توصیه‌های شنیدنی مرحوم «دولابی» برای سبک زندگی

استاد اخلاق میرزا اسماعیل دولابی پیش از وفات برای زندگی مومنانه ۱۵ دستورالعمل راذکر می‌کند که به ترتیب درذیل آورده شده است.

وهابی چه خبر؟

مجموعه وهابی چه خبر؟ مجموعه ایست تولید شده در شبکه جهانی ولایت که برخی از رفتار های غیر انسانی و وحشیانه و عقاید عجیب آنان را به تصویر می کشد .رهبران شیعه تاکید می کند حساب وهابیت از عزیزان و برادران اهل سنت جدا می باشد . چنانچه در گفتار علمای اهل سنت نیز به این نکته اشاره می شود.

دختر باس اینجوری باشه !!!

شعر خوانی جالب دختر هشت ساله درباره عفاف و حجاب

مطالب مفید برای پیاده روی اربعین

مسیر پیاده‌روی اربعین و موقعیت موکب‌های ایرانی 

مداحی پیاده روی به سوی کربلا با صدای حاج "میثم مطیعی" +صوت

نقشه کربلا به همراه معرفی شهر کربلا

نقشه شهر نجف اشرف

زیارت مجازی کربلای معلی با تصاویر سه بعدی 

دانلود لوح فشرده کتابخانه عتبات عالیات و سوریه

همراه با سیدالشهداء؛ از حجاز تا کربلا + پاورپوینت

رقیه دختر امام حسین (ع)

رقیة بنت الحسین بن علی بن ابی‎طالب، طبق برخی نقل‎ها، یکی از دختران امام حسین(ع) بوده که در واقعه عاشورا حضور داشته و همراه کاروان اسراء به شام برده شده است. طبق این نقل، رقیه در همان دوران اسارت در شام، در سن سه سالگی به شهادت می‎رسد. امروزه در دمشق آرامگاهی به نام او وجود دارد.

۱۰ توصیه رهبر انقلاب درباره‌ی آداب نماز

یکی از توصیه‌های رهبر انقلاب به جوانان در سالهای متمادی تقویت ارتباط با خدا و انس با نماز و معنویت بوده است

یکی از توصیه‌های رهبر انقلاب به جوانان در سالهای متمادی تقویت ارتباط با خدا و انس با نماز و معنویت بوده است.  پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در ایام ماه مبارک رمضان برخی از این توصیه‌ها را در گزیده بیانات پیش رو مرور کرده است که در اختیار خوانندگان محترم قرار می دهیم:

۱. برای حضور قلب در نماز تمرین کنیم
نماز قالبی دارد و مضمونی؛ جسمی دارد و روحی. مواظب باشیم جسم نماز از روح نماز خالی نماند. نمیگوئیم جسم بیروح نماز هیچ اثری ندارد؛ چرا، بالاخره یک اثرکی دارد؛ اما آن نمازی که اسلام و قرآن و شرع و پیغمبر و ائمه (علیهم‌السّلام) این همه روی آن تأکید کردند، نمازی است که جسم و روحش هر دو کامل باشد. این جسم هم متناسب با همان روح فراهم شده؛ قرائت دارد، رکوع دارد، سجود دارد، به خاک افتادن دارد، دست بلند کردن دارد، بلند حرف زدن دارد، آهسته حرف زدن دارد. این تنوع برای پوشش دادن به همه‌ی آن نیازهائی است که به وسیله‌ی نماز بایستی برآورده شود که هر کدام رازی در جای خود دارد و مجموعه‌ی اینها، قالب و شکل نماز را به وجود میآورد. این شکل خیلی مهم است، لیکن روح این نماز توجه است؛ توجه. بدانیم چه کار داریم میکنیم. نماز بیتوجه – همان طور که عرض کردم – اثرش کم است.۱۳۸۷/۰۸/۲۹

انسان نماز را خوب بخواند، با توجه بخواند، حضور قلب داشته باشد. حضور قلب یعنی انسان از آنچه که میگوید و آنچه که در ذهنش میگذرد و بر زبانش جاری میشود، غافل نباشد؛ اینجور نباشد که نفهمد. مثلاً من که حالا دارم با شما حرف میزنم، خب، شما مخاطبید. انسان توجه دارد که یک مخاطبی دارد و دارد گوش میکند و دارد حرف میزند. در نماز هم همین جور باشد؛ یک مخاطبی داشته باشیم، با او حرف بزنیم. من حتّی عرض میکنم اگر کسی معنای نماز را هم نداند، اصلاً هیچ نداند معنای این عبارات چیست، اما همین قدر بداند دارد با یکی حرف میزند، دارد با خدا حرف میزند، این قضیه انسان را نزدیک میکند – «قربان کلّ تقىّ»- این خودش مقرب است؛ تا اینکه حالا مثل ماها که معنایش را میدانیم و تفسیرش را میدانیم و چندین کتاب درباره‌اش خوانده‌ایم، اما وقتی که نماز میخوانیم، بالمرّه یادمان میرود که چه کار داریم میکنیم.۱۳۹۰/۰۱/۲۳

حضور قلب و توجه، کاری است که به تمرین احتیاج دارد. کسانی که این کارها را کرده‌اند و بلدند، به ما یاد میدهند که انسان باید در حال نماز، خود را در حضور یک مخاطب عالیشأن و عالی‌مقام که خالق هستی است و مالک همه‌ی وجود انسان است، احساس کند. هر مقدار از نماز که توانست این حالت را داشته باشد، به تعبیر روایات این نماز، نمازِ مقبول است و آن خاصیت و اثر را خواهد بخشید. و دیگر آثار نماز – که نمیشود آثار نماز را در چند جمله یا در چند فقره‌ی کوتاه خلاصه کرد – بر این مترتب میشود. ۱۳۸۵/۰۶/۲۷

۲. معنای کلمات نماز را بدانیم

همه‌ی آحاد نمازگزار باید سعی کنند که نماز را با توجه به معانی کلمات بخوانند، یعنی در نماز با خدای عزیز و رحیم سخن بگویند. این است آن سرچشمه‌ی فیضی که جان نمازگزار را سیراب میکند. البته این حقیقت نباید دستاویزی برای نفس بهانه‌گیر باشد که اگر توفیق چنین توجه و حضوری نیافت، نماز را ترک کنند. نماز در هر صورت واجب و فریضه است و تارکِ نماز بزرگترین فرصت ارتباط با خداوند سبحان را از دست میدهد.

