مطالبی خواندنی و ارزشمند به مناسبت عید غدیر

 

این حدیث دل بود، تصنیف نیست *** شیعه در محشر بلا تکلیف نیست

شیعه راهش در مسیر اولیاست *** شیعه مولایش علی مرتضی(ع) است

به مناسبت این ایام و روز فرح و شادی اهلبیت(ع) و پیروان وشیعیان ایشان؛ مطالبی ارزشمند به همین مناسبت تقدیم شما دوستان می‌‌کنم:

• توضیح اجمالی پیرامون واقعه غدیر

• شعری بر اساس حروف الفبا در مدح امیرالمؤمنین(ع)

• توصیف حضرت علی(ع) از زبان جبرئیل(ع)

• تواتر حدیث غدیر نزد اهل سنت

• روایتی بسیار زیبا در فضیلت عید غدیر هدیه به شیعیان مولا علی(ع)

• رباعی زیبا و پر معنایی که تا کنون ندیده و نشنیده‌‌ای

توضیح اجمالی پیرامون واقعه غدیر

«غدیر» در زبان عربی به معنی گودال و «خم» نام محلی نزدیک منطقه «جحفه» است. که در آن روزگار چشمه‌‌‌ای روان و درختانی کهنسال داشت. به دلیل موقعیت سوق الجیشی «غدیر خم» حاجیان شهرها و سرزمین‌‌های مختلف عربستان پس از انجام مناسک حج و هنگام بازگشت به شهر و دیارشان در این منطقه از هم جدا می‌‌شدند. آنچه نام این محل را در تاریخ اسلام مهم و به یادماندنی کرده است به سال دهم هجری و تصمیم  پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) برای زیارت خانه خدا و به جا آوردن مراسم حج و اعلام ایشان مبنی بر اینکه امسال آخرین حج ایشان خواهد بود، برمی‌گردد.

پیامبر(ص) در سال دهم هجرت حج گزارد و به سوى مدینه بازگشت.

در روز هجدهم ذیحجه که قافله‌‌‏هاى بسیارى پیش از پیامبر حرکت مى‏‌کردند و عده‌‌‏اى از پسِ حضرت مى‏‌‌آمدند، پیامبر به سرزمین غدیر خم رسید. او به فرمان الهى دستور داد سواران و پیادگان توقف کنند، آنان که رفته‌‏اند، بازآیند و آنان که نیامده‏‌‌اند، برسند. سپس بر انبوهى از جهاز شتران فراز رفت و خداى را سپاس گفت و از اینکه به زودى از میان آنان خواهد رفت، خبر داد. سپس از آنان خواست درباره چگونگى ابلاغ رسالت وى گواهى دهند. مردمان فریاد برآوردند: شهادت مى‌‏دهیم که تو پیام حق را ابلاغ کردى، نصیحت کردى و جهاد نمودى. خداوند تو را پاداش نیکو دهد.

آن‏گاه از جایگاه والاى خود در میان امت سخن گفت و از آنان بر اولویت خود گواه خواست و پس از شنیدن پاسخ‏‌‌هاى یک‌‏صدا و بلند، دست على(علیه‏السلام) را گرفت و با شکوهى شگرف و فریادى رسا فرمود: «مَن کُنتُ مَولاه فَعَلىٌّ مَولاه.»(هر کسی من مولای اویم این علی مولای اوست).

سه بار این جمله را تکرار و بر یاوران و پذیرندگان ولایت او دعا کرد.

*پایان مراسم غدیر

بدین ترتیب پس از سه روز، مراسم پایان پذیرفت و آن روزها به عنوان ایام الولایة در ذهنها نقش بست. گروهها و قبائل عرب، هر یک با دنیایی از معارف اسلام، پس از وداع با پیامبرشان و معرفت کامل به جانشین او راهی شهر و دیار خود شدند، و پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) عازم مدینه گردید.

