدرک الوسائل
39_ حضرت محمد (ص) فرمودند : دروغ از ایمان دور است ، بلکه ضد ایمان است. مستدرک الوسائل
40_ حضرت صادق (ع) فرمودند : دروغ بستن بر خدا و رسول الله (ص) از گناهان کبیره است. کافی
41_ حضرت باقر (ع) فرمودند : یک دروغ هم از قول ما مگو ، زیرا که آن دروغ تو را از دین حنیف اسلام خارج میکند. کافی ( یعنی بواسطه این دروغی که به ما بستی نور ایمان از دلت می رود و اگر این قسم دروغ در حال روزه باشد در صورت عمد موجب بطلان روزه هم میشود )
42_ امام سجاد (ع) فرمودند : از هر دروغ بپرهیزید ، کوچک یا بزرگ ، جدی یا شوخی. کافی
43_ امیرالمومنین علی (ع) فرمودند : مومن به آثار عظیمه ایمان نمی رسد تا اینکه دروغ را ترک کند ، چه دروغ از روی شوخی باشد و چه از جدیت. کافی
44_ از ابیذر در ضمن وصیتهای پیغمبر (ص) نقل شده است که فرمود : کسی که عورتش را از حرام و زبانش را از حرام نگه دارد داخل بهشت خواهد شد ، ابوذر گفت آیا ما به آنچه به زبان می گوییم پرسیده می شویم ؟ فرمود آیا مردم را داخل آتش میکند جز نتیجه آنچه زبانهای آنها به آن گویا شده ؟ ای اباذر تا حرفی نزدی سالم خواهی بود و چون کلمه ای گفتی ، اگر خیر باشد به نفع تو نوشته میشود وگرنه به ضررت ثبت خواهد گردید.ای اباذر به درستیکه شخص در مجلسی کلمه ای می گوید که اهل آن مجلس را بخنداند ، پس به سبب آن در طبقات جهنم فرو می رود ، وای بر کسی که سخن دروغ بگوید تا اجتماعی بخندند وای بر او ، وای بر او ، ای اباذر هرکه خاموش شد ( سخن نگفت ) نجات یافت ، بر تو باد به راستگویی و هیچوقت از دهان خود دروغی را بیرون میفکن. وسائل الشیعه کتاب حج باب 140 ابوذر گفت یا رسول الله (ص) توبه کسی که عمدا دروغی بگوید چیست ؟ فرمود : استغفار ، و نمازهای پنجگانه لوث این گناه را پاک میکند.
45_ در بیان نشانه های نزدیکی قیامت ضمن حدیث مفصلی رسول الله (ص) میفرماید (( پیش از قیامت دروغ گفتن نزد مردم ظرافت و خوش طبعی است و لعنت خدا بر هر دروغگویی هرچند از روی مزاح باشد )) کتاب جهاد
46_ حضرت محمد (ص) فرمودند : من خانه ای در بلندترین درجات بهشت ضمانت میکنم برای کسی که مجادله را ترک کند ، هرچند حق با او باشد و ضمانت میکنم خانه ای در وسط بهشت برای کسی که دروغ را ترک کند هرچند از روی شوخی و مزاح باشد و خانه ای در بوستان بهشت ضمانت میکنم برای کسی که اخلاق خود را نیکو نماید. خصال الصدوق
47_ دروغ کوچک و بزرگ ندارد - آنچه در بین مردم متعارف است در وقتی که طعامی نزد شخص میآورند با اینکه واقعا میل به خوردن دارد ، میگوید میل ندارم ، دروغی است آشکار هرچند اکثر مردم از روی جهالت آنرا سهل دانسته اند و بالجمله شکی در دروغ بودن آن نیست و اخبار مذمت و حرمت دروغ شامل آن میشود. گناهان کبیره جلد 1 صفحه 316
48_ اسماء بنت عمیس گفت در شب زفاف عایشه ، رسول خدا (ص) ظرف شیر را به من داد و فرمود به زنها بده تا بخورند ، پس زنها گفتند میل به خوردن شیر نداریم ، رسول خدا (ص) فرمود بین گرسنگی و دروغ جمع نکنید ، اسماء گفت یا رسول الله (ص) اگر چیزی را که به او میل داریم بگوییم نداریم آیا دروغ شمرده میشود ؟ فرمود به درستیکه دروغ در نامه عمل ثبت میشود هر چند کوچک باشد. سفینة البحار جلد 2 صفحه 473 و محجة البیضاء )
