بانوان مسلمان؛ برای داشتن زندگی شاد، این کارها را انجام دهیم

دین مبین اسلام، دین صلح و محبت و مدارا است، تا جایی که این ملاک و معیارها در تمام زمینه‌‌ها حتی در برخورد با دشمنان نیز جاری و ساری است. مطمئنا اگر همین ملاک در برخوردهای روزمره افراد جامعه و مخصوصا افراد خانواده پیاده شود، بسیاری از بداخلاقی‌‌ها و اصطکاکها کم خواهد شد و محبت و رفاقت و عشق جایگزین آنها خواهد شد.

به همین جهت، از میان انبوه رهنمودهای اهلبیت(ع)، بیست دستور‌‌العمل بسیار زیبا و کاربردی برای ارتباط بانوان مسلمان با همسرانشان تقدیم شده است که قطعا عمل به آنها(و نه فقط خواندن و دانستن آنها)، می‌‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات امروز جامعه ما باشد.

یکی از عوامل مهم در تحقق عشق و محبت میان همسران؛ بیان و اظهار آن محبت است.

چه بسا کسانی که در قلب، محبت فراوانی نسبت به همسرشان دارند، ولی توانایی ابراز آن را ندارند.

خداوند در آیه‌‌ی 21 سوره‌‌ی روم، به اصل وجود عشق و احساس محبت متقابل بین زن و شوهر اشاره فرموده: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً‏»؛ از نشانه های خداوند این است که از نوع خودتان، همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میانتان دوستی و رحمت نهاد.

از آنجا که گفتن جملاتی که حاکی از محبت زوجین نسبت به هم است؛ در رفع بسیاری از تردیدها و سوء ظن ها مؤثر و بر میزان محبت آنان می‌‌افزاید، ائمه معصومین(ع) هم به ابراز علاقه به همسر تأکید نموده‌‌اند و در سیره‌‌ی عملی ایشان این امر در موارد متعددی به چشم می‌‌خورد.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: وقتی مرد به زن خود با محبت می‌‌نگرد و زنش نیز به او با مهر نگرد، خداوند به دیده ی رحمت به آن‌‌ها نگاه می‌‌کند.

امروزه یکی از مهم‌‌ترین مشکلات خانواده‌‌ها نداشتن مدیریت صحیح در زندگی است.

بسیاری از اختلافات، چالش‌‌ها و مشاجرات که مقدمه فروپاشی خانواده‌‌‌‌هاست، ناشی از نداشتن الگویی کامل در اداره خانواده است.

و حال آنکه آیین همسرداری اسلامی در احادیث اهلبیت(ع) بخوبی تبیین شده است.

یکی از موضوعات مهمی که هر مؤمنی خواهان فهم آن از کلام معصومین(علیهم السلام) است، موضوع «آیین همسرداری اسلامی» است. 

بدین منظور، «آیین همسرداری در احادیث اسلامی» که برگرفته از «40 حدیث » در این زمینه می‌‌باشد را با ترجمه‌‌هایی دقیق و روان تقدیم عزیزان می‌‌کنم. 

در پست قبل؛ 20 حدیث مربوط به «اخلاق شوهر نسبت به همسر» را تقدیم کردم.

در این پست؛ 20 حدیث مربوط به «اخلاق زن نسبت به همسر» تقدیم شده است.

 

  اخلاق زن مسلمان نسبت به شوهر

 زیور اطاعت به گردن آویز

21- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«إِنَّ لِلرَّجُلِ حَقّاً عَلَى امْرَأَتِهِ إِذَا دَعَاهَا تُرْضِیهِ وَ إِذَا أَمَرَهَا(1) لَا تَعْصِیهِ وَ لَا تُجَاوِبُهُ بِالْخِلَافِ وَ لَا تُخَالِفُه»‏(2)؛

مرد حقی بر زنش دارد [و آن حق این است که] چنانچه او را صدا زند پاسخ دهد، و هنگامی که او را دستوری دهد سرپیچی نکند و پاسخ مخالف ندهد و با او مخالفت نورزد.

باران عشق و محبت

22- امام رضا(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«وَ اعْلَمْ أَنَّ النِّسَاءَ شَتَّى فَمِنْهُنَّ الْغَنِیمَةُ وَ الْغَرَامَةُ وَ هِیَ الْمُتَحَبِّبَةُ لِزَوْجِهَا وَ الْعَاشِقَةُ لَه‏...»(3)؛

بدان که زنان گوناگونند، برخی از آنان دستاوردی گرانبها و تاوان [رنج های آدمی] هستند و این زن کسی است که به شوهرش محبت می‌‌کند و عاشق اوست.