خبر واقعه غدیر در شهرها منتشر شد و به سرعت شایع گردید و به گوش همگان رسید، و بدینگونه خداوند حجتش را بر مردم تمام کرد.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «عید غدیر، روز عبادت و نماز و سپاس و ستایش خداست، و روز سرور و شادی است؛ به دلیل ولایت ما خاندان که خدا بر شما منت گذاشت. من دوست دارم شما آن روز را روزه بگیرید»

*وظایف مؤمنان در روز عید غدیر

امیرمؤمنان علی(علیه السلام) درباره وظایف مؤمنان در روز عید غدیر فرمود:

«[در این روز] با وسعت دادن در هزینه و لوازم خانواده‌‌‏تان به سوی آنان بروید و به برادرانتان نیکی کنید. خدای را برای آنچه به شما بخشیده است، سپاس گویید. با هم باشید؛ که خداوند، جدایی و پراکندگی شما را سامان می‏بخشد. به یکدیگر نیکی کنید؛ که خداوند، الفت شما را پایدار می‏سازد. نعمت‌‌‏های خدا را به همدیگر هدیه دهید؛ که خداوند چندین برابر عیدهای پیشین و عیدهای آینده به شما پاداش می‏دهد؛ پاداشی که ویژه چنین روزی است. نیکی‏کردن در این روز، ثروت را ثمربخش می‏سازد و بر عمر می‏افزاید. هم‏دردی کردن و مهرورزی با یکدیگر در این روز، رحمت خداوندی را جلب می‏کند. آن اندازه که توان دارید از فضل خداوند برای برادران و خانواده‏‌‌تان با بذل آنچه موجود است، آماده و فراهم سازید. لبخند و شادمانی را میان خویش و در برخوردهایتان آشکار سازید و ستایش و سپاس خداوند را بر آنچه به شما بخشیده است، نمایان کنید».

این نوشتار را با دو روایت از امام صادق(علیه السلام) به پایان می‌‌بریم:

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «عید غدیر، روز عبادت و نماز و سپاس و ستایش خداست، و روز سرور و شادی است؛ به دلیل ولایت ما خاندان که خدا بر شما منت گذاشت. من دوست دارم شما آن روز را روزه بگیرید».

و همچنین فرمودند: «یک درهم دادن به برادران با ایمان و معرفت در روز عید غدیر، برابر هزار درهم(در روزهای دیگر) است؛ بنابراین، در این روز به برادرانت انفاق کن و هر مرد و زن مؤمن را شاد گردان».

*************************

 

شعری بر اساس حروف الفبا در مدح امیرالمؤمنین(ع)

