مردان مسلمان؛ برای داشتن زندگی شاد، این کارها را انجام دهیم

دین مبین اسلام، دین صلح و محبت و مدارا است، تا جایی که این ملاک و معیارها در تمام زمینه‌‌ها حتی در برخورد با دشمنان نیز جاری و ساری است. مطمئنا اگر همین ملاک در برخوردهای روزمره افراد جامعه و مخصوصا افراد خانواده پیاده شود، بسیاری از بداخلاقی‌‌ها و اصطکاکها کم خواهد شد و محبت و رفاقت و عشق جایگزین آنها خواهد شد.

به همین جهت، از میان انبوه رهنمودهای اهلبیت(ع)، بیست دستور‌‌العمل بسیار زیبا و کاربردی برای ارتباط مردان مسلمان با همسرانشان تقدیم شده است که قطعا عمل به آنها(و نه فقط خواندن و دانستن آنها)، می‌‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات امروز جامعه ما باشد.

یکی از عوامل مهم در تحقق عشق و محبت میان همسران؛ بیان و اظهار آن محبت است.

چه بسا کسانی که در قلب، محبت فراوانی نسبت به همسرشان دارند، ولی توانایی ابراز آن را ندارند.

خداوند در آیه‌‌ی 21 سوره‌‌ی روم، به اصل وجود عشق و احساس محبت متقابل بین زن و شوهر اشاره فرموده: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً‏»؛ از نشانه های خداوند این است که از نوع خودتان، همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میانتان دوستی و رحمت نهاد.

از آنجا که گفتن جملاتی که حاکی از محبت زوجین نسبت به هم است؛ در رفع بسیاری از تردیدها و سوء ظن ها مؤثر و بر میزان محبت آنان می‌‌افزاید، ائمه معصومین(ع) هم به ابراز علاقه به همسر تأکید نموده‌‌اند و در سیره‌‌ی عملی ایشان این امر در موارد متعددی به چشم می‌‌خورد.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: وقتی مرد به زن خود با محبت می‌‌نگرد و زنش نیز به او با مهر نگرد، خداوند به دیده ی رحمت به آن‌‌ها نگاه می‌‌کند.

امروزه یکی از مهم‌‌ترین مشکلات خانواده‌‌ها نداشتن مدیریت صحیح در زندگی است.

بسیاری از اختلافات، چالش‌‌ها و مشاجرات که مقدمه فروپاشی خانواده‌‌‌‌هاست، ناشی از نداشتن الگویی کامل در اداره خانواده است.

و حال آنکه آیین همسرداری اسلامی در احادیث اهلبیت(ع) بخوبی تبیین شده است.

یکی از موضوعات مهمی که هر مؤمنی خواهان فهم آن از کلام معصومین(علیهم السلام) است، موضوع «آیین همسرداری اسلامی» است.

بدین منظور، «آیین همسرداری در احادیث اسلامی» که برگرفته از «40 حدیث » در این زمینه می‌‌باشد را با ترجمه‌‌هایی دقیق و روان تقدیم عزیزان می‌‌کنم.

در این پست؛ 20 حدیث مربوط به «اخلاق شوهر نسبت به همسر» تقدیم شده است و در پست بعد؛ 20 حدیث مربوط به «اخلاق زن نسبت به همسر» تقدیم خواهم کرد.

  اخلاق شوهرمسلمان نسبت به همسر

 اظهار محبت بیشتر: «ایمان بیشتر»

1- پیامبر عزیز خدا(صلّی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«کُلَّمَا ازْدَادَ الْعَبْدُ إِیمَاناً ازْدَادَ حُبّاً لِلنِّسَاءِ»(1)؛

هر چه ایمان بنده زیاد شود، محبت [وی] به زن‌‌ها نیز زیاد می‌‌شود.

دوستدار اهل بیت(علیهم السلام) دوستدار همسر است

2- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«کُلُّ مَنِ اشْتَدَّ لَنَا حُبّاً اشْتَدَّ لِلنِّسَاءِ حُبّا»(2)؛

هر کس بیشتر دوستدار ما (خاندان عصمت و طهارت) باشد، به زن‌‌ها(همسرش) نیز بیشتر دوستی می‌‌کند.

صفای زندگی اینجاست، اینجا

3- حضرت امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«فَدَارِهَا عَلَى کُلِّ حَالٍ وَ أَحْسِنِ الصُّحْبَةَ لَهَا فَیَصْفُوَ عَیْشُک‏»(3)؛

همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود.

از تکبر و خشونت بپرهیز

4- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«خَیْرُ الرِّجَالِ مِنْ أُمَّتِی الَّذِینَ لَا یَتَطَاوَلُونَ عَلَى أَهْلِیهِمْ وَ یَحِنُّون‏ عَلَیْهِمْ وَ لَا یَظْلِمُونَهُم‏»(4)؛

بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند.

سیلی، هرگز!

5- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«فَأَیُّ رَجُلٍ لَطَمَ امْرَأَتَهُ لَطْمَةً أَمَرَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَالِکاً خَازِنَ النِّیرَانِ فَیَلْطِمُهُ عَلَى حُرِّ وَجْهِهِ سَبْعِینَ لَطْمَةً فِی نَارِ جَهَنَّم‏»(5)؛

هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور می‌‌دهد تا در آتش جهنم هفتاد سیلی بر صورت او بزند.

من تو را دوست دارم

6- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إِنِّی أُحِبُّکِ لَا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً»(6)؛

این گفتار مرد به همسرش که «من تو را دوست دارم»، هرگز از قلب زن بیرون نمی رود.»

تأمین سعادت دینی و دنیایی همسر

7- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«لِلْمَرْأَةِ عَلَى زَوْجِهَا أَنْ یُشْبِعَ بَطْنَهَا وَ یَکْسُوَ ظَهْرَهَا وَ یُعَلِّمَهَا الصَّلَاةَ وَ الصَّوْمَ وَ الزَّکَاةَ إِنْ کَانَ فِی مَالِهَا حَقٌّ وَ لَا تُخَالِفْهُ فِی ذَلِک‏»(7)؛

حق زن بر شوهرش این است که او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را - اگر در مال زن حق زکاتی است - به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها با او مخالفت نورزد.

این هم جهاد در راه خداست

8- امام رضا(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«الْکَادُّ عَلَى عِیَالِهِ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ الله‏»(8)؛

کسی که از راه حلال برای تامین رفاه خانواده اش تلاش می‌‌کند، همچون مجاهدی است که در راه خدا جهاد می‌‌کند.

آیا هدیه هم می‌‌خری؟

9- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتَرَى تُحْفَةً فَحَمَلَهَا إِلَى عِیَالِهِ کَانَ کَحَامِلِ صَدَقَةٍ إِلَى قَوْمٍ مَحَاوِیجَ وَ لْیَبْدَأْ بِالْإِنَاثِ قَبْلَ الذُّکُورِ فَإِنَّ مَنْ فَرَّحَ ابْنَةً فَکَأَنَّمَا أَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ مُؤْمِنَةً فِی سَبِیلِ اللهِ وَ مَنْ أَقَرَّ بِعَیْنِ ابْنٍ فَکَأَنَّمَا بَکَى مِنْ خَشْیَةِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ بَکَى مِنْ خَشْیَةِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْخَلَهُ اللهُ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ»(9)؛

هر کس به بازار رود و هدیه ای برای خانواده اش بخرد و ببرد، [پاداش او ] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می‌‌برد [و هنگامی که هدیه را به خانه می‌‌برد]، باید، قبل از پسران، به دختران بدهد،

زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است.

و هر کس [با دادن هدیه ای] چشم پسری را روشن کند، گویا از ترس خدا گریسته است و هر کس از ترس خدا بگرید، خداوند او را داخل نعمت های بهشت کند.

 بازار و خرید ما یحتاج خانه

10- امام سجاد(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«لَأَنْ أَدْخُلَ السُّوقَ وَ مَعِی دِرْهَمٌ أَبْتَاعُ بِهِ لَحْماً لِعِیَالِی وَ قَدْ قَرِمُوا أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ نَسَمَةً»(10)؛

برای من به بازار رفتن و خرید یک درهم گوشت برای خانواده‌‌ام که میل به گوشت دارند، از بنده آزاد کردن دوست داشتنی‌‌تر است.

سوغاتی را فراموش نکن

11- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«إِذَا سَافَرَ أَحَدُکُمْ فَقَدِمَ مِنْ سَفَرِهِ فَلْیَأْتِ أَهْلَهُ بِمَا تَیَسَّر»(11)؛

هرگاه یکی از شما به مسافرت رود و سپس از سفر برگردد، پس باید برای خانواده خود به اندازه ای که توانایی دارد سوغاتی بیاورد.

برای او آرایش می‌‌کنی؟

12- امام باقر(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«النِّسَاءُ یُحْبِبْنَ أَنْ یَرَیْنَ الرَّجُلَ فِی مِثْلِ مَا یُحِبُّ الرَّجُلُ أَنْ یَرَى فِیهِ النِّسَاءَ مِنَ الزِّینَةِ»(12)؛

همانگونه که مردان دوست دارند زینت و آرایش را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آرایش را در مردانشان ببینند.

خانه را گرم نگه دار

13- امام رضا(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یَنْقُصَ مِنْ قُوتِ عِیَالِهِ فِی الشِّتَاءِ، وَ یَزِیدَ فِی وَ قُودِهِم‏»(13)؛

سزاوار است که مؤمن در زمستان از خوراک خانواده اش کم کند، و بر [چوب و زغال و] وسیله گرم کننده آنان بیفزاید.