رضایت و شفاعت

23- امام باقر(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«لَا شَفِیعَ لِلْمَرْأَةِ أَنْجَحُ عِنْدَ رَبِّهَا مِنْ رِضَا زَوْجِهَا»(4)؛

برای زن هیچ شفیعی نزد پروردگارش به اندازه رضایت شوهرش سودمندتر نیست.

عطر مهر و محبت

24- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«لِلرَّجُلِ عَلَى المَرْأَة أَنْ تَلْزَمَ بَیْتَهُ وَ تَوَدَّدَهُ وَ تُحِبَّهُ وَ تُشْفِقَهُ وَ تَجْتَنِبَ سَخَطَهُ وَ تَتَّبِعَ مَرْضَاتَهُ وَ تُوفِیَ بِعَهْدِهِ وَ وَعْدِه‏»(5)؛

حق مرد بر زن این است که [زن] ملازم خانه او باشد، و به شوهرش دوستی و محبت و دلسوزی کند، و از خشم وی دوری گزیند، و آنچه را مورد رضایت اوست انجام دهد، و به پیمان و وعده وی وفادار باشد.

سرانجام ناسپاسی

25- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«أَیُّمَا امْرَأَةٍ قَالَتْ لِزَوْجِهَا مَا رَأَیْتُ قَطُّ مِنْ وَجْهِکَ خَیْراً فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهَا»(6)؛

هر زنی به شوهرش بگوید: من از تو هرگز خیری ندیدم، [ثواب] کارش از بین می‌‌رود.

لجبازی هرگز

26- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«خَیْرُ نِسَائِکُمْ الْوَدُودُ الْوَلُودُ الْمُؤَاتِیَةُ وَ شَرُّهَا اللَّجُوج‏»(7)؛

بهترین زنانتان زنی است که با محبت، فرزندآور و سازگار باشد، و بدترین آنان زنی است که لجباز باشد.

خشمگین کردن شوهر هرگز

27- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«طُوبَى لِامْرَأَةٍ رَضِیَ عَنْهَا زَوْجُهَا»(8)؛

خوشا به حال زنی که شوهرش از او راضی باشد.

اذیت نکن

28- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«مَنْ کَانَ لَهُ امْرَأَةٌ تُؤْذِیهِ لَمْ یَقْبَلِ اللهُ صَلَاتَهَا وَ لَا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّى تُعِینَهُ وَ تُرْضِیَهُ وَ إِنْ صَامَتِ الدَّهْرَ وَ قَامَتْ وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ أَنْفَقَتِ الْأَمْوَالَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ کَانَتْ أَوَّلَ مَنْ یَرِدُ النَّارَ. ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللهِ(ص) وَ عَلَى الرَّجُلِ مِثْلُ ذَلِکَ مِنَ الْوِزْروَ الْعَذَابِ إِذَا کَانَ لَهَا مُؤْذِیا»(9)؛

کسی که زنی دارد که [آن زن] به او آزار می‌‌رساند، خداوند نماز و کارهای نیک زن را نمی پذیرد تا اینکه به مرد کمک و او را راضی کند، اگر چه این زن تمام عمر را روزه بگیرد و نماز بخواند و بندگان را آزاد و دارایی [اش] را در راه خدا انفاق کند. و این زن نخستین کسی است که وارد آتش جهنم می‌‌شود. سپس حضرت فرمودند: مرد نیز چنین گناه و عذابی دارد اگر زنش را آزار رساند و [به او] ستم کند.

چگونه می‌‌توانی او را غمگین ببینی؟

29- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«... َ سَعِیدَةٌ سَعِیدَةٌ امْرَأَةٌ تُکْرِمُ زَوْجَهَا وَ لَا تُؤْذِیهِ وَ تُطِیعُهُ فِی جَمِیعِ أَحْوَالِه‏»(10)؛

خوشا به سعادت و خوشا به سعادت آن زنی باد که شوهرش را بزرگ دارد و به او آزار نرساند و همیشه از شوهرش فرمانبری کند.

چشمداشت بجا و منطقی

30- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«لَا یَحِلُّ لِلْمَرْأَةِ أَنْ تُکَلِّفَ زَوْجَهَا فَوْقَ طَاقَتِهِ وَ لَا تَشْکُوَهُ إِلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِ اللهِ عَزَّ وَ جَل‏»(11)؛

برای زن جایز نیست که شوهرش را به بیش از توانایی‌‌اش مجبور کند و از او نزد غیر خدا شکایت نکند.

