کلام جالب مرحوم علامه مجلسی
از خداوند سبحان امیدوارش دارد که این کتاب تا موقع قیام قائم آل محمد صلى الله علیه و آله باقى داشته و آن را مرجع دانشمندان و مصدر دانشجویان علوم ائمه دین قرار دهد و على رغم دماغ ملحدان پست و فرومایه پاینده بدارد.
مرحوم علامه مجلسى علیه الرحمه گفته است : در ایام جوانى سخت علاقه داشتم به فراگرفتن انواع علوم و مى خواستم از همه فنون بهره اى داشته باشم به فضل خداوند سبحان موفق شدم و اطلاع بر آن علوم یافتم تا آنکه دامنم از علوم گوناگون پر شد.
از هر چشمه جرعه اى گوارا نوشیدم و از هر خوانى و خرمنى لقمه اى لذیذ برداشتم ، در این میان به نتیجه دانشها نگران شدم و مطالعه کردم .
اندیشیدم در آنچه براى روز رستاخیز سودمند است و وسیله رشد و هدایت انسان است ، به لطف پروردگارم و الهام خداوندم به این نتیجه رسیدم ، که اگر علم و دانش از منبع زلالى نجوشد، عطش انسان را بر طرف نمى سازد و چاره اى نیست جز آنکه از منابع وحى الهام گرفته شود همچنانکه حکمت وقتى از رهبران دین که عقلاى بشریتند گرفته نشود گوارا نیست ، تمام علوم را در کتاب خداى عزیز که به هیچ وجه و هیچگاه باطلى به آن راه ندارد و در اخبار اهل بیت عصمت و طهارت که خزینه علم و مخزون و ترجمان وحى مکنون خداوند یافتم و باور کردم که عقول بندگان براى استنباط و درک معانى بلند قرآن کفایت نمى کند و جز پیغمبر و ائمه دین که خداوند آنها را برگزیده و پیک وحى الهى در خانه آنان فرود آمده کسى به آن احاطه کامل پیدا نمى کند.
لذا یکباره ترک گفتم آنچه را که زمانى در راه آموختنش عمر صرف کردم ، با اینکه آن علوم در زمان من رایج و مشتریهایش فراوان بودند، به علمى روى آوردم که در سراى دیگر مرا نفع بخشد با اینکه در این عصر بازار آن کساد و مشترى بسیار کم است ، از میان همه علوم جستجوى و فحص از اخبار آل محمد صلى الله علیه و آله را براى کار و پیشرفت خود برگزیدم ، در دقت آنها را از نظر گذراندم ، به جان خودم سوگند اخبار و آثار خاندان پیغمبر اکرم را کشتى نجاتى یافتم که پر است از خوشبختیها و نیک فرجامیها...
به هیچ حکمتى برنخوردم جز آنکه گزیده آن را در گفتار و اخبار ائمه دین دیدم و به حقیقتى دست نیافتم مگر اینکه اصل آن را در آنجا یافتم بعد از مطالعه و تحقیق کتب متدواله و مشهور و احاطه بر آنها به تتبع در اصول معتبره گمنام پرداختم همان اصول و کتابهایى که در اعصار گذشته به واسطه سلطه پادشاهان مخالف شیعه و پیشوایان گمراه و یا به علت رواج علوم باطله در میان نادانهاى مدعیان فضل و کمال ... و در تطاول ایام فراموش گشته بودند...
زیرا اخبار و آثار خاندان پیغمبر صلى الله علیه و آله از هر علم و فن دیگر جامع تر و کاملتر است ، لذا براى تامین این منظور در شرق و غرب به جستجوى آن کوشیدم و نزد هر کس گمان بردم حدیثى است براى به دست آوردن آن اصرار ورزیدم ... چون در آنها دقت نمودم دیدم مشتمل بر فوائد زیادى است ...
(تا اینکه مى فرماید): آن را بحار الانوار و جامع گوهرهاى اخبار ائمه اطهار نامیدم.
از خداوند سبحان امیدوارش دارد که این کتاب تا موقع قیام قائم آل محمد صلى الله علیه و آله باقى داشته و آن را مرجع دانشمندان و مصدر دانشجویان علوم ائمه دین قرار دهد و على رغم دماغ ملحدان پست و فرومایه پاینده بدارد... (1)
مرحوم سید نعمت الله جزائرى گفته است : چون علامه مجلسى (ره ) خواست بحار الانوار را تالیف کند در جستجوى کتب قدیمه سعى و کوشش زیاد مى کرد، وقتى خبردار شد که کتاب مدینه المعاجز شیخ صدوق در بعض بلاد یمن یافت مى شود و این خبر به سلطان زمان او رسید امیرى از ارکان دولت خود را به سوى پادشاه یمن با هدایا و تحف بسیار براى خصوص تحصیل این کتاب فرستاد.
و سلطان آن وقت وقف کرده بود بعض املاک خاصه خود را بر کتاب بحارالانوار که از غله آن استنساخ بحار کنند و وقف بر طلبه علوم کنند. (2)
پی نوشتها :
1-بحار الانوار چاپ جدید جلد 1 صفحه 2 الى 6 و مقدمه بحار چاپ کمپانى نقل از کارنامه مجلسى نوشته عطائى خراسانى با تلخیص .
2-فوائد الرضویه ، ص 257.
کتاب مردان علم در میدان عمل ، جلد 5 نوشته سید نعمت الله حسینی