از الف اول امام از بعد پیغمبر علی است *** آمر امر الهی شاه دین‌پرور علی است

ب برادر با نبی بیرق فراز دین حق *** بحر احسان باب لطف بی‌حد و بی‌مر علی است

ت تبارک تاج و طاها تخت و نصراله سپاه *** تیغ‌آور خسرو مستغنی از لشگر علی است

ث ثری مقدم ثریا متکا ثابت قدم *** ثانی احمد به ذات کبریا مظهر علی است

ج جاه و قدرش ار خواهی به نزد ذوالجلال *** جل شانه جز نبی از جمله بالاتر علی است

ح حدوثش با قدم مقرون حدیثش حرف حق *** حاکم حکم اللهی حیه در حیدر علی است

خ خداوند ظفر خیبر گشا مرحب شکار *** خسرو ملک ولایت خلق را رهبر علی است

د داماد نبی دست خدا دارای دین *** داعی ایجاد موجودات از داور علی است

ذ ذاتش ذوالجلال و ذالمنن وز ذوالفقار *** ذلت افزا بر عدوی ملحد ابتر علی است

ر رفیع‌القدر و والا رتبه روح افزا سخن *** رهنمای خلق عالم ساقی کوثر علی است

ز زبر دست و زکی و زاهد و زهد آفرین *** زیب بخش مسجد و زینت ده منبر علی است

س سعید و سید و سرور سلونی انتساب *** سر لا رطب و لا یا بس سر و سرور علی است

ش شفیع المذنبین شیر خدا شاه نجف *** شمع ایوان هدایت شافع محشر علی است

ص صدیق و صبور و صالح و صاحب کرم *** صبح صادق از درون شب پدیدآور علی است

ض ضرغام شجاعت پیشه‌ی روشن ضمیر *** ضاربی کز ضربش المضروب لایخبر علی است

ط طبیب طبع‌دان مطلوب ارباب طلب *** طاق نه کاخ مطبق طرح را لنگر علی است

ظ ظهیر ملک و ملت ظاهر و باطن امام *** ظل ممدود خدای خالق اکبر علی است

ع عین‌الله و علی جاه و علام الغیوب *** عالم علم علی الاشیا ز خشک و تر علی است

غ غران شیر یزدان غیرت الله المبین *** غالب اندر غزوه‌ها بر خصم بد گوهر علی است

ف فصیح و فاضل و فخر عرب میر عجم *** فارس میدان مردی فاتح خیبر علی است

ق قلب عالم امکان قسیم خلد و نار *** قاضی روز قیامت خواجه‌ی قنبر علی است

ک کنز علم ماکان و علوم مایکون *** کاشف سر و علن از اکبر و اصغر علی است

ل لطفش شامل احوال کل ما خلق *** لازم التعظیم شاه معدلت گستر علی است

م ممدوح صحف موصوف تورات و زبور *** مصحف وز انجیل را مصداق و المصدر علی است

ن نظام نه فلک از نام نیکش وز جمال *** نور بخش مهر و ماه و انجم و اختر علی است

و واجب منزلت ممکن نما والا گهر *** واقف از ماوقع و از ما وقع یک سر علی است

هـ هوالهادی المضلین فی الصراط المستقیم *** هر چه بهتر خوانمش صد بار از آن بهتر علی است

ی یدالله فوق ایدیهم یکی از مدح او *** یک سر از یا تا الف هر حرف را مضمر علی است

آدم و نوح سلیمان و خلیل بی‌خلل *** موسی با اقتدار و عیسی با فر علی است

جان علی جانان علی ظاهر علی باطن علی *** می علی مینا علی ساقی علی ساغر علی است

گویی ار مدح علی دیگر چه غم داری صغیر *** یاور خلق جهانی گر ترا یاور علی است

شاعر: محمد حسین صغیر اصفهانی

*************************

توصیف حضرت علی(ع) از زبان جبرئیل(ع)

از طریق عامه(اهل سنت) از ابن عباس، روایت شده که، روزی جبرئیل، نزد رسول خدا و در پهلوی راست آن حضرت نشسته بود که ناگاه علی(ع) داخل شد.

جبرئیل چون علی(ع) را دید خندید و عرض کرد یا محمد(ص)! اینک، علی بن ابیطالب می‌‌آید.

رسول خدا(ص) پرسید: جبرئیل! مگر اهل آسمان‌‌ها امیرالمؤمنین را می‌‌شناسند؟!

جبرئیل عرض کرد: یا محمد! قسم به آن کسی که تو را به نبوت، مبعوث گردانیده است، معرفت اهل آسمان‌‌ها به علی(ع) از اهل زمین به او بیشتر است. در هیچ جنگی از او تکبیر، بلند نشد، مگرآنکه ما با او تکبیرگفتیم، و در هیچ غزوه‌‌ای حمله نکرد مگر اینکه ما با او به دشمنش حمله کردیم و هیچ شمشیری به کافری نزد مگر اینکه ما با او شمشیرزدیم.

ای محمد! هرگاه بر روی عیسی و عبادتش، زهد یحیی و طاعتش و ملک سلیمان و سخاوتش، مشتاق شوی به، روی علی ابن ابیطالب(ع) نظر نما.

پس خدای تعالی این آیه را نازل کرد: «وَ لَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْیَمَ مَثَلاً إِذا قَوْمُکَ مِنْهُ یَصِدُّون‏»: «و هر گاه مثلی برای پسر مریم حضرت عیسی زده شد، ناگاه قومت از او باز دارند و برگردند»؛ که علی بن ابیطالب(ع) در مثل و شباهت مانند عیسی بن مریم و عیسی بن مریم شباهت به علی دارد.

