آیین پاکیزگی که خداوند به ابراهیم(ع) فرو فرستاد
و چون خداوند به پاداش صدق و راستى و عمل ابراهیم برایش چنین مقرّر ساخت که "من تو را براى مردم، امام قرار مىدهم"، آیین حنیفى را که همان پاکى و طهارت است، بر او فرو فرستاد.
امام جعفر صادق علیهالسلام- در تفسیر آیه «وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَ هِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَـتٍ» آن گاه که خداوند ، ابراهیم را به کلمههایى آزمود: آنگاه که خداوند او را به رؤیاى ذبح نیاى عرب، اسماعیل، آزمود و وى این آزمون را به درستى پشت سر نهاد و تسلیم فرمان خدا شد و آهنگ انجام دادن خواسته او کرد.
و چون خداوند به پاداش صدق و راستى و عمل او برایش چنین مقرّر ساخت که « من تو را براى مردم، امام قرار مىدهم» آیین حنیفى را که همان پاکى و طهارت است، بر او فرو فرستاد.
این طهارت، ده چیز است: پنج مورد از آن در سر، و پنج مورد دیگر در تن.
امّا آن پنج مورد که در سر است، عبارتند از: کوتاه گرفتن سبیل، واگذاردن ریش، کوتاه کردن موها، مسواک زدن، و خلال کردن.
آن پنج مورد که در تن است نیز عبارتند از: تراشیدن موهاى بدن، ختنه کردن، کوتاه کردن ناخنها، غسل جنابت، و طهارت گرفتن با آب.
این، همان آیین حنیفِ پاکى است که ابراهیم آورد و نه نسخ شده است و نه تا روز قیامت، نسخ خواهد شد. این معناى کلام خداوند است که فرمود: از آیین حنیف ابراهیم، پیروى کن.
متن حدیث:
فی قَولِهِ تعالى «وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَ هِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَـتٍ»: إنَّهُ مَا ابتَلاهُ اللّهُ بِهِ فی نَومِهِ مِن ذَبحِ وَلَدِهِ إسماعیلَ أبِی العَرَبِ، فَأَتَمَّها إبراهیمُ وعَزَمَ عَلَیها وسَلَّمَ لِأَمرِاللّهِ، فَلَمّا عَزَمَ، [ قالَ] اللّهُ تَعالى ثَواباً لَهُ لِما صَدَقَ وعَمِلَ بِما أمَرَهُ اللّهُ: «إِنِّى جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا»، ثُمَّ أنزَلَ عَلَیهِ الحَنیفِیَّةَ، و هِیَ الطَّهارَةُ، وهِیَ عَشَرَةُ أشیاءَ: خَمسَةٌ مِنها فِی الرَّأسِ، وخَمسَةٌ مِنها فِی البَدَنِ؛ فَأَمَّا الَّتی فِی الرَّأسِ: فَأَخذُ الشّارِبِ، وإعفاءُ اللِّحى، و طَمُّ الشَّعرِ، وَالسِّواکُ، وَالخِلالُ .
وأمَّا الَّتی فِی البَدَنِ؛ فَحَلقُ الشَّعرِ مِنَ البَدَنِ، وَالخِتانُ، وتَقلیمُ الأَظفارِ، وَالغُسلُ مِنَ الجَنابَةِ، وَالطَّهورُ بِالماءِ.
فَهذِهِ الحَنیفِیَّةُ الطّاهِرَةُ الَّتی جاءَ بِها إبراهیمُ، فَلَم تُنسَخ ولا تُنسَخُ إلى یَومِ القِیامَةِ ، وهُوَ قَولُهُ: وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَهِیمَ حَنِیفًا.
«وسائل الشیعة،ج2 ،ص117 -مجمع البیان،ج1،ص377-دانش نامه احادیث پزشکی،ج1،ص534»