49_ حضرت محمد (ص) فرموده اند : بزرگترین دروغها سه دروغ است : 1- دروغ بستن به من ، یعنی چیزی که من نگفته ام به من نسبت دهد. 2- دروغ در رویا ، یعنی خوابی را که ندیده به دروغ نقل کند. 3- مردی را به غیر پدرش نسبت دهد. جلد 15 بحارالانوار صفحه 42
50_ حضرت امام صادق (ع) فرمودند : هرکس به سخن گوینده ای گوش بدهد او را پرستیده ، پس اگر از خدا سخن گوید یعنی راست و حق گوید ، گوش کننده سخن خدا را پرستیده و اگر از ابلیس سخن گوید ، یعنی دروغ و باطل بگوید ، ابلیس را پرستیده است. کتاب اعتقادات صدوق
51_ حضرت صادق (ع) فرمودند : سخن بر سه قِسم است : راست ، دروغ و اصلاح بین مردم ، از امام سوال شد ، فدایت شوم (( اصلاح بین مردم )) چیست ؟ فرمود از مردی کلامی می شنوی اگر آنرا به دیگری برسانی فاسد و کدر میکنی نفس او را پس به او می گویی از فلانی شنیدم که درباره تو از خیر چنین و چنان گفت ، خلاف آنچه را که از او شنیده ای. وسائل الشیعه کتاب حج (( حاصل کلام این است اگر کسی به شما پیغام تندی می دهد که به کسی برسانی و او را آزرده خاطر سازی و شما برای اصلاح بین ایشان خلاف آنچه شنیده اید به آن شخص می گوئید که فلانی تعریفت را کرد و چنین و چنان در خوبی شما گفت ( پایان کلام آیت الله سید عبدالحسین دستغیب (ره) کتاب گناهان کبیره جلد 1 صفحه 323 ))
52_ در وصیت پیغمبر (ص) به امیرالمومنین علی (ع) است که فرمود (( به درستیکه خداوند دوست میدارد دروغی که برای صلاح و اصلاح گفته شود و دشمن میدارد سخن راستی را که موجب فساد باشد )) وسائل الشیعه کتاب الحج باب 141
53_ از رسول خدا (ص) روایت شده که بجا نیاورده شخص عملی را بعد از به جا آوردن واجبات که بهتر باشد از اصلاح دادن بین مردم ، بگوید گفتار خوبی و افزوده کند کردار نیکی را.وسائل الشیعه کتاب حج
54_ روایت شده است از ابوحنیفه سائق الحاج که گفت بین من و شوهر دخترم بر سر میراثی نزاع بود و در گفتگو بودیم که مفضل وکیل امام صادق (ع) بر ما گذشت و ساعتی توقف نمود ، سپس ما را به خانه اش برد و بین ما به مبلغ چهارصد درهم اصلاح داد و از خودش این مبلغ را به من داد و پس از اصلاح و تمام شدن دعوا گفت بدانید این مبلغ را که به شما دادم از خودم نبود بلکه مال مولایم امام صادق (ع) است و آنحضرت (ع) به من امر فرموده که هرگاه بین دو نفر از اصحاب من نزاعی بود اصلاح ده بین آنها را با پول من. گناهان کبیره جلد 1 صفحه 324
55_ حضرت امیرالمومنین (ع) فرمود : بترسید و بپرهیزید از دروغ گفتن در مقام رجاء به ثواب الهی و ترس از عذابش ، زیرا هرکس امید به چیزی دارد در به دست آوردن آن چیز کوشش میکند ، پس لازمه رجاء به ثواب الهی ، سعی در اعمال صالحه است و چنانچه در شما نباشد دروغگو خواهید بود ، و همچنین کسی که از چیزی ترسان باشد البته باید از آن فرار کند ، اگر شما راستی از عذاب الهی ترسانید باید از معصیت که سبب گرفتاری در عذاب است فرار نمایید وگرنه درغگو خواهید بود. کافی
56_ حضرت صادق (ع) فرمود : هنگام گفتن الله اکبر باید جمیع مخلوقات را از عرش تا فرش در جنب بزرگی خداوند کوچک بدانی و اگر خداوند در آن وقت بداند که حال تو چنین نیست ، فرماید : ای دروغگو آیا با من نیرنگ میزنی ، به عزت و جلالم قسم البته تو را از حلاوت ذکر و سرور مناجاتم محروم خواهم نمود. مصباح الشریعه (( گاه میشود که شخص زبانش الله اکبر می گوید اما زبان حال و عمل و دلش الله اصغر است ( پناه بر خدا ) مثل اینکه اگر به او بگویی برای خدا فلان عمل خیر را انجام ده ، یا برای فلان شر را ترک کن اعتنایی نمیکند ، ولی اگر صدتومان به او بدهید فورا اطاعت مینماید یا اگر بترسد که آن خیر را ترک کند یا آن شر را به جا آورد ، ضرری به او میرسد یا مبتلا به اذیت فلان شخص میشود فورا انجام یا ترک معصیت میکند اما اگر فقط و فقط برای خدا بود نمیکرد )) گناهان کبیره جلد 1 صفحه 327