(منبع: کفایة الخصام، ص 636)

*************************

تواتر حدیث غدیر نزد اهل سنت

مسأله غدیر نزد اهل سنت از متواترات است تا جایی که بسیاری از علمای اهل سنت نیز به این تواتر اعتراف کرده و در مورد آن نیز رساله‌‌ها نوشته اند.(منظور از متواتر، یعنی حدیثی که آنقدر افراد وراویان مختلف آن را نقل کرده‌‌اند که شکی در آن نیست.)

در ذیل برخی از کلمات بزرگان اهل سنت را مرور می‌‌کنیم:

میرزا محمد بدخشی در «نزل الابرار»(ص 54) چنین می‌‌گوید:

«حدیث صحیح مشهور ولم یتکلّم فی صحّته إلا متعصّب جاحد لا اعتبار بقوله»؛ حدیث غدیر، حدیث مشهوری است که در صحت آن هیچکس اشکال نمی‌‌کند، مگر متعصب مخالف حق، که به کلام وی اعتباری نیست.

غزالی در «إحیاء علوم الدین»(ص 18) چنین می‌‌گوید:

«وأجمع الجماهیر على متن الحدیث من خطبته فی یوم عید یزحم باتفاق الجمیع وهو یقول: "من کنت مولاه فعلی مولاه"»؛

از خطبه‌‌هاى رسول گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله وسلم) که مورد اتفاق همه مسلمانان است، خطبه آن حضرت در روز عید غدیر خم است که در آن فرمود: «هر کس من مولا و سرپرست او هستم، علی مولا و سرپرست او است».

سرّ العالمین وکشف ما فی الدارین، اسم المؤلف: أبو حامد محمد بن محمد الغزالی الوفاة: 505هـ، دار النشر: دار الکتب العلمیة- بیروت/ لبنان-1424هـ 2003م، الطبعة: الأولى، تحقیق: محمد حسن إسماعیل وأحمد فرید المزیدی

 

ذهبی در «تذکره الحفاظ»(ج 3، ص 1043) چنین می‌‌گوید:

«واما حدیث من کنت مولاه فله طرق جیدة وقد أفردت ذلک أیضا»؛

و اما حدیث من کنت مولاه، پس برای آن طرق روایی خوبی وجود دارد که در مورد آن نیز رساله ای نگاشته‌‌ام.

تذکرة الحفاظ، اسم المؤلف: أبو عبد الله شمس الدین محمد الذهبی الوفاة: 748، دار النشر: دار الکتب العلمیة - بیروت، الطبعة: الأولى

 

ذهبی در «تاریخ الاسلام»(ج 14، ص 338) در رد تشیّع شافعی چنین می‌‌گوید:

«قال أحمد بن عبد الله العجلی فی الشافعی: کان یتشیع، وهو ثقة. قلت: ومعنى هذا التشیع حب علی وبغض النواصب، وأن یتخذه مولى، عملاً بما تواتر عن نبینا: من کنت مولاه فعلی مولاه.»؛

عجلی در مورد شافعی می‌‌گوید: ثقه است ولی به تشیع تمایل داشته. می‌‌گویم: معنای این تشیع یعنی داشتن حب علی و بغض نواصب. و اگر شافعی، علی(علیه السلام) را بعنوان مولا قبول داشته عملا بر اساس روایت متواتری است که از پیامبر ما رسیده است: «من کنت مولاه فعلی مولاه».

تاریخ الإسلام ووفیات المشاهیر والأعلام، اسم المؤلف: شمس الدین محمد بن أحمد بن عثمان الذهبی الوفاة: 748هـ، دار النشر: دار الکتاب العربی - لبنان/ بیروت - 1407هـ - 1987م، الطبعة: الأولى، تحقیق: د. عمر عبد السلام تدمرى

 

ابن حجر عسقلانی در «فتح الباری»(ج 7، ص 74) چنین می‌‌گوید:

«واما حدیث من کنت مولاه فعلیٌّ مولاه فقد أخرجه الترمذی والنسائی وهو کثیر الطرق جدا وقد استوعبها بن عقدة فی کتاب مفرد وکثیر من اسانیدها صحاح وحسان»؛

و اما حدیث «من کنت مولاه فعلیٌّ مولاه»، ترمذی و نسایی این روایت را بیان کرده و طرق این روایت واقعا زیاد است و ابن عقده آنها را در کتابی جداگانه جمع آوری کرده است که بسیاری از اسناد آنها صحیح و حسن می‌‌باشد.

