دفن پیکر پاک شهدای کربلا
پیکر شهدای کربلا توسط چه کسی دفن گردید؟
به تعبیر مرحوم حاج «شیخ عباس قمى» در نفس المهموم: «در کتب معتبر کیفیت دفن امام حسین(علیه السلام) و اصحابش به تفصیل نیامده است». (1)
ولى بنا به نقل مشهور اجساد مطهر شهدا سه روز زیر آفتاب بر روى زمین مانده بودند و باد صحرا بر آن بدنهاى پاک مى وزید. تا آنکه طائفه بنى اسد که در غاضریه ـ محله اى نزدیک کربلا ـ منزل داشتند، پس از تخلیه کربلا از سپاه ابن سعد به کربلا آمدند و آن بدنهاى پاک را در خاک و خون مشاهده کردند.
آنان از زن و مرد فریادشان به ناله و شیون بلند شد. وقتى که مصمم شدند آن بدنهاى پاک را دفن کنند، چون نه سر در بدن داشتند و نه لباسى بر تن، هیچ یک را نمى شناختند. لذا متحیر و سرگردان بودند که چه کنند، ناگاه امام سجاد(علیه السلام) از سمت صحرا به سوى آنان آمد و شهدا را به آنها معرفى کرد. و قبل از همه به دفن پیکر پاک امام حسین(علیه السلام) اقدام فرمود.
او در گوشه اى از کربلا کمى خاک را کنار زد، قبرى ساخته و پرداخته آشکار شد، دستها را زیر بدن قرار داد و به تنهایى به داخل قبر برد و فرمود: «با من کسانى هستند که مرا یارى کنند». چون بدن را در قبر نهاد صورت مبارکش را بر گلوى بریده پدرش گذاشت و در حالى که باران اشک چون ابر بهارى بر گونه هایش جارى بود، فرمود:
«طُوبى لاَِرْض تَضَمَّنَتْ جَسَدَکَ الطّاهِرَ، فَإنّ الدُّنْیا بَعْدَک مُظْلِمَةٌ وَ الاْخِرَةُ بِنُورِکَ مُشْرِقَةٌ، أَمَّا اللَّیْلُ فَمُسَهَّدٌ وَ الْحُزْنُ فَسَرْمَدٌ، أَوْ یَخْتارَ اللهُ لاَِهْلِ بَیْتِکَ دارَکَ الَّتی أَنْتَ بِها مُقیمٌ وَ عَلَیْکَ مِنّی السَّلامُ یَابْنَ رَسُولِ الله وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ»؛ (خوشا به آن زمینى که پیکر پاک تو را در برگرفته، دنیا پس از تو تاریک شد و آخرت به نور جمال تو روشن گشت. شبها دیگر خواب به سراغم نمى آید و اندوهم پایانى نخواهد داشت. تا آن زمان که خداوند اهل بیت تو را به تو ملحق کند و در کنار تو جاى دهد. درود و سلامم بر تو باد اى فرزند رسول خدا و رحمت و برکات خدا بر تو باد).
آنگاه از قبر خارج شد و آن را از خاک پوشاند و با انگشت روى قبر نوشت: «هذا قَبْرُ الحُسَیْنِ بنِ عَلِیِّ بنِ أبی طالِب اَلَّذِی قَتَلُوهُ عَطْشاناً غَریباً»؛ (این قبر حسین بن على(علیه السلام) است که او را با لب تشنه و غریب کشتند).
سپس بدن پاک على اکبر(علیه السلام) پایین پاى حضرت به خاک سپرده شد و بقیه شهدا از بنى هاشم و اصحاب نیز در یک قبر دسته جمعى پایین پاى امام(علیه السلام) دفن شدند. (2)
آنگاه امام سجاد(علیه السلام)، قوم بنى اسد را به طرف نهر علقمه محل شهادت حضرت عباس قمر بنى هاشم راهنمایى کرد. و پیکر پاک آن حضرت را در همانجا دفن نمودند. امام زین العابدین(علیه السلام) در حال دفن عمویش گریه سوزناکى کرد و فرمود: «عَلَى الدُّنْیا بَعْدَکَ الْعَفا یا قَمَرَ بَنی هاشِم وَعَلَیْکَ مِنّی السَّلامُ مِنْ شَهید مُحْتَسَب وَ رَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُهُ»؛ (اى قمر بنى هاشم! بعد از تو خاک بر سر دنیا، بر تو درود مى فرستم و رحمت و برکات خداوند را براى تو طلب مى کنم). (3)
سپس بنى اسد «حبیب بن مظاهر» را که بزرگ قبیله آنان بود، جداگانه ـ همانجایى که اکنون هست ـ دفن نمودند. (4)
در اینکه امام سجاد(علیه السلام) چگونه در حال اسارت اقدام به چنین عملى نموده است، روایات زیادى در دست است که مى رساند برابر مبانى اعتقادى شیعه، متولى کفن و دفن هر امامى، امام بعد از اوست. از جمله در روایتى از امام رضا(علیه السلام) مى خوانیم که به همین نکته اشاره کرده در پاسخ على بن حمزه فرمودند: «همان کسى که على بن الحسین(علیه السلام) را قدرت داده است که (در حال اسارت) به کربلا بیاید و جسد مطهّر پدرش را به خاک سپارد، به صاحب این امر (اشاره به خودش) قدرت داده است تا به بغداد آمده و امر پدرش (حضرت موسى بن جعفر(علیه السلام)) را عهده دار گردد و سپس بازگردد. با این تفاوت که وى همانند امام على بن الحسین(علیه السلام) در بند اسارت گرفتار نبوده است». (5)، (6)
پی نوشت:
(1). نفس المهموم، ص 213.
(2). رجوع شود به: ارشاد مفید، ص 470 ـ 471 و مقتل الحسین مقرّم، ص 320.
(3). مقتل الحسین مقرّم، ص 320 و ارشاد مفید، ص 471.
(4). قصه کربلا، ص 418 .
(5). بحارالانوار، ج 48، ص 270 .
(6). گرد آوری از کتاب: عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، سعید داودی و مهدی رستم نژاد،(زیر نظر آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى)، امام على بن ابى طالب علیه السلام، قم، 1388 ه. ش، ص 550.