مهمان، با اجازه شوهر

31- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ لِنِسَائِکُمْ عَلَیْکُمْ حَقّاً وَ لَکُمْ عَلَیْهِنَّ حَقّاً حَقُّکُمْ عَلَیْهِنَّ . . . [أَنْ] لَا یُدْخِلْنَ أَحَداً تَکْرَهُونَهُ بُیُوتَکُمْ إِلَّا بِإِذْنِکُم‏»؛(12)

مردم! زن‌‌های شما بر شما حقی دارند و شما هم بر آنان حقی دارید. حق شما بر آنان این است که کسی را که شما رضایت ندارید، بدون اجازه به منزلتان وارد نکنند.

هم به استقبالش برو و هم او را بدرقه کن

32-  «جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللهِ(ص) فَقَالَ إِنَّ لِی زَوْجَةً إِذَا دَخَلْتُ تَلَقَّتْنِی وَ إِذَا خَرَجْتُ شَیَّعَتْنِی وَ إِذَا رَأَتْنِی مَهْمُوماً قَالَتْ مَا یُهِمُّکَ إِنْ کُنْتَ تَهْتَمُّ لِرِزْقِکَ فَقَدْ تَکَفَّلَ لَکَ بِهِ غَیْرُکَ وَ إِنْ کُنْتَ تَهْتَمُّ بِأَمْرِ آخِرَتِکَ فَزَادَکَ اللهُ هَمّاً فَقَالَ رَسُولُ اللهِ(ص) إِنَّ لِلّهِ عُمَّالًا وَ هَذِهِ مِنْ عُمَّالِهِ لَهَا نِصْفُ أَجْرِ الشَّهِید»(13)؛

مردی خدمت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آمد و عرض کرد: همسری دارم که هرگاه وارد خانه می‌‌شوم به استقبالم می‌‌آید، و چون از خانه بیرون می‌‌روم بدرقه ام می‌‌کند و زمانی که مرا اندوهگین می‌‌بیند می‌‌گوید: اگر برای رزق و روزی [و مخارج زندگی] غصه می‌‌خوری، بدان که خداوند آن را به عهده گرفته است و اگر برای آخرت خود غصه می‌‌خوری، خدا اندوهت را زیاد کند [و بیشتر به فکر آخرت باشی] .

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: برای خدا کارگزارانی [در روی زمین] است و این زن یکی از کارگزاران خداست که پاداش او برابر با نیمی از پاداش شهید است.

در این کارها نیز به او کمک کن

33- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«أَیُّمَا امْرَأَةٍ أَعَانَتْ زَوْجَهَا عَلَى الْحَجِّ وَ الْجِهَادِ أَوْ طَلَبِ الْعِلْمِ أَعْطَاهَا اللهُ مِنَ الثَّوَابِ مَا یُعْطِی امْرَأَةَ أَیُّوبَ(علیه السلام)»(14)؛

هر زنی که در حج و جهاد و دانش اندوزی به شوهرش کمک کند، خداوند آن پاداشی را که به زن حضرت ایوب(علیه السلام) داده است، به او می‌‌دهد.

شهری در بهشت خدا

34- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

« مَا مِنِ امْرَأَةٍ تَسْقِی زَوْجَهَا شَرْبَةً مِنْ مَاءٍ إِلَّا کَانَ خَیْراً لَهَا مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ لَیْلُهَا وَ یَبْنِی اللهُ لَهَا بِکُلِّ شَرْبَةٍ تَسْقِی زَوْجَهَا مَدِینَةً فِی الْجَنَّةِ وَ غَفَرَ لَهَا سِتِّینَ خَطِیئَةً»(15)؛

هر زنی که به شوهرش مقداری آب دهد، برای او بهتر از عبادت یک سال است که روزهایش روزه باشد و شب هایش عبادت کند. و خداوند به جای هر مقدار آبی که به شوهرش بنوشاند، شهری در بهشت برایش می‌‌سازد و شصت گناهش را می‌‌آمرزد.

تأمین امنیت روانی همسر

35- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«حَقُّ الرَّجُلِ عَلَى الْمَرْأَةِ إِنَارَةُ السِّرَاجِ وَ إِصْلَاحُ الطَّعَامِ وَ أَنْ تَسْتَقْبِلَهُ عِنْدَ بَابِ بَیْتِهَا فَتُرَحِّبَ وَ أَنْ تُقَدِّمَ إِلَیْهِ الطَّسْتَ وَ الْمِنْدِیلَ وَ أَنْ تُوَضِّئَهُ وَ أَنْ لَا تَمْنَعَهُ نَفْسَهَا إِلَّا مِنْ عِلَّةٍ.»(16)؛

حق مرد بر زن این است که چراغ خانه را روشن سازد؛ غذای مطبوع فراهم کند؛ و تا در خانه‌‌اش به پیشواز او برود و به او خوشامد بگوید؛ و تشت آب و حوله را برای او آماده کند و دست‌‌های او را بشوید؛ و بدون دلیل(عذر شرعی) مانع شوهر نسبت به نفس خودش نشود.