فتح الباری شرح صحیح البخاری، اسم المؤلف: أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی الوفاة: 852، دار النشر: دار المعرفة - بیروت، تحقیق: محب الدین الخطیب

 

ملا علی قاری در «مرقاة المفاتیح»(ج11،ص248) چنین می‌‌گوید:

«والحاصل أن هذا حدیث صحیح لا مریة فیه، بل بعض الحفاظ عده متواترا»؛

نتیجه چنین است که این حدیث(حدیث غدیر) صحیح است و در آن شکی نیست. بلکه برخی از حفاظ حدیث نیز این روایت را در زمره روایات متواتر قرار داده اند.

مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، اسم المؤلف: علی بن سلطان محمد القاری الوفاة: 1014هـ، دار النشر: دار الکتب العلمیة - لبنان/ بیروت - 1422هـ - 2001م، الطبعة: الأولى، تحقیق: جمال عیتانی

 

*** ضیاء الدین مقبلی در «الابحاث المسدّده فی الفنون المتعدده»؛ این روایت را احادیث متواتری که سبب تفید علم می‌‌گردد، قرار داده است.

وی در تعلیق «هدایه العقول الی غایه السئول»(ج 2، ص30) چنین می‌‌گوید:

«فان لم یکن هذا معلوما فما فی الدین معلوم»؛

اگر صحت این روایت معلوم نباشد پس در دین، صحت هیچ چیز معلوم نیست.

*** ابن عبدالبر در «الاستیعاب»(ج 3، ص 1099) بعد از نقل حدیث غدیر و حدیث رایت چنین می‌‌گوید:

«و هذه کلها آثار ثابته»؛

تمامی این روایات ثابت شده می‌‌باشند.

الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، اسم المؤلف: یوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر الوفاة: 463، دار النشر: دار الجیل - بیروت - 1412، الطبعة: الأولى، تحقیق: علی محمد البجاوی

*** محمد بن جعفر کتانی در «نظم المتناثر من الحدیث المتواتر» حدیث غدیر را در کتاب خود که مخصوص احادیث متواتر می‌‌باشد، آورده است. (ص 194 - 195 )

نظم المتناثر من الحدیث المتواتر، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاة: 1345 هـ، دار النشر: دار الکتب السلفیة - مصر، تحقیق: شرف حجازی

 

کتانی در کتاب دیگرش به نام «الرساله المستطرفه»(ص 112) چنین می‌‌گوید:

«وطرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه لأبی العباس أحمد بن محمد بن سعید الکوفی مولى بنی هاشم المعروف بابن عقدة الحافظ الجامع المصنف المتوفى سنة اثنین وثلاثین وثلاثمائة وکذا جمع طرقه الذهبی»؛

و سندهای حدیث «من کنت مولاه فعلی مولاه» را ابوالعباس احمد بن محمد بن سعید الکوفی معروف به ابن عقده، حافظ و جامع و مصنف(متوفی سال 332 ه.ق) را جمع کرده است. همچنان که ذهبی طرق این روایت را جمع آوری کرده است.

الرسالة المستطرفة لبیان مشهور کتب السنة المصنفة، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی الوفاة: 1345، دار النشر: دار البشائر الإسلامیة - بیروت - 1406 - 1986، الطبعة: الرابعة، تحقیق: محمد المنتصر محمد الزمزمی الکتانی.

 

*** آلوسی در «روح المعانی»(ج 6، ص 195) چنین می‌‌گوید:

«وعن الذهبى أن من کنت مولاه فعلى مولاه متواتر یتقین أن رسول الله(صلى الله علیه و سلم) قاله»؛

ذَهَبی گفته است: روایت «من کنت مولاه فعلی مولاه» آنچنان متواتر است که یقین پیدا می‌‌شود «رسول الله صلی الله علیه[و آله] وسلم آن را فرموده است».

روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، اسم المؤلف: العلامة أبی الفضل شهاب الدین السید محمود الألوسی البغدادی الوفاة: 1270هـ، دار النشر: دار إحیاء التراث العربی - بیروت

 

وی در مورد این روایت، سخنان دیگری نیز دارد.

«نعم ثبت عندنا أنه(صلى الله علیه وسلم) قال فی حق الأمیر کرم الله تعالى وجهه هناک: "من کنت مولاه فعلى مولاه"»؛

آری! در نزد ما اهل سنت ثابت است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه[و آله] وسلم) در حق علی - علیه السلام - فرموده است: من کنت مولاه فعلی مولاه؛

«وأنت تعلم أن ذلک القول منه علیه الصلاة والسلام فی أمیر المؤمنین کرم الله تعالى وجهه کان فی غدیر خم»؛

و می‌‌دانی که این قول رسول الله(صلی الله علیه[و آله] وسلم)؛ «من کنت مولاه فعلی مولاه» در حق امیرالمومنین[علیه السلام] در غدیر خم بیان فرمود.

*** محمد بن اسماعیل امیر صنعانی در «اجابه السائل شرح بغیه الامل»(ص 98) در توضیح خبر متواتر چنین می‌‌گوید:

«ومن ذلک حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه فإن له مائة وخمسین طریقا قال العلامة المقبلی بعد سرد بعض طرق هذا الحدیث ما لفظه فإن لم یکن هذا معلوما فما فی الدنیا معلوم وجعل هذا الحدیث فی الفصول من المتواتر لفظا»؛

و از این گروه ( اخبار متواتر ) حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه می‌‌باشد که برای آن 150 طریق روایی وجود دارد. علامه مقبلی بعد از بیان برخی از طرق این روایت چنین می‌‌گوید: اگر صحت این روایت معلوم نباشد پس در دنیا هیچ جیز معلوم نیست و این روایت را در کتاب الفصول، جزء روایات متواتر لفظی قرار می‌‌دهد.

أصول الفقه المسمى إجابة السائل شرح بغیة الآمل، اسم المؤلف: محمد بن إسماعیل الأمیر الصنعانی الوفاة: 1182، دار النشر: مؤسسةالرسالة - بیروت - 1986، الطبعة: الأولى، تحقیق: القاضی حسین بن أحمدالسیاغی و الدکتور حسن محمد مقبولی الأهدل.

 

امیر صنعانی در «توضیح الافکار»(ج 1، ص 243) چنین می‌‌گوید:

«و قد عده ائمه من المتواتر»؛

علمای دین، این روایت را از متواترات قرار داده اند.

توضیح الأفکار لمعانی تنقیح الأنظار، اسم المؤلف: محمد بن إسماعیل الأمیر الحسنی الصنعانی الوفاة: 1182هـ، دار النشر: المکتبة السلفیة - المدینة المنورة، تحقیق: محمد محی الدین عبد الحمید.

 

*** ابن حجر مکی در «الصواعق المحرقه»(ج 1، ص106 و 107) چنین می‌‌گوید:

«أنه حدیث صحیح لا مریة فیه وقد أخرجه جماعة کالترمذی والنسائی وأحمد و طرقه کثیرة جدا... و لا التفات لمن قدح فی صحته»؛

حدیث غدیر، حدیث صحیحی می‌‌باشد که در آن شکی نیست و گروهی از علما همانند ترمذی و نسایی و احمد بن حنبل آن را روایت کرده و طرق روایی آن واقعا زیاد است.... و به نظر کسانی که در صحت این روایت اشکال می‌‌کنند اصلا التفاتی نیست.

الصواعق المحرقة على أهل الرفض والضلال والزندقة، اسم المؤلف: أبو العباس أحمد بن محمد بن علی ابن حجر الهیثمی الوفاة: 973هـ، دار النشر: مؤسسة الرسالة - لبنان - 1417هـ - 1997م، الطبعة: الأولى، تحقیق: عبد الرحمن بن عبد الله الترکی - کامل محمد الخراط.

