فرشتگان چگونه از اسرار درونی انسان آگاه می شوند؟
فرشتگان در مورد اعمال ما، آنچه می بینند می نویسند؛ امّا در مورد خاطرات و نیّت هایی که فقط از دل گذرانده ایم و هنوز به لباس عمل در نیاورده ایم، چگونه عمل می کنند؟
آیت‌الله جوادی آملی به پرسشی درباره نحوه آگاه شدن فرشتگان از اسرار درونی انسان پاسخ دادند:
متن پرسش مطرح شده وپاسخ این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:
فرشتگان چگونه از اسرار درونی انسان آگاه میشوند و آنها را ثبت می کنند؟
از امام صادق علیه‌السلام در همین زمینه مطلب بسیار مناسبی نقل شده است: یکی از شاگردان امام صادق علیه‌السلام از ایشان پرسید: در مورد اعمال ما، فرشتگان آنچه می بینند می نویسند؛ امّا در مورد خاطرات و نیّت هایی که فقط از دل گذرانده ایم و هنوز به لباس عمل در نیاورده ایم، چگونه عمل می کنند؟ ﴿وَ اِنْ تُبدُوا ما فی أنفسکم أو تُخفُوهُ یُحاسبکُمْ بهِ اللّه﴾[1]؛ در قیامت باید برای اسرار درونیای که تا به حال پیش کسی باز نگفته اید، حساب پس بدهید. فرشتگان چگونه از این اسرار درونی آگاه می شوند؟
این مفسر قران در پاسخ فرمود: آیا بوی باغ و بستان، با بوی کثافت و گنداب یکی است؟ اگر از کنار باغی پر گل و معطر بگذرید، بوی خوبی احساس می کنید و چنانچه بوی بد به مشام انسان برسد، میفهمد که اینجا کثافت و زباله است، پس از بو می توان فهمید که از کنار باغ می گذریم یا از کنار چاه.
فرشتگان از بوی خوش قلب مؤمن اسرار، نیّت ها و اراده خیر، طیّب و طاهر او را می شناسند و نیز از بوی بد بعضی، از پلیدی درون آنها آگاهی می یابند.[2] انسان نمی تواند در چاه زندگی کند و از بوی آن اظهار تنفر نکند. اگر کسی به ملکوت رسیده باشد، بوی بد و خوب دیگران را با شامه جان درک می کند و مؤمن را از منافق باز می شناسد.
روزی امام علی علیه‌السلام بر بالای منبر مشغول سخنرانی بود؛ بعضی جاسوسان اموی خبر آوردند که «خالد بن عرفطه» مُرد! حضرت به سخن ایشان اعتنایی نکرد؛ اما عده ای این خبر را پذیرفتند. بار دیگر گفته شد: خالد مُرده است، باز هم حضرت اعتنا نکردند. بار سوم گفتند: ای امیر مؤمنان این خبر رسمی شد. حضرت فرمودند: او هنوز نمرده است؛ شورش و بلوایی در پیش دارد و به تحریک حکومتهای طاغی، علیه من قیام میکند و از درب این مسجد وارد می شود. آنگاه حضرت به شخصی که پای منبر ایشان نشسته بود، اشاره کرد و فرمود: پرچم او هم به دست این شخص است![3]
این قضیه بعدها واقع شد و این عِلم غیب امیرمؤمنان علیه‌السلام و آگاهی از اسرار درونی کسی که پای سخنان حضرت نشسته، تحقق یافت. حضرت نیز چونان فرشتگان درون افراد را می دیدند و می دانستند که درون چه کسی باغ و درون چه فردی گنداب است.
[1] ـ سوره بقره، آیه 284
[2] ـ الکافی، ج 2، ص 429
[3] ـ الاختصاص، ص 280؛ بحار الانوار، ج 34، ص 298