لازم است دست‌اندرکاران، اوراقی شامل ترجمه‌ی نماز در همه‌ی سطوح، فراهم و میلیونها نسخه از آن را در همه جا منتشر کنند. به هر کسی باید این امکان را بدهید که معانی کلمات نماز را بفهمد. ۱۳۷۷/۰۶/۱۸
البته کسانی که عربی نخوانده‌اند و معنای این جملات را نمیدانند، اگر در حال نماز همین اندازه توجه پیدا کنند که با خدا حرف میزنند و به یاد خدا باشند، این هم بهره خوبی است؛ ولی سعی کنید که معنای نماز را بدانید. یاد گرفتن معنای نماز، کار خیلی آسانی است؛ خیلی زود میتوانید ترجمه این چند جمله را یاد بگیرید. نماز را با توجه به معنای آن بخوانید. این نماز است که «قربان کلّ تقىّ» خواهد بود. نمازْ نزدیک‌کننده انسان به خداست اما نزدیک‌کننده انسان باتقوا.۱۳۶۹/۰۲/۰۶

۳. مستحبات نماز، حضور قلب را افزایش می‌دهد

در روایات برای حالات مختلف نماز یک خصوصیاتی را گذاشتند؛ واجب نیست، مستحب است. در وقت ایستادن به کجا نگاه کنید؛ در وقت سجده کردن به کجا نگاه کنید؛ در وقت رکوع، بعضی از روایات دارد، چشمتان را ببندید؛ بعضی روایات دارد به جلو نگاه کنید؛ این خصوصیات همه کمک میکند به آن حالت حضور و توجهی که برای انسان لازم است. ۱۳۸۷/۰۸/۲۹

۴. نماز را با اخلاص بجا آورید نه از روی ریا

نمازی که انسان میخواند، اگر به قصد تقرب به خدا بخواند، توجهش به خدا باشد، با اخلاص نماز بخواند، این بالاترین عبادتهاست؛ اگر همین نماز را برای ریا بخواند، این نماز میشود معصیت و خود آن نماز، میشود گناه. ریا، گناه کبیره است؛ مصداقش هم میشود همان نمازی که از روی ریا خوانده شد. ۱۳۸۷/۰۶/۰۵

۵. مراقب باشیم نماز بی‌توجه قساوت قلب می‌آورد

رحمت خدا بر مرحوم شیخ محمد بهاری که در یکی از نوشته‌هایشان می‌گویند که دعا و ذکر و شاید نماز، وقتی بی‌توجه تکرار می‌شود، قساوت می‌آورد! نماز می‌خوانیم، نمازِ مایه‌ی قساوت. چرا؟ چون در حال نماز حضور قلب نداریم، توجه نداریم. پس این نماز یا با توجه است، که مایه‌ی رقت و قرب و لطافت و صفاست؛ یا نمازِ بی‌توجه است، که آن وقت به گفته‌ی ایشان مایه‌ی قساوت قلب است. ۱۳۸۷/۰۸/۱۵

۶. در جوانی خود را به خوب نماز خواندن عادت دهید

جوانها اگر از حالا عادت کنند به نماز خوب، وقتی به سن ماها رسیدند، نماز خوب خواندن برایشان دیگر مشکل نیست. در سنین ما آدمی که عادت نکرده باشد به نماز خوب، نماز خوب خواندن ممکن است، اما مشکل است. برای آنکه از جوانی عادت کرده به اینکه خوب نماز بخواند؛ یعنی نماز با توجه – نماز خوب معنایش نماز با صدای خوش و قرائت خوب نیست؛ یعنی نمازِ با توجه، با حضور قلب؛ قلبش در محضر پروردگار حاضر باشد؛ از دل و با دل حرف بزند – آن وقت این سجیه‌ی او میشود و دیگر برایش زحمت ندارد؛ تا آخر عمر همینجور خوب نماز میخواند. ۱۳۸۷/۰۸/۲۹

 

۷. نباید نماز را سبک بشماریم
امام صادق (علیه‌السّلام) در بیمارىِ رحلت به وصىّ‌شان میفرمایند که: «لیس منّی من استخفّ بالصّلوه»؛ از ما نیست کسی که نماز را سبک بشمارد. استخفاف یعنی سبک شمردن، کم‌اهمیت شمردن. حالا این نمازِ با همه‌ی این خصوصیات، با همه‌ی این فضائل، چقدر از انسان وقت میگیرد؟ نماز واجب ما – این هفده رکعت – اگر انسان بخواهد با دقت  و با قدری ملاحظه بخواند، فرض کنید سی و چهار دقیقه وقت میگیرد،  والّا کمتر وقت خواهد گرفت. ما گاهی اوقات میشود که پای تلویزیون در انتظار برنامه‌ای که مورد علاقه‌ی ماست نشسته‌ایم و قبل از آن، دائم تبلیغات، تبلیغات، تبلیغات – بیست دقیقه، پانزده دقیقه – که هیچ کدام هم به درد ما نمیخورد، مینشینیم گوش میکنیم و بیست دقیقه وقتمان را از دست میدهیم، برای خاطر آن برنامه‌ای که میخواهیم. بیست دقیقه‌های زندگی ما اینجوری است. منتظر تاکسی میشویم، منتظر اتوبوس میشویم، منتظر رفیقمان میشویم که بیاید جائی برویم، منتظر استاد میشویم که سر کلاس دیر کرده، منتظر منبری میشویم که دیر به مجلس رسیده؛ همه‌ی اینها – ده دقیقه، پانزده دقیقه، بیست دقیقه – به هدر میرود. خوب، این بیست دقیقه و بیست و پنج دقیقه و سی دقیقه را برای نماز – این عمل راقی، این عمل بزرگ – مصرف کردن مگر چقدر اهمیت دارد. ۱۳۸۷/۰۸/۲۹

