تفاوت نبوت و امامت چیست؟
حضرت ابراهیم (ع) بعد از امتحانات مخصوصی به مقام امامت رسید.
یکی ازسوالات مطرح درعلم کلام اینکه حضرت ابراهیم (ع) بعد از امتحانات مخصوصی به مقام امامت رسید و این نشان می دهد که امامت بالاتر از موقعیت نبوت می باشد و همچنین همه انبیاء خدا امام نیستند. چه تفاوت بنیادی بین این دو وجود دارد؟
پاسخ:
آنچه از روایات اهل بیت علهیم السلام فهمیده می شود این است که:
نبی کسی است که وحی الهی را در عالم خواب می بیند. و رسول، آن کسی است که فرشته وحی را در عالم بیداری نیز مشاهده می کند و با او صحبت می کند.
اما در مورد امامتی که خداوند قرار می دهد یعنی امامت الهی چنانکه خداوند در مورد حضرت ابراهیم (ع) فرموده: “إِنّی جاعِلُکَ لِلنّاسِ إِمامًا“[1]
باید بگوئیم که منظور هدایت بامر ملکوتی است یعنی امام کسی است که دارنده مقام ولایت باطنی و قدرت تصرف در تکوین باشد تا بتواند هدایت بمعنای ایصال به مطلوب(رساندن به هدف) نه فقط ارائه طریق (نشان دادن راه) را انجام دهد.
دلیل این مطلب آیات قرآن کریم است که هر جا امامت الهی را بیان می کند می فرماید:
«وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا »[2]
« وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا »[3](و از آنان امامان (و پیشوایانی) قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت میکردند؛ چون شکیبایی نمودند، و به آیات ما یقین داشتند).
یعنی امام کسی است که به امر ما هدایت می کند و در آیات دیگر امر الهی را بیان می کند:
« إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شیْئاً أَن یَقُولَ لَهُ کُن فَیَکُونُ» (فرمان او چنین است که هرگاه چیزی را اراده کند، تنها به آن میگوید: «موجود باش!»، آن نیز بیدرنگ موجود میشود)[4]
پس امام کسی است که دارنده این امر الهی باشد یعنی قدرت تصرف بر تکوین، و اطلاع بر ظاهر و باطن عالم داشته و همه اعمال و قلوب در نزد او مکشوف باشد.
[1]سوره بقره، آیه 124.
[2]سوره انبیاء، آیه 73.
[3]سوره سجده، آیه 24.
[4]سوره یسن، آیه 83.