رحمت خدا از آن کدبانویان است

36- امام صادق(علیه السلام) از پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) روایت می‌‌کند:

«أَیُّمَا امْرَأَةٍ رَفَعَتْ مِنْ بَیْتِ زَوْجِهَا شَیْئاً مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى مَوْضِعٍ تُرِیدُ بِهِ صَلَاحاً نَظَرَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیْهَا وَ مَنْ نَظَرَ اللهُ إِلَیْهِ لَمْ یُعَذِّبْه‏»(17)؛

هر زنی که در خانه شوهرش چیزی را برای سامان دادن وضع خانه جابجا کند، خداوند نظر [رحمت] به او می‌‌کند. و هر کس مورد نظر [رحمت] خدا قرار گیرد، خدا عذابش نمی‌‌کند.

خوشبوترین عطر، زیباترین لباس، نیکوترین زینت

37- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) درباره حق شوهر بر زن می‌‌فرمایند:

«عَلَیْهَا أَنْ تَطَیَّبَ بِأَطْیَبِ طِیبِهَا وَ تَلْبَسَ أَحْسَنَ ثِیَابِهَا وَ تَزَیَّنَ بِأَحْسَنِ زِینَتِهَا وَ تَعْرِضَ نَفْسَهَا عَلَیْهِ غُدْوَةً وَ عَشِیَّةً»(18)؛

بر زن است که [برای شوهرش ] خوشبوترین عطرهایش را بزند و قشنگترین لباس هایش را بپوشد، و از زیباترین زینت‌‌هایش استفاده کند و صبح و شب، خودش را بر شوهر عَرضه کند.

هنر آشپزی

38- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«خَیْرُ نِسَائِکُمُ الطَّیِّبَةُ الرِّیحِ الطَّیِّبَةُ الطَّبِیخِ الَّتِی إِذَا أَنْفَقَتْ أَنْفَقَتْ بِمَعْرُوفٍ وَ إِذَا أَمْسَکَتْ أَمْسَکَتْ بِمَعْرُوفٍ فَتِلْکَ عَامِلٌ مِنْ عُمَّالِ اللهِ وَ عَامِلُ اللهِ لَا یَخِیبُ وَ لَا یَنْدَمُ»(19)؛

بهترین زنان شما زنی است که دارای بویی خوش و دست پختی خوب باشد. هنگامی که خرج می‌‌کند، بجا خرج کند، و هنگامی که خرج نمی کند بجا از خرج کردن خودداری ورزد. چنین زنی کارگزاری از کارگزاران خداست و کارگزار خدا نه نا امید می‌‌شود و نه پشیمان.

آرایش فقط برای شوهر

39- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله) می‌‌فرمایند:

«إِنَّ مِنْ خَیْرِ نِسَائِکُمُ ... الْمُتَبَرِّجَةَ مَعَ زَوْجِهَا الْحَصَانَ مَعَ غَیْرِه»(20)؛

از بهترین زنان شما آن زنی است که برای شوهرش آرایش و زینت می‌‌کند، اما از بیگانگان خود را می‌‌پوشاند.

از تو سپاسگزارم

40- امام صادق(علیه السلام) می‌‌فرمایند:

«خَیْرُ نِسَائِکُمُ الَّتِی إِنْ أُعْطِیَتْ شَکَرَتْ وَ إِنْ مُنِعَتْ رَضِیَتْ»(21)؛

بهترین زنان شما آن زنی است که چون به او چیزی داده شود، سپاسگزاری کند و اگر به او چیزی داده نشود راضی باشد.

-------------

پی نوشت ها:

1) البته دستورهای شوهر باید مخالف با موازین اسلامی نباشد.

2) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 243.

3) همان، ج 14، ص 161.

4) سفینة البحار، ج 1، ص 561.

5) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 244.

6) وسائل الشیعة، ج 14، ص 115.

7) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 162.

8) وسائل الشیعة، ج 14، ص 155.

9) همان، ج 14، ص 116.

10) بحارالانوار، ج 103، ص 252.

11) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 242.

12) بحارالانوار، ج 76، ص 348.

13) وسائل الشیعه، ج 14، ص 17.

14) همان، ص 201.

15) وسائل الشیعة، ج 14، ص 123.

16) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 254.

17) وسائل الشیعة، ج 15، ص 175.

18) الکافی، ج 5، ص 508.

19) وسائل الشیعة، ج 14، ص 15.

20) بحارالانوار، ج 103، ص 235.

21) همان، ج 103، ص 239.