گنجینه

مطالب مفید برای شما دوست عزیز

گنجینه

مطالب مفید برای شما دوست عزیز

گنجینه
طبقه بندی موضوعی

کانال گنجینه
اینستگرام گنجینه
آپارات گنجینه
بایگانی
پیوندهای روزانه

برای ایجاد مسئولیت پذیری در فرزندان چه باید کرد؟

پنجشنبه, ۲۱ اسفند ۱۳۹۳، ۱۲:۱۰ ب.ظ

سؤال 1ـ مسؤولیت پذیرى به چه معنایى است و اگر کودک یا نوجوان در کارهاى منزل به ما کمک کند، آیا مى‏‌توان گفت مسؤولیت‏‌پذیر است؟

جواب:
مسؤولیت‏‌پذیرى به این معنا است که فرزند ما قدرت تصمیم‏‌گیرى مناسب و مؤثر داشته باشد تا بتواند در پى این تصمیم‏‌ها به نتایج مثبتى در زندگى دست یابد؛ بنابراین، انجام کارهاى منزل (بردن زباله‏‌ها، شستن ظرف‏‌ها، مرتب کردن تخت خواب، جمع کردن بستر و...) گر چه براى اداره منزل اهمیت دارند و زمینه‏‌هاى مسؤولیت‏‌پذیرى را فراهم مى‏‌آورند، به معناى مسؤولیت‏‌پذیرى فرزند نیستند.
فرزند مسؤولیت‏‌پذیر کسى است که در انجام تکالیف مدرسه، بیدار شدن، آماده شدن براى مدرسه، عبادت، نظافت شخصى و... روى پاى خودش مى‏‌ایستد و به دیگران (والدین) متکى نسیت.

سؤال 2ـ از کجا بفهمیم فرزندمان مسؤولیت‏‌پذیر شده است؟ آیا نشانه‏‌هایى دارد؟

جواب:
نشانه‏‌هاى فرزند مسؤول چنین است:
1. در تصمیم‏‌گیرى‏‌ها متزلزل نیست و به طور معمول تصمیم‏‌هاى درستى مى‏‌گیرد؛
2. مى‏‌تواند برخلاف تصمیم گروه همسالان تصمیم بگیرد؛
3. انتخاب راهى از بین راه‏‌هاى گوناگون برایش سهل و راحت است؛
4. به طور معمول به انجام کارهاى ساده قانع نمى‏‌شود و مایل است وظایف جدى‏‌تر و پیچیده‏‌ترى را به عهده گیرد؛
5. هدف‏‌ها و علایق گوناگونى دارد؛
6. وظایف خود را بدون یادآورى یا دستور دیگران (والدین) انجام مى‏‌دهد؛
7. بدون جر و بحث، به محدودیت‏‌هایى که از سوى والدین وضع شده‏‌اند، احترام مى‏‌گذارد و آن‏‌ها را رعایت مى‏‌کند؛
8. توان حل مشکلات خود را دارد؛
9. مسؤولیت نتیجه اعمال و رفتار خود را مى‏‌پذیرد؛
10. براى کارهایى که انجام مى‏‌دهد، دلیل دارد؛
11. در صورتى که مرتکب اشتباهى شود، به اشتباه خود اعتراف مى‏‌کند؛
12. در ناکامى‏‌هایش دیگران را مقصر نمى‏‌داند؛
13. به پیمان‏‌هایى که مى‏‌بندد (قول‏‌هایى که مى‏‌دهد)، عمل مى‏‌کند؛
14. تا جایى که در توان دارد، قوانین و مقررات اجتماعى را زیر پا نمى‏‌گذارد.

سؤال 3ـ پسرى 5 ساله دارم و مى‏‌خواهم از هم اکنون مسؤولیت‏‌پذیر شود. آیا سن مناسبى براى مسؤولیت‏‌پذیرى هست؟