 

*** عجلونی در «کشف الخفاء»(ج 2، ص361) چنین می‌‌گوید:

«فالحدیث متواتر او مشهور»؛

حدیث غدیر از روایات متواتر یا مشهور می‌‌باشد.

کشف الخفاء ومزیل الإلباس عما اشتهر من الأحادیث على ألسنة الناس، اسم المؤلف: إسماعیل بن محمد العجلونی الجراحی الوفاة: 1162، دار النشر: مؤسسة الرسالة - بیروت - 1405، الطبعة: الرابعة، تحقیق: أحمد القلاش

 

*** ابن حمزه حرانی حسینی در «البیان و التعریف»(ج 2، ص 230) چنین می‌‌گوید:

«أخرجه الإمام أحمد ومسلم عن البراء بن عازب رضی الله عنه وأخرجه أحمد أیضا عن بریدة بن الحصیب رضی الله عنه وأخرجه الترمذی والنسائی والضیاء المقدسی عن زید بن رقم رضی الله عنه قال الهیثمی رجال أحمد ثقات وقال فی موضع آخر رجاله رجال الصحیح وقال السیوطی حدیث متواتر»؛

حدیث غدیر را امام احمد و مسلم از براء بن عازب و همچنین احمد از برید بن خصیب و ترمذی و نسایی و ضیاء الدین مقدسی از زید بن ارقم روایت کرده اند.

 هیثمی در مورد این روایت می‌‌گوید: رجال روایت احمد همگی ثقه می‌‌باشند و در جای دیگر می‌‌گوید: رجال او از رجال صحیح می‌‌باشد و سیوطی می‌‌گوید: این حدیث متواتر است.

البیان والتعریف فی أسباب ورود الحدیث الشریف، اسم المؤلف: إبراهیم بن محمد الحسینی الوفاة: 1120، دار النشر: دار الکتاب العربی - بیروت - 1401، تحقیق: سیف الدین الکاتب

روایتی بسیار زیبا در فضیلت عید غدیر هدیه به شیعیان مولا علی(ع)

قَالَ [الرضا(ع)]: «یَا ابْنَ أَبِی نَصْرٍ أَیْنَمَا کُنْتَ فَاحْضُرْ یَوْمَ الْغَدِیرِ عِنْدَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ فَإِنَّ اللهَ یَغْفِرُ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَهٍ وَ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَهٍ ذُنُوبَ سِتِّینَ سَنَهً وَ یُعْتِقُ مِنَ النَّارِ ضِعْفَ مَا أَعْتَقَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ لَیْلَهِ الْقَدْرِ وَ لَیْلَهِ الْفِطْرِ وَ الدِّرْهَمُ فِیهِ بِأَلْفِ دِرْهَمٍ لِإِخْوَانِکَ الْعَارِفِینَ وَ أَفْضِلْ عَلَى إِخْوَانِکَ فِی هَذَا الْیَوْمِ وَ سُرَّ فِیهِ کُلَّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَهٍ.

ثُمَّ قَالَ یَا أَهْلَ الْکُوفَهِ أُوتِیتُمْ خَیْراً کَثِیراً وَ أَنْتُمْ مِمَّنِ امْتَحَنَ اللهُ قَلْبَهُ بِالْإِیمَانِ مُسْتَذَلُّونَ مَقْهُورُونَ مُمْتَحَنُونَ لَیُصَبُّ عَلَیْکُمُ الْبَلَاءُ صَبّاً ثُمَّ یَکْشِفُهُ کَاشِفُ الْکُرُوبِ الْعَظِیمِ وَاللهِ لَوْ عَرَفَ النَّاسُ فَضْلَ هَذَا الْیَوْمِ بِحَقِیقَتِهِ لَصَافَحَتْهُمُ الْمَلَائِکَهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ عَشْرَ مَرَّاتٍ‏ وَ لَوْ لَا أَنِّی أَکْرَهُ التَّطْوِیلَ لَذَکَرْتُ مِنْ فَضْلِ هَذَا الْیَوْمِ وَ مَا أَعْطَاهُ اللهُ مَنْ عَرَفَهُ مَا لَا یُحْصَى بِعَدَدٍ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ لِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ لَقَدْ تَرَدَّدْتُ إِلَى أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ أَنَا وَ أَبُوکَ وَ الْحَسَنُ بْنُ جَهْمٍ أَکْثَرَ مِنْ خَمْسِینَ مَرَّهً وَ سَمِعْنَا مِنْهُ».