57_ دروغگویی در مقام اظهار بندگی - و از آنجمله است دروغ گفتن در جمله (( إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ )) یعنی تنها تو را می پرستیم و فقط از تو یاری می جوییم ، و ظاهر است کسی که شبانه روز در مقام پرستش درهم و دینار و شکم و فرج و سایر شهوات است و نیز هر یک از اسباب ظاهریه را مستقل در تاثیر میداند و با آن کمک می جوید و آنرا تکیه خود قرار میدهد در گفتن این جمله دروغگو خواهد بود ( گناهان کبیره جلد 1 صفحه 327 ، برای مزید اطلاع به کتاب اسرار الصلوة شهید ثانی یا صلوة الخاشعین مولف مراجعه شود )
58_ دروغگویی در دعا و مناجات - و کذب در دعا و مناجات بسیار است و برای نمونه به یکی دو مورد اشاره میشود ، کسی که در دعا می گوید (( رضیت بالله ربا )) یعنی راضی و دلخوش هستم به ربوبیت و پروردگاری خدا ، که آنچه در تربیت و پرورش من و سایر مخلوقات کرده و میکند مورد رضای من است. پس کسی که به قضاء و قدر او واقعا تسلیم نیست و در مواردیکه بر خلاف میل او امری واقع میشود ، دلش پر از غیظ و زبانش به شکایت دراز است ، دروغگوییش در این کلمه ظاهر است. گناهان کبیره جلد 1 صفحه 327
59_ دروغگویی در اقرار به امامان - و همچنین در کلمه (( و بمحمد نبیا و بالقرآن کتابا و بعلی اماما )) یعنی راضیم و پسندیدم ام که محمد (ص) پیغمبرم و علی (ع) امام من و قرآن کتاب و دستورالعمل من باشد در حالتیکه نفس و هوی و شیطان را امام و پیشوای خود قرار داده و در مقام عمل از آنها پیروی میکند و به دستورات قرآن اعتنایی نکرده و به آن عمل نمی نماید. گناهان کبیره جلد 1 صفحه 328
60_ امام باقر (ع) : دروغ گفتن باعث خرابی ایمان است. ارشاد القلوب جلد 2 صفحه 236
61_ امام باقر (ع) فرمود : که پدرم حضرت سجاد (ع) به فرزندان خود می فرمود : بپرهیزید از دروغ گفتن چه در امر کوچک چه در امر بزرگ خواه جدی و خواه به شوخی زیرا کسی که دروغ کوچک می گوید بر گفتن دروغ بزرگ جرات پیدا می کند مگر نمی دانید که حضرت رسول (ص) می فرمود : پیوسته بنده راست می گوید تا خدا او را راستگو می نویسد و بنده ای پیوسته دروغ می گوید تا خدا او را کذاب ( دروغگو ) می نویسد. ارشاد القلوب جلد 2 صفحه 236
62_ امام باقر (ع) : سه صفت است که صاحب آن صفات هرگز نمی میرد تا اینکه عذاب و گرفتارى آن صفات را ببیند: ستم، قطع رابطه خویشاوندى و سوگند دروغین که ستیز با خداست. و بی گمان طاعتى که پاداشش زودتر از دیگر طاعات می رسد، ارتباط خویشاوندى است و به راستى [اگر چه] قومى طغیانگر و گنهکارند ولى صله رحم می کنند پس دارایى ایشان زیاد می گردد و توانگر می شوند و همانا سوگند دروغین و قطع ارتباط خویشاوندى شهرها را خالى از سکنه [بی نشاط] می سازد. تحف العقول بخش سخنان امام باقر (ع)
63_ حضرت محمد (ص) : از دروغ اجتناب کنید زیرا که دروغ انسان را به بدکاری می کشاند و بدکاری هم به دوزخ میکشاند. جامع الاخبار صفحه 173
64_ حضرت محمد (ص) : هرکه عمدا به من دروغ ببندد جایگاهش از آتش پر شود. بحارالانوار جلد 77 صفحه 55