۸. نماز را اول وقت بخوانید
کار درست و نیک را باید هر چه زودتر انجام بدهیم؛ مثل عبادات، مثل نمازِ اولِ وقت و مثل بقیه‌ی کارهایی که موقت است، هر چه انسان آن کار را در لحظات اول و نزدیکتر به آن لحظات اول انجام بدهد، این فضیلت بیشتری دارد؛ چون انسان احساس می‌کند تکلیف را انجام داد و در تأخیر آفاتی هست؛ انسان خود را از آن آفات برکنار می‌دارد. ۱۳۸۵/۰۹/۲۴
مؤمن هیچ کار خیری را هم از روی خجالت و حیا ترک نمیکند. به بعضیها میگویند: آقا! چرا فلان جا نماز یا نافله یا نماز اوّل وقتتان را نخواندید؟ میگویند خجالت کشیدیم! نه؛ از روی حیا، هیچ کار نیکی را ترک نکنید. خواهند گفت متظاهر است؟ بگویند. خواهند گفت خودشیرینی میکند؟ بگویند. اگر حرفی حقّ است و اگر کاری خوب است، آن را به‌خاطر ملاحظه دیگران ترک نکنید. ۱۳۷۸/۰۵/۰۸
کار کردن در یک کارگاه علمی، کارگاه آموزشی، مرکز تحقیقات، فلان کلاس درس و فلان دانشگاه، هیچ منافاتی با این ندارد که انسان نمازش را اول وقت، با توجه و با احساس حضور در مقابل خداوند بجا آورد. این، دل شما را شستشو میدهد. شماها جوانید و دلهای شما نورانی است. ۱۳۸۵/۰۶/۲۵
در محیط دانشجویىِ جوان، پرداختن به معارف دینی، پرداختن به الگوهای دینی، توسلات به پروردگار، توسلات به ائمه (علیهم السلام)، خواندن دعای عرفه، برگزاری مراسم اعتکاف و خواندن نماز جماعت، بسیار خوب است. البته این را هم عرض بکنم؛ در مراسم مذهبی به روح مراسم توجه کنید؛ فقط صورت سازی نباشد؛ انسان شعری بخواند، اشکی بگیرد یا بریزد. روح دعا و نماز عبارت است از ارتباط با خدا، آشنا شدن با خدا، بهره بردن از معنویت، پاکیزه کردن و پیراستن روح، و پالایش کردن ذهن از وسوسه ها. نماز را با توجه و اول وقت بخوانید. تحجر بد است؛ فکر نکردن در لایه های زیرین ظواهر، عیب بزرگی است؛ مواظب باشید به این عیب دچار نشوید. ۱۳۸۴/۰۲/۱۹

۹. نماز را به جماعت و در مسجد بخوانید
نشانه‌ی دیگر [حق‌گزاری نماز]، آبادی مساجد و افزایش نمازهای جماعت است، و این به معنای بروز برکات نماز در سطح همکاری و همدلی اجتماعی است. بیشک این فریضه نیز با همه‌ی اتکالش به عامل درونی یعنی توجه و ذکر و حضور، همچون دیگر واجبات دینی، ناظر به همه‌ی عرصه‌ی زندگی انسان است و نه به بخشی از آن یعنی زندگی فردی و شخصی هر کس. و آن‌جا که پای فعالیّت و نشاط دستجمعی افراد جامعه به میان میآید، نماز همچون گرم‌ترین و پرشورترین عبادت دستجمعی، نقش بزرگی را بر عهده میگیرد. مظهر این خصوصیت، همین نمازهای جماعت پنجگانه و نماز جمعه و نمازهای عید است. ۱۳۷۳/۰۶/۱۰
کیفیت یافتن نماز بدین معنی است که نماز، با حال و حضور ادا شود؛ نمازگزار به نماز با چشمِ «میعاد ملاقات با خدا» بنگرد و در آن، با خدای خود سخن بگوید و خود را در حضور او ببیند؛ نماز را تا میتواند در مسجد و تا میتواند به جماعت بگزارد. ۱۳۹۲/۰۶/۱۳

۱۰. تا می‌توانید نافله بخوانید!
توصیه‌ی‌ مؤکد اینجانب‌ به‌ همه‌ بویژه‌ جوانان‌ آن‌ است‌ که‌ خود را با نماز مأنوس‌ و از آن‌ بهره‌مند سازند. یعنی‌ این‌ که‌ نماز را با توجه‌ به‌ معنی‌ و با احساس‌ حضور در محضر پروردگار متعال‌ جلت‌ عظمته‌، به‌ جای‌ آورند و این‌ کار را با تمرین‌، بر خود هموار و آسان‌ سازند و تا بتوانند نوافل‌، مخصوصا نافله‌ی‌ نمازهای‌ صبح‌ و مغرب‌ را نیز ادا کنند. و اگر هنوز در میان‌ کسان‌ و نزدیکان‌ و دوستان‌ آنان‌، کسی‌ هست‌ که‌ خود را از فیض‌ نماز محروم‌ کرده‌ باشد، او را از این‌ گناه‌ بزرگ‌ و خسارت‌ عظیم‌ بازدارند و این‌ کار را با زبان‌ خوش‌ و رفتار حکیمانه‌ انجام‌ دهند، البته‌ پدران‌ و مادران‌ نسبت‌ به‌ نماز فرزندان‌ خود مخصوصا نوجوانان‌، مسؤولیت‌ بیشتری‌ دارند. ۱۳۷۴/۰۶/۱۴

والدین چه مؤلفه‌هایی را برای تربیت دینی و مسجدی فرزندان باید مراعات کنند؟

والدین چه مؤلفه‌هایی را برای تربیت دینی و مسجدی فرزندان باید مراعات کنند؟

ما لفظاً منکر خدا نیستیم، عملاً منکر خداییم

به هر کس که نگاه می‌کنیم می‌بینیم مسلمان، مؤمن و متدین است و به قیامت اعتقاد دارد، ولی وقتی به پول و مقام می‌رسد، همه چیز یادش می‌رود!