حضرت رضا(علیه السّلام) فرمودند: که اى پسر ابو نصر! هر جا که باشى سعى کن روز عید غدیر نزد حضرت امیرالمؤمنین(صلوات الله علیه) حاضر شوى، زیرا که حق سبحانه و تعالى در این روز جمیع مؤمنین و مؤمنات و مسلمین و مسلمات را مى‏‌‌آمرزد و از گناهان شصت ساله ایشان در مى‏‌‌گذرد، و دو برابر آنچه در ماه رمضان و شب قدر و شب عید فطر آزاد کرده است، از آتش دوزخ آزاد مى‏‌‌کند، و هر درهمى که در این روز احسان کنند، برابر با هزار درهم است که به شیعیان اثنى عشرى هدیه دهند، پس هر چه مقدورت باشد به برادران مؤمنت احسان کن و در این روز مؤمن و مؤمنه را مسرور ساز.

سپس فرمودند: اى اهل کوفه! خداوند متعال شما را خیر بسیار کرامت فرموده است و به درستى که شما از آن مؤمنانی هستید که خداوند متعال دلهاى شما را از جهت ایمان امتحان فرموده است و بزودی دشمنان شما خفّتها به شما خواهند رسانید و بر شما ظلمهاى بسیار خواهند کرد و امتحانها و آزمایشها با شما خواهد شد و بلاهاى پى در پى بر شما ریخته خواهد شد، و عاقبت خداوند متعال که برطرف کننده تمام سختیهاست، بلاهاى عظیمه را از شما بر طرف خواهد فرمود.

بخدا قسم! اگر مردم آنگونه که سزاوار است فضلیت این روز را بدانند، و به شرایط و آداب آن عمل نمایند، هر روز ده مرتبه فرشتگان آسمانها با ایشان مصافحه کنند، و اگر کلام طولانی نمی‌‌شد از فضلیت این روز و رتبه‏‌‌هایى که خداوند متعال در این روز به عارفان عطا فرموده است آنقدر ذکر مى‏‌کردم که کسى نتواند بشمارد.

راوى مى‌‌‏گوید که بیش از پنجاه مرتبه نزد بزنطى رفتیم و او این حدیث را در هر مرتبه نقل کرد و همگی از او شنیدیم.

منابع:

تهذیب الأحکام، ج‏6، ص: 24.

إقبال الأعمال، ج‏1، ص: 468.

لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه، ج‏۸، ص: ۵۲۹.

فرحة الغری فی تعیین قبر أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب(علیه السّلام) فی النجف، ص: 106.

وب برای  همه مفیده

***********

مطالب مرتبط با این موضوع

تبریک عید سعید غدیر و بزرگانی از اهل سنت که جریان غدیر را نقل کرده‌‌اند

آداب روز عید غدیر

مطالبی خواندنی و ارزشمند به مناسبت عید غدیر

عید غدیر از منظر مقام معظم رهبری

آیات غدیر

فرهنگ نام هاى غدیر
اوصاف غدیرخم در روایات
خطبه غدیر و ترجمه آن
پرسش و پاسخهایی در مورد غدیر خم
دلیل عقلی حرف اهل سنت در مورد غدیر!!
فضایل علی ( علیه السلام ) از زبان اندیشمندان غیر مسلمان
آیا نویسندگان اهل‌سنت درباره فضایل حضرت علی(علیه السلام) کتابی نوشته‌اند؟

عنای «ولیّ» در «حدیث غدیر»
خطبه غدیر و آیات مطرح شده در آن