شاد ساختن خانواده در مناسبت های فرخنده

14- راوی می‌‌گوید به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: حق زن بر شوهرش چیست؟ حضرت فرمودند:

«... ِ وَ لَا تَکُونُ فَاکِهَةٌ عَامَّةٌ إِلَّا أَطْعَمَ عِیَالَهُ مِنْهَا وَ لَا یَدَعْ أَنْ یَکُونَ لِلْعِیدِ عِنْدَهُمْ فَضْلٌ فِی الطَّعَامِ أَنْ یُسَنِّیَ مِنْ ذَلِکَ شَیْئاً لَا یُسَنِّی لَهُمْ فِی سَائِرِ الْأَیَّامِ»(14)؛...

هر میوه ای که همه مردم از آن می‌‌خورند، باید به خانواده اش بخوراند و در روزهای عید خوراک آنان را افزایش دهد، و چیزهایی برای آنان فراهم کند که در روزهای دیگر فراهم نمی کرده است.

تهمت و سوء ظن هرگز

15- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«لَا تَقْذِفُوا نِسَاءَکُمْ فَإِنَّ فِی قَذْفِهِنَّ نَدَامَةً طَوِیلَةً وَ عُقُوبَةً شَدِیدَةً»(15)؛

به زنان خود تهمت نزنید [و نسبت ناروا ندهید]، زیرا در این کار، [برای شما] پشیمانی طولانی و کیفر سختی خواهد بود.

خدا کند تو بیایی

16- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«هُلْکٌ بِذِی الْمُرُوءَةِ أَنْ یَبِیتَ الرَّجُلُ عَنْ مَنْزِلِهِ بِالْمِصْرِ الَّذِی فِیهِ أَهْلُهُ»(16)؛

از جوانمردی دور است که [مردی] در شهری که خانواده اش هستند باشد، ولی در غیر خانه خود بخوابد.

آداب ورود به خانه

17- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«یُسَلِّمُ الرَّجُلُ إِذَا دَخَلَ عَلَى أَهْلِهِ وَ إِذَا دَخَلَ یَضْرِبُ بِنَعْلَیْهِ وَ یَتَنَحْنَحُ وَ یَصْنَعُ ذَلِکَ حَتَّى یُؤْذِنَهُمْ أَنَّهُ قَدْ جَاءَ حَتَّى لَا یَرَى شَیْئاً یَکْرَهُه‏»(17)؛

هنگامی که مرد با خانواده اش برخورد می‌‌کند، [به آنان] سلام کند و هنگام ورود با صدای کفش و با سرفه کردن، خانواده اش را از آمدن خود با خبر کند، تا اینکه چیزی نبیند که او را ناخوش آید.

در کنار همسر نشستن

18- پیامبر عزیز اسلام(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«جُلُوسُ الْمَرْءِ عِنْدَ عِیَالِهِ أَحَبُّ إِلَى اللهِ تَعَالَى مِنِ اعْتِکَافٍ فِی مَسْجِدِی هَذَا»(18)؛

نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ دوست داشتنی تر از اعتکاف [و نشستن] در این مسجد من است.

تا کنون لقمه در دهانش گذاشته ای؟

19- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«إنَّ الرَّجُلَ لَیُؤجَرُ فی رَفعِ اللُّقمَةِ إلى فِی امرَأتِهِ »(19)؛

مرد در برابر لقمه ای که در دهان زنش می‌‌گذارد پاداش می‌‌برد.

کتک نزن، فریاد نکش!

20- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) به یکی از زنان درباره حق زن بر شوهرش می‌‌فرمایند:

«حَقُّکِ عَلَیْهِ أَنْ یُطْعِمَکِ مِمَّا یَأْکُلُ وَ یَکْسُوَکِ مِمَّا یَلْبَسُ وَ لَا یَلْطِمَ وَ لَا یَصِیحَ فِی وَجْهِک‏»(20)؛

حق تو بر شوهرت این است که از آنچه خود می‌‌خورد به تو غذا دهد، و از آنچه خود می‌‌پوشد تو را نیز بپوشاند، و به روی تو سیلی نزند و فریاد نکشد.

-------------

پی نوشت ها:

1) بحار الانوار، ج 103، ص 228.

2) همان، ج 103، ص 227.

3) مکارم الاخلاق، ص 218.

4) همان، ص 216.

5) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 250.

6) وسائل الشیعة، ج 14، ص 10.

7) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 243.

8) بحارالانوار، ج 104، ص 72.

9) وسائل الشیعة، ج 15، ص 227.

10) همان، ج 15، ص 251.

11) همان، ج 8، ص 337.

12) مکارم الاخلاق، ص 80.

13) وسائل الشیعة، ج 15، ص 249.

14) همان، ج 15، ص 227.

15) بحارالانوار، ج 103، ص 249.

16) وسائل الشیعة، ج 14، ص 122.

17) بحارالانوار، ج 76، ص 11.

18) میزان الحکمة، ج 4، ص 287.

19) المحجة البیضاء، ج 3، ص 70.

20) مکارم الاخلاق، ص 218.