قضیه مسلمانی ما از این قرار است…

ما امروز اولین شرط رشد اسلامی را که شناخت اسلام و سرمایه های اسلامی است نداریم،ما فرهنگ اسلامی را نمی شناسیم،بلکه هنوز نمی دانیم که اسلام فرهنگی هم دار،ما تاریخ درخشان خودمان را نمی شناسیم،نمی دانیم که یک تاریخ بسیار بسیار درخشان اسلامی داشته ایم و داریم…

سلمان محمدی، الگوی حق پذیری

تاریخ را که بررسی می‌کنیم، همه نوع انسان با رفتارها و منش‌های متفاوت می‌بینیم اما در طول تاریخ کمتر کسی را مانند سلمان می‌توان مثال زد که جویای حق بوده و زمانی که آن را پیدا کند با جان و دل پذیرفته و به آن عمل کند. 

سلمان در خانواده ای زرتشتی متولد، رشد و نمو یافت و در دوران جوانی، زمانی‎که دید دین مسیحیت کامل تر و وحدانی تر از دین نیاکانش است، مسیحی شد و از استادان خویش دریافت که پیامبر آخرالزمان در یثرب حکومت خواهد کرد؛ سلمان به آن منطقه رفت و حدود ۱۰۰ سال را در یثرب برای یهودیان کار کرد و زمانی ‎که فهمید پیامبر در یثرب است، به او پیوسته و از جان و دل ایمان آورد.

عجیب است که سلمان در هر کدام از این ادیان که داخل می‎شود، بهترین و کامل ترین نوع آن را در می یابد و به آن عمل می‎ کند. قلب پاک، نیت خالص و ذهن تحلیل گر سلمان سبب شد پیامبر گرامی اسلام(ص) در کلامی بی سابقه، حدیث معروف را در مورد سلمان بیان کنند: «سلمان از ما اهل بیت است».

در بررسی زندگی سلمان فارسی نکات آموزنده بسیاری نهفته است که اجمالا به آنها می پردازیم.

از تولد تا نوجوانی

نام: روزبه، ماهبه ابن خوشبودان

کنیه ابوعبدلله، ابوالحسن و ابواسحاق

مکان تولد: در رابطه با تولد سلمان اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی مورخان او را اهل اصفهان و عده­ای اهل فارس می­دانند. سلمان خود چنین می گوید: در رامهرمز از مادر زاده شدم و پدرم اهل اصفهان است.(۱)

سال تولد: بین سال های ۲۱۶ یا ۳۱۶ قبل از هجرت.

روزبه اگر هم در اصفهان زاده شده باشد قطعا در رامهرمز خوزستان بالیده شده است؛ زیرا نسب وی به نسبت «فارسی» از آن روست که: اولا فارسی به مفهوم ایرانی بودن است و ثانیا رامهرمز قدیم ولایتی از ایالت فارس، استان فارس امروزی بوده است.

پدر سلمان بدخشان کاهن، روحانی زرتشتی و دهقان ثروتمندی بوده و کار همیشگی اش هیزم نهادن بر شعله آتش بود. اما فرزندش روزبه که در محیطی کاملا زرتشتی بزرگ شده بود، هرگز در برابر آتش سر فرود نیاورد و به خدای یکتا اعتقاد داشت. روزبه در دوران کودکی مادرش را از دست داد و عمه اش سرپرستی او را بر عهده گرفت.

چگونگی مسیحی و بعد، مسلمان شدن سلمان

اشخاصی از امام هفتم سؤال کردند که ما را به چگونگی مسلمان شدن سلمان خبر بده! حضرت فرمود: پدرم مرا خبر داد که روزی علی(ع) سلمان و ابوذر و گروهی از قریشیان کنار قبر رسول خدا جمع بودند، علی(ع) به سلمان فرمود: ما را به کیفیت و منشأ اسلام خود خبر بده.

سلمان عرض کرد: ای علی! اگر غیر تو این سؤال را از من می کرد، جوابش را نمی دادم؛ ولی چون تو این پرسش را کردی به دیده منّت! جوابت را می گویم. در این موقع چنین گفت: من مردی از اهالی فارس و رعیت زاده بودم؛ پدر و مادرم خیلی مرا دوست داشتند. روزی که روز عید(به نظر اهالی) بود، من با پدرم در بیابان سیر می کردیم؛ نزدیک صومعه ای رسیدیم، شنیدم عابدی در میان صومعه می گوید:

«اشهد ان لا اله الا الله و ان عیسی روح الله و ان محمدا حبیب الله»

تا نام محمد(ص) را شنیدم، محبت و عشق او در گوشت و خون من وارد شد! به طوری فریفته و دلداده این نام بودم که مدتی مایل به غذا نبودم! آن روز مادرم به من گفت: چرا تو را در این حال می بینم، چرا آفتاب را سجده نمی کنی؟ آن قدر در این باره گفت، تا ساکت شد. وقتی که به خانه ام مراجعت کردم، در میان اطاق چشمم به نامه ای افتاد که از سقف آویزان بود، به مادرم گفتم این نامه چیست؟ مادرم گفت: وقتی که ما از مراسم عید برگشتیم، این نامه را آویخته به سقف دیدیم، دست به آن نزن، اگر به آن دست بزنی پدرت ترا به قتل می رساند!

در کمین این نامه بودم تا شب فرا رسید؛ پدر و مادرم خوابیدند، بلند شدم نامه را گرفتم، دیدم در میان نامه چنین نوشته شده است: «بسم الله الرحمن الرحیم هذا عهد من الله الی آدم انه خالق من صلبه نبیاً یقال له محمد یأمر بمکارم الاخلاق و ینهی عن عباده الاوثان یا روزبه ائت وصی عیسی فآمن و اترک المجوسیه؛ به نام خداوند بخشنده مهربان، این(نمودار) عهدی است که بین خداوند و حضرت آدم بود که خداوند از نسل آدم، پیامبری به نام «محمد»(ص) به وجود بیاورد که به مکارم اخلاق فرمان می دهد و از پرستش بتها نهی می کند، ای روزبه! نزد وصی عیسی(ع) بیا، ایمان به او بیاور، مرام مجوسیت را ترک کن!»

تا این کلمات را در آن نامه خواندم، بر اثر شدت احساسات، صیحه زدم(به زمین افتادم) پدر و مادرم از حال من مطلع شدند، مرا گرفتند و در چاه عمیقی مرا زندانی نمودند و گفتند: اگر از مرامت منصرف نشوی، تو را خواهیم کشت!

گفتم: هر کاری می کنید، انجام دهید، محبت محمد(ص) از سینه من بیرون نخواهد رفت!

به خدا سوگند قبل از خواندن آن نامه، اصلاً لغت عربی نمی دانستم؛ از آن روز که آن نامه به دستم آمد، خداوند زبان عربی را به من آموخت. مدتی طولانی در چاه زندانی بودم، هر وقت پدر و مادرم مختصر نانی برای من می آوردند، خیلی در فشار بودم تا آن که دست هایم را به سوی آسمان بلند کردم و گفتم: ای خدائی که محبت محمد و وصی او را در دل من جا دادی، به حق او مرا از این محنت ها خلاص کن و به محبوب و مقصدم مرا نائل گردان!

ناگاه دیدم شخصی که لباس سفید در تن داشت، نزد من آمد، دست مرا گرفت و از چاه بیرون آورد و به صومعه مرا راهنمائی کرد و(غایب شد) کنار صومعه گفتم: «اشهد ان لااله الا الله و ان عیسی روح الله و ان محمدا حبیب الله» عابد سر از صومعه بیرون کرد و گفت: تو روزبه هستی؟!

گفتم: آری؛ وقتی که مرا شناخت با عزت و احترام مرا پیش خود خواند؛ مدت دو سال با کمال صمیمیت و صفا در خدمت عابد بودم تا آن که مریض شد و به من گفت: نزدیک است از دنیا برود. گفتم پس از تو به کجا بروم، مرا راهنمائی کن.

گفت: عابدی در انطاکیه هست به آن جا می روی و سلام مرا می رسانی و این لوح را به او می دهی(لوحی به من داد). وقتی که از دنیا رفت، بدن او را غسل داده و کفن کرده و دفن نمودم. لوح را برداشتم، طبق آدرس او به انطاکیه آمدم، تا به معبد رسیدم و کنار معبد گفتم: «اشهد ان لا اله الا الله و ان عیسی روح الله و ان محمداً رسول الله» عابد سر از صومعه بیرن آورد و گفت: ای روزبه! تو هستی؟

گفتم: آری، به من اجازه داد نزد او رفتم. با کمال صمیمیت مدت دو سال در خدمتش بودم تا ایام احتضارش فرا رسید، به من گفت: من به زودی از دنیا می روم، گفتم پس از تو به کجا بروم، مرا راهنمایی کن. گفت: کسی را سراغ ندارم، مگر عابدی را که در «اسکندریه» است؛ برو آن جا و سلام مرا به او برسان و این لوح را به او بده. هنگامی که از دنیا رفت بدنش را غسل داده و کفن نموده و دفن کردم؛ سپس طبق آن آدرس روانه اسکندریه شدم.

وقتی که کنار صومعه رسیدم، گفتم: «اشهدان لا اله ال الله و ان عیسی روح الله و ان محمدا رسول الله» عابد سر از معبد بیرون آورد و گفت: تو روزبه نام داری؟ گفتم آری، مرا پیش خود خواند و مدت دو سال نیز با کمال صفا و صمیمیت نزد او بودم تا آن که عمر او به سر آمد و به من گفت: من به زودی از دنیا می روم.

گفتم: بعد از تو من به کجا بروم؟ گفت: کسی را سراغ ندارم که چون من باشد؛ ولی حضرت محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب(ص) ظهورش نزدیک شده، وقتی به محضر او رسیدی، سلام مرا به او برسان و این لوح را به او بده. هنگامی که از دنیا رفت، بدنش را غسل داده و کفن نموده و دفن کردم و لوح را برداشتم و از معبد بیرون آمده به راه افتادم. در راه به قافله ای برخوردم، با قافله به راه خود ادامه دادم، به اهل قافله گفتم: اگر شما به من غذا بدهید، من حاضرم در راه خدمت شما را بکنم. آنان پذیرفتند، در مسیر خود رهسپار بودیم تا هنگام نهار دیدم گوسفندی را آوردند و به قدری بر او چوب زدند تا مرد! از گوشت آن کباب درست کردند، مرا دعوت به آن نمودند، ولی من از آن غذا نخوردم؛ سپس مشغول آشامیدن شراب شدند و مرا دعوت به شرابخواری کردند، من اجابت نکردم. هر چه اصرار کردند، سرپیچی نمودم، تا این که دیدم دست بردار نیستند و مرا تهدید به قتل می کنند. برای حفظ جان خود، پیشنهاد کردم که مرا به بردگی و غلامی بگیرید. سپس مرا بفروشید و از بهای من استفاده کنید و به این حساب مرا مجبور به شراب خواری ننمائید.

آنان این پیشنهاد را پذیرفتند و سندهایی در این مورد تنظیم کرده و مرا به یک مرد یهودی فروختند.

پس از ایامی آن یهودی احساس کرد که من عاشق و دل داده محمد(ص) هستم. در صدد اذیت و آزار من برآمد؛ به طوری که تلی بزرگ از خاک و ریگ در حیاط منزلش بود؛ شبی به من گفت باید تا صبح این خاک ها را بیرون بریزی و گرنه تو را به قتل می رسانم! تا توانستم از آن ریگ ها به بیرون بردم، ولی نزدیک صبح دیدم چیزی از تل به خارج برده نشده، به سوی خدا متوجه شدم و او را به آن عشقی که در دلم نسبت به محمد(ص) بود سوگند دادم که در حق من لطفی کند؛ خداوند به من عنایت کرد، باد سختی را فرستاد، تمام ریگ ها را از حیات بیرون ریخت.

وقتی که صبح شد و صاحبخانه دید به طور کلی تل ریگ برداشته شده، خیلی تعجب کرد؛ به من گفت تو جادوگر هستی، می ترسم که این شهر، از سحر تو خراب شود. مرا به بیرون شهر برد و به یک زنی فروخت. آن زن که از دودمان سلیم بود، خیلی نسبت به من محبت کرد، باغی بزرگ را تحت اختیار من قرار داد و گفت: از این باغ محافظت کن و می توانی از محصول این باغ مجانی استفاده کنی.