جواب:
سن فرزند در مسؤولیت‏‌پذیر کردن او اهمیت بسیارى دارد. 5 سالگى براى این کار دیر نیست؛ اما مى‏‌توانستید از سنین پایین‏‌تر هم آغاز کنید. مسؤولیت‏‌پذیرى در کودکان را مى‏‌توان از نوپایى آنان آغاز کرد.
آغاز از نوپایى به این دلیل است که به کار و فعالیت علاقه دارد؛ از کار کردن و پذیرش مسؤولیت احساس لذت مى‏‌کند؛ خود را مهم مى‏‌پندارد و احساس استقلال مى‏‌کند. براساس پژوهشى روى 250 کودک خردسال، این نتیجه به دست آمد که 97 درصد آنان دوست داشتند در کارهاى منزل کمک و همکارى کنند.
هر قدر فرزند ما زودتر وظایفى را در خانه به عهده بگیرد، زودتر ملکه ذهنش مى‏‌شود.
توجه داشته باشید که واگذارى مسؤولیت به فرزند، متناسب با سن او و میزان توانایى‏‌اش گسترش مى‏‌یابد. واگذارى مسؤولیت به فرزند پیش از این که آمادگى یافته باشد، ممکن است او را دچار یأس کند و اعتماد به نفس او را بگیرد؛ همان گونه که مسؤولیت دادن‏‌هاى دیر هنگام هم او را در زندگى اجتماعى و خانوادگى‏‌اش دچار مشکل خواهد کرد. گاهى سن فرزند مناسب است؛ اما هنوز قدرت کافى براى مسؤولیت‏‌پذیرى را نیافته است؛ مسؤولیت‏‌ها باید در حد توانایى فرزند به او واگذار شود. خداوند بزرگ هم انسان‏‌ها را در حد توانمندى‏‌شان مکلف ساخته است: «لا یکلّف اللهُ نفساً الّا وُسعَها»(بقره، 286).
مسؤولیت بیش از اندازه به فرزند (به ویژه نوجوان) ممکن است باعث احساس قدرت کاذب و خودمختارى او شود و مشکلاتى را پدید آورد.
در اعطاى مسؤولیت‏‌ها، با توجه به سن فرزندان، به مسائل ایمنى نیز توجه کنید.

سؤال 4ـ براى فرزندان در سنین مختلف، چه مسؤولیت‏‌هایى مناسب است؟

جواب:
هر سنى اقتضایى دارد و مسؤولیت‏‌ها باید با آن تناسب داشته باشد.
- نوپایان:
قرار دادن لباس‏‌هاى کثیف در سبد مخصوص، جمع‏‌آورى زباله‏‌هاى خشک از اتاق و ریختن آن‏‌ها در سطل زباله، جمع کردن اسباب بازى‏‌ها و...؛
- کودکان 4 ـ 3 ساله:
لباس پوشیدن، کفش پوشیدن، بستن دکمه‏‌هاى لباس، کشیدن زیپ شلوار، شانه زدن موها، شستن دست و صورت و...؛
- کودکان 5 ساله:
مرتب کردن کشوها و رختخواب، جدا کردن لباس‏‌هاى شسته از هم و تا زدن آن‏‌ها، جفت کردن جوراب‏‌ها، چیدن سفره، (با فرض ایمنى)، ریختن اضافه غذا پس از صرف غذا در کیسه مخصوص، جمع کردن برگ‏‌هاى درخت در منزل و آب دادن به گل‏‌ها و...؛
- کودکان 6 ساله:
چیدن ناخن‏‌هاى خود، خرید نان، ماست، سبزى و...، خشک کردن ظرف‏‌هاى غذا پس از شستن مادر (البته بهتر است براى پرهیز از شکسته شدن ظرف‏‌ها، از خشک کردن قاشق‏‌ها، چنگال‏‌ها و بشقاب‏‌هاى نشکن آغاز کنند).
- کودکان 7 تا 12 ساله:
تمیز کردن حمام پس از استفاده، تمیز کردن کشوهاى کمد شخصى، تمیز کردن صفحه تلویزیون و آینه‏‌ها با پاک کننده، شستن و خشک کردن ظرف‏‌ها، واکس زدن کفش‏‌ها، اتو کردن لباس‏‌ها، دوختن دکمه لباس، استفاده از جاروبرقى، شستن و خشک کردن موها، خواندن کتاب براى برادر یا خواهر کوچک‏‌تر و...؛
- نوجوانان 12 تا 18 ساله:
تهیه سالاد، گرم کردن سوپ‏‌هاى آماده، آب پز کردن تخم‏‌مرغ، پختن خاگینه، تهیه ژله، سرخ کردن همبرگر، قطعه قطعه کردن گوشت، وجین کردن علف‏‌هاى هرز باغچه، شستن اتومبیل، روغن کارى درها، روغن کارى دوچرخه، تعویض کیسه جاروبرقى، تعویض فیلتر کولر گازى، و هواکش آشپزخانه، تعویض پوشال‏‌هاى کولر آبى، تعویض واشر شیرهاى آب، روشن کردن آبگرم‏‌کن گازى، شستن لباس، استفاده از شامپوى فرش، واریز پول به حساب، پرداخت قبض‏‌هاى آب و برق و تلفن، تصمیم‏‌گیرى در مصرف پول توجیبى، رزرو بلیت سینما یا قطار، تماس تلفنى با راه دور و... .

سؤال 5ـ نقش والدین در مسؤولیت‏‌پذیر کردن فرزندان تا چه حد است؟

جواب:
الگوها به ویژه پدر و مادر در مسؤولیت‏‌پذیر کردن فرزندان نقش جدى دارند و همین نقش، بخش عمده‏‌اى از آموزش مسؤولیت به فرزندان را تأمین مى‏‌سازد؛ بدین جهت، والدین باید به مسؤولیت پدر و مادرى خود به خوبى عمل کنند و از زیر بار مسؤولیت‏‌ها شانه خالى نکنند.
اگر فرزندان ببینند والدین آن