65_ حضرت محمد (ص) : از دروغ دوری گزینید زیرا که دروغ با بدکاری همراه است و هر دو در آتشند. مجموعه ورام جلد 1 صفحه 113
66_ حضرت محمد (ص) : از دروغ برکنار باش زیرا دروغ ( شخص را ) روسیاه میکند آنگاه در نزد خداوند دروغگو نوشته میشود. تحف العقول مواعظ النبی (ص)
67_ حضرت محمد (ص) : بنده پیوسته دروغ می گوید و خواهان دروغ باشد تا اینکه در نزد خداوند دروغگو نوشته میشود. مجموعه ورام جلد 1 صفحه 114
68_ حضرت محمد (ص) : بر اصلاح کننده دروغی نیست ( کسی که میان مردم سازش دهد اگر برای صلح و سازش آنها دروغی بگوید اشکال ندارد ) اصول کافی جلد 4 باب الکذب حدیث 22
69_ حضرت محمد (ص) : بر دروغگویی تو همین بس است که هرچه شنیدی نقل کنی. اثنی عشریه صفحه 13
70_ حضرت محمد (ص) : آفت سخن گفتن دروغ است. نهج الفصاحه حدیث 1
71_ حضرت محمد (ص) : راستی راهنمای نیکی است و نیکی راهنمای بهشت است و مرد راست می گوید تا پیش خدا راستگو به قلم میرود ، دروغ راهنمای بدی است و بدی راهنمای جهنم است و مرد دروغ می گوید تا پیش خدا دروغگو به قلم میرود. نهج الفصاحه حدیث 648
72_ حضرت محمد (ص) : خداوند دروغ مصلحت آمیز را دوست دارد و از راست فساد انگیز بی زار است. نهج الفصاحه حدیث 782
73_ مردى به رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد: به من اخلاقى بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو. بحارالأنوار، ج72، ص262، ح43
74_ امام على علیه السلام: نشانه ایمان، این است که راستگویى را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویى، گرچه به سود تو باشد، ترجیح دهد. نهج البلاغه، حکمت 458
75_ امام سجاد علیه السلام: از دروغ کوچک و بزرگش، جدّى و شوخیش بپرهیزید، زیرا انسان هرگاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا مى کند. تحف العقول، ص 278
76_ پیامبر صلى الله علیه و آله: عبداللّه بن عامر: روزى رسول خدا صلى الله علیه و آله در خانه ما نشسته بودند. مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا به تو (چیزى) بدهم. رسول خدا صلى الله علیه و آله به او فرمودند: مى خواهى چه به _ او بدهى؟ عرض کرد: مى خواهم خرمایى به او بدهم. رسول خدا صلى الله علیه و آله به مادرم فرمودند: بدان که اگر چیزى به او ندهى، دروغ برایت نوشته مى شود. الترغیب والترهیب، ج3، ص597، ح32
آیات قرآن درباره حرمت دروغ
77_ سوره نحل آیه 115 : و مگوئید آنچه را که وصف میکند آنرا زبانهای شما به دروغ در احکام خدا که این حلال است و این حرام چنین می گویید و توصیف می کنید بر خلاف واقع تا افتراء بزنید بر خدا دروغ را آن کسانیکه افتراء می زنند به خدا دروغ را رستگار نمیشوند.
78_ سوره نحل آیه 116 : برخورداری کمی است در دنیا دروغ گویان را و برای ایشان عذابی دردناک است در آخرت.
79_ سوره زمر آیه 2 : آگاه باشید مردم که برای خداست دین خالص نه دین مخلوط با غیر خدا آنکسانیکه گرفتند سوای خدا دوستانی برای پرستش گویند نمی پرستم اینها را مگر برای آنکه نزدیک گردانند این بتها ما را به خدا نزدیکی کامل البته خدا حکم میکند میانه ایشان در آنچه اختلاف میکنند در دین خود ، خدا راه نمی نماید کسی را که او دروغگو و ناسپاس است.
80_ و از چند آیه قرآن استفاده میشود که دروغگو مستحق لعنت و سزاوار خشم پروردگار عالم است (از جمله سوره نور آیه 7 )
منبع: خبرنامه دانشجویان