تا روزی دیدم هفت نفر به طرف باغ  می آیند و روی سر آنها ابر قرار گرفته، تا سایه بر آنها بیافکند! با خود گفتم: به یقین محبوب من پیامبر در میان این هفت نفر است و گرنه ابر بر این ها سایه نمی افکند؟! وقتی که وارد باغ شدند، نزد صاحب باغ رفتم و تقاضای طبقی از خرما کردم، او عوض یک طبق، شش طبق خرما به من داد. طبقی از آنها را به نیت صدقه آوردم و نزد آنان گذاشتم و گفتم: بفرمایید این صدقه است، دیدم یکی از آنها فرمود: ای زید بن حارثه! ای ابوذر! ای مقداد! شما بخورید، ولی خودش نخورد و حمزه و عقیل و علی(ع) و جعفر را از خوردن منع کرد. با خود گفتم این هم یک علامت دیگر بر این که در میان این چند نفر یکی از این ها پیامبر است. سپس نزد صاحب باغ آمدم و طبق دیگری از خرما تقاضا کردم؛ او عوض یک طبق شش طبق تحت اختیارم گذاشت. یکی از آنها را به نیت هدیه نزد آنها گذاشتم و گفتم: هدیه است، میل بفرمایید.

دیدم یک از آنها(که رسول خدا بود) بسم الله گفت و فرمود: بخورید، همگی از آن خوردند؛ با خود گفتم: این هم یک علامت دیگر بر این که در میان این هفت نفر، پیامبر(ص) هست. اطراف آنان می گشتم و در فکر فرو رفته بودم، ناگاه رسول اکرم(ص) به من متوجه شد و فرمود: می خواهی «مهر نبوت» را زیارت کنی؟ گفتم: آری، پیراهن مبارک را از دوش کنار زد، دیدم روی شانه آن حضرت علامتی است مثل مهر و مختصر مویی هم روی آن روئیده شده است؛ روی قدم های آن حضرت افتادم و پایش را بوسیدم!(۲)

پیامبر به من فرمود: ای روزبه! برو به صاحب این باغ بگو محمد بن عبدالله می گوید: غلام خود را(یعنی من) به ما بفروش؛ رفتم و گفتم. صاحب باغ گفت: بگو این غلام را به چهار صد درخت خرما که نصفش خرمای سرخ و نصفش خرمای زرد داشته باشد می فروشم؛ نزد رسول خدا(ص) آمدم و جریان را گفتم. فرمود: اجرای خواسته او چقدر آسان است؟ به علی(علیه السلام) دستور داد، هسته هائی که در آنجا ریخته شده بود، جمع کرد و کاشت، آب داد و هنوز به هسته آخر نرسیده بود که هسته های اول سبز شدند و به صورت نخله باردار در آمدند و هسته های دیگر هم ملحق به آنها شدند. آن گاه پیامبر(ص) به من فرمود: برو به صاحب باغ بگو بیا چهار صد نخله را تحویل بگیر و غلام خود را به ما بده؛ رفتم و گفتم. صاحبم آمد و نخله ها را دید، گفت: به خدا سوگند این غلام را(اشاره به من) نمی فروشم؛ مگر این که تمام این چهار صد نخله، خرمای زرد داشته باشند. در این موقع جبرئیل نازل شد، بال و پر خود را به نخله ها مالید، همه نخله ها دارای خرمای زرد شدند! آن گاه که صاحبم به آرزویش رسید، گفت: به خدا سوگند یکی از این نخله ها نزد من بهتر است از تو و محمد(ص)!

من گفتم: یک روز زندگانی با محمد(ص) نزد من بهتر است از تو و تمام ثروت تو؛ با این ترتیب حضرت، مرا خرید و آزاد کرد و فرمود: نام خود را امروز به بعد(سلمان) بگذار.(۳)

در همین موقع که طبق بعضی از روایات سال اول هجرت بود، سلمان به همراه پیامبر و همراهان وارد مدینه شد.

 

فضیلت های برجسته سلمان

۱ – نزدیکی به رسول خدا(ص):

سلمان، پس از پذیرفتن اسلام، چنان در راه ایمان و معرفت اسلامی پیش رفت که نزد رسول خدا جایگاهی والا یافت و مورد ستایش معصومان(ع) قرار گرفت. بخشی از سخنان آن بزرگان در باره سلمان چنین است:

الف) در ماجرای جنگ خندق، که در سال پنجم هجری رخ داد و به پیشنهاد سلمان پیرامون شهر خندق کندند، هر گروهی می خواست سلمان با آنها باشد؛ مهاجران می گفتند: سلمان از ما است. انصار می گفتند: او از ما است. پیامبر(ص) فرمود: «سلمان منا اهل البیت؛ سلمان از اهل بیت ما است.»(۴)

عارف معروف، محی الدین بن عربی، با این که از علمای اهل تسنن است، در شرح این سخن پیامبر اکرم(ص) می گوید: پیوند سلمان به اهل بیت(ع) در این عبارت، بیان گر گواهی رسول خدا(ص) به مقام عالی، طهارت و سلامت نفس سلمان است؛ زیرا منظور از این که سلمان از اهل بیت(ع) است، پیوند نسبی نیست؛ این پیوند بر اساس صفات عالی انسانی است.(۵)

ب) جابر نقل می کند که رسول خدا(ص) فرمود:

«همانا اشتیاق بهشت به سلمان بیش از اشتیاق سلمان به بهشت است و بهشت به دیدار سلمان عاشق تر از دیدار سلمان به بهشت است.»(۶)

ج) آن بزرگوار همچنین فرمود:

«سلمان از من است، کسی که به او ستم کند به من ستم کرده است و کسی که او را بیازارد مرا آزرده است.»

د) امام صادق(ع) فرمود:

«سلمان علم الاسم الاعظم؛ سلمان اسم اعظم را می دانست.»(۷)

ه) پیامبر اکرم(ص) فرمود:

«هر که می خواهد به مردی بنگرد که خداوند قلبش را به ایمان درخشان کرده، به سلمان بنگرد.»(۸)

۲ – علم سلمان

وسعت و عمق آگاهی های سلمان به حدی بود که برای هر کس قابل هضم نیست. امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) و علی(ع) اسراری را که دیگران قدرت تحمل آن را نداشتند به سلمان می گفتند و او را لایق نگهداری علم مخزون و اسرار می دانستند؛ از این رو یکی از القاب سلمان، «محدث» است.(۹)

سلمان دارای علم بلایا و منایا(حوادث آینده) بود و همچنین از متولمان(چهره شناسان) و محدثان به شمار می رفت. جایگاه علمی سلمان چنان بود که امام صادق(ع) در باره اش فرمود: «در اسلام، مردی که فقیه تر از همه مردم باشد، همچون سلمان، آفریده نشده است.»(۱۰)

پیامبر اسلام(ص) فرمود: «سلمان دریای علم است که نمی توان به عمق آن رسید.»(۱۱)

البته دانش سلمان، به معارف فکری محدود نمی شد و آگاهی های فنی او نیز در حد بالایی بود. در جنگ خندق، طرح کندن خندق را سلمان خدمت پیامبر(ص) پیشنهاد کرد و عملی شد. همچنین در جنگ طائف، طرح ساختن «منجنیق» برای درهم کوبیدن قلعه های مشرکان، از ابتکاراتی است که به سلمان نسبت داده شده است.

بنابراین، سلمان حق دارد از مقام علمی اش چنین تعبیر کند:

ای مردم! اگر من شما را از آن چه می دانستم مطلع می کردم، می گفتید سلمان دیوانه است یا به کسی که سلمان را بکشد درود می فرستادید!(۱۲)

۳ – عبادت سلمان

آن چه به عبادت سلمان ارزش بیشتری می دهد، علم و آگاهی اوست. چرا که عبادت آگاهانه و پرستش از روی بصیرت از عبادت سطحی و ظاهری ارزشمندتر است.

امام صادق(ع) فرمود: روزی پیامبر اسلام(ص) به یاران خود فرمود: کدام یک از شما تمام روزها را روزه می دارد؟

سلمان گفت: من، یا رسول الله!

پیامبر(ص) پرسید: کدام یک از شما تمام شب ها را به عبادت می گذراند؟

سلمان گفت: من، یا رسول الله!

حضرت پرسید: آیا کسی از شما هست که روزی یک بار قرآن را ختم کند؟

سلمان گفت: من یا رسول الله!

یکی از حاضران که جواب های سلمان را خودستایی و فخرفروشی می پنداشت، گفت: اکثر روزها دیده ام که سلمان روزه نیست، بیشتر شب را هم می خوابد و بیشتر روز را به سکوت می گذراند، پس چگونه همیشه روزه است و هر شب برای نیایش با خدا بیدار می ماند و روزی یک بار قرآن را ختم می کند؟!

پیامبر(ص) فرمود: ساکت باش! تو را با همسان لقمان چه کار؟ اگر می خواهی چگونگی اش را از خودش بپرس تا خبر دهد!

سلمان گفت: در ماه سه روز روزه می گیرم و خداوند فرموده است: «هر کس عمل نیکی انجام دهد پاداش ده برابر دارد. از طرف دیگر، روز آخر شعبان را روزه گرفته و آن را به روزه ماه رمضان متصل می کنم و هر که چنین کند، پاداش روزه همیشه را دارد. از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: هر کس با طهارت بخوابد، در ثواب، چنان است که تمام شب را عبادت کرده باشد. اما ختم قرآن، رسول خدا(ص) فرمود: هر کس یک بار سوره «قل هوالله» را بخواند، پاداش یک سوم قرآن را دارد و هر که دو بار بخواند، دو ثلث قرآن را خوانده است و هر که سه بار بخواند، گویا قرآن را ختم کرده است و نیز حضرت فرمود: یا علی، هر کس تو را با زبان دوست بدارد، یک سوم ایمانش کامل شده، هر که با دل و زبان دوستت بدارد، دو ثلث ایمان او کامل شده و هر که با دل و زبانش دوستت بدارد و با دست هم یاری ات کند، تمام ایمان را به دست آورده است.»(۱۳)

۴ – زهد سلمان

آیات و روایات نشان می دهد که «زهد» به معنای حرام ساختن نعمت های الهی بر خود نیست. زهد به معنای عدم دلبستگی به امور مادی است. یکی از مواردی که در تمام زوایای زندگی سلمان، از آغاز تا پایان عمر، دیده می شود، زهد، پارسایی و بی رغبتی او به دنیاست.

سلمان، که پیرو راستین پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) بود، راه آنان را پیش گرفت و حتی وقتی فرماندار مدائن بود، ساده زیستی را رها نکرد. زهد و وارستگی سلمان از ایمان عمیق او سرچشمه می گرفت؛ زیرا هر کس ایمان قوی تر داشته باشد، از جاذبه های دنیوی آزادتر است.

امام صادق(ع) فرمود: «ایمان ده درجه دارد، مقداد در درجه هشتم و ابوذر در درجه نهم و سلمان در درجه دهم ایمان است.»(۱۴)

سلمان، خانه نداشت و هرگز دل به خانه سازی نمی داد. شخصی از او خواست تا برایش خانه ای بسازد، ولی سلمان راضی نشد. سرانجام به سبب اصرار شخص نیکوکار اجازه داد برایش خانه بسازد؛ ولی سفارش کرد خانه چنان باشد که هنگام ایستادن سر به سقف آن بخورد و هنگام خوابیدن پا به دیوار برسد!(۱۵)

سلمان پارسا، حتی حقوق اندک سالانه(۱۶) خود را هم به نیازمندان می داد و بسیار اندک برای خود بر می داشت.

۵ – دفاع از حریم ولایت

آن چه در زندگی سلمان، بسیار چشمگیر و جالب است، عدم بی تفاوتی اوست. او با هوشیاری و جدیت کامل در صحنه های مختلف حضور داشت و در پیروی از امام حق، لحظه ای تردید نکرد. او همواره، از هر فرصتی، برای گفتن حق بهره می برد و مسلمانان را به امامت حضرت علی(ع) فرا می خواند. آن بزرگوار پیوسته این سخن رسول خدا(ص) را برای مردم تکرار می کرد:

«همانا علی(ع) دری است که خداوند گشوده است. هر کس در آن وارد شود، مؤمن است و هر کس که از آن خارج گردد، کافر است.»(۱۷) «بهترین فرد این امت، علی(ع) است.»(۱۸)

بعد از رحلت جانسوز رسول خدا(ص)، غصب خلافت و مظلومیت حضرت علی(ع)، سلمان در خطبه ای بسیار فصیح، که می توان آن را «کوبنده و افشاگرانه» خواند، چنین گفت:

«ای مردم! هر گاه فتنه ها و آشوب ها را همچون پاره ظلمانی شب دیدید که برجستگان در آن به هلاکت می رسند، بر شما باد به آل محمد(ص)؛ چرا که آنها راهنمایان به سوی بهشتند و بر شما باد علی(ع). ای مردم! ولایت را در میان خود همانند سر قرار دهید.»

یعنی اگر ولایت اهل بیت علیهم السلام را نداشته باشید، مسلمان حقیقی نیستید و دین شما سودی ندارد.(۱۹)

ابن عباس سلمان را در خواب دید و از او پرسید: در بهشت، پس از ایمان به خدا و رسول، چه چیز برتر است؟ سلمان پاسخ داد: پس از ایمان به خدا و پیامبر، هیچ چیز با ارزش تر و برتر از دوستی و ولایت علی بن ابی طالب(ع) و پیروری از او نیست!(۲۰)

نقش سلمان در تشیع ایرانیان

یکی از کارهای بسیار مهم سلمان، که بخش اعظم زندگی او را فرا گرفته بود، تلاش پیگیر او در معرفی اسلام ناب و تشیع راستین بعد از رحلت رسول خدا(ص) است. او در این راستا در مدینه جهاد کرد و از هر فرصتی بهره برد. وقتی به مدائن آمد، همین عقیده را دنبال کرد و نقش بسیاری در تشیع ایرانیان داشت.

می پرسند: با اینکه اسلام در عصر خلافت خلیفه دوم وارد ایران شد، چرا اکثریت قاطع مردم ایران، شیعه حضرت علی(ع) هستند؟

در پاسخ باید گفت: عوامل متعددی سبب این گرایش است. از نخستین عوامل این گرایش، وجود سلمان در مدائن و رفت و آمد او به کوفه و حوالی آن و حتی اصفهان و… بود. سلمان پیام آور اسلام ناب، منادی تشیع و نویدبخش مذهب اهل بیت(ع) بود و اکثر ایرانیان این ندا و نوید را شنیدند و پذیرفتند.(۲۱)

وفات

سلمان سرانجام، پس از عمری طولانی و بابرکت، در اواخر خلافت عثمان در سال ۳۵ ه.ق وفات یافت.(۲۲) حضرت علی(ع) پیکرش را غسل داد، کفن کرد و بر آن نماز گزارد. همراه آن حضرت، جعفر بن ابی طالب و حضرت خضر، در حالی که با هر یک از آن دو هفتاد صف از فرشتگان بودند، بر پیکر سلمان نماز گزاردند!(۲۳) بعضی از راویان چنین نقل کرده اند که حضرت علی(ع) بر کفن سلمان شعری نوشت که معنای آن چنین است:

«بر شخص کریم و بزرگواری وارد شدم، بی آنکه توشه نیک و قلب پاک داشته باشم؛ ولی بردن توشه نزد شخص کریم و بزرگوار، زشت ترین کار است.»(۲۴)

مرقد شریف حضرت سلمان(س) در مدائن، در پنج فرسخی بغداد، نزدیک طاق کسری قرار دارد.

در این دنیای پرتلاطم و پرزرق و برق که انسان را در گرداب گناه غرق می کند، هر کس الگویی می خواهد تا با سرمشق قرار دادن روش و کردارش، کشتی وجودش را سالم به ساحل سعادت برساند و زندگی سلمان فارسی برای ما ایرانیان الگویی شایسته است.

پی نوشت ها

۱ـ سلمان: من فرزند یکی از رجال برجسته‎ی فارس بودم. ابن اثیر، اسدالغابه، ج ۲، ص ۳۲۸، سیره ابن هشام، ج ۱، ص ۲۲۸٫۲- برگرفته از کتاب «پندهای جاویدان»

۳- بحار الانوار ط کمپانی ج۶ ص۷۵۷‌

۴- مجمع البیان، ج ۲، ص ۴۲۷

۵- شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج ۱۸، ص ۳۶

۶- بحار، ج ۲۲، ص ۳۴۱

۷- عیان الشیعه، ج ۷، ص ۲۸۷

۸- احتجاج طبرسی، ج ۱، ص ۱۵۰

۹- بحار، ج ۲۲، ص ۳۳۱٫

۱۰- تنقیح المقال، ج ۲، ص ۴۷٫

۱۱- اختصاص شیخ مفید، ص ۲۲۲٫

۱۲- رجال کشی، ص ۲۰٫

۱۳- بحارالانوار، ج ۲۲، ص ۳۱۷٫

۱۴- همان، ص ۳۴۱٫

۱۵- شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ص ۳۶٫

۱۶- حدود چهار تا شش هزار درهم.

۱۷- کتاب سلیم بن قیس، ص ۲۵۱٫

۱۸- اعیان الشیعه، ج ۷، ص ۲۸۷٫

۱۹- بهجه الآمال، ج ۴، ص ۴۱۸٫

۲۰- بحارالانوار، ج ۲۲، ص ۳۴۱٫

۲۱- کتاب ایرانیان مسلمان در صدر اسلام، ص ۲۰۱٫

۲۲- بحار، ج ۲۲، ص ۳۹۱ – ۳۹۲٫

۲۳- همان، ص ۳۷۳٫

۲۴- طرائف الحقائق، ج ۲، ص

نویسنده  : حسین حسینی نیک

منبع: پایگاه خبری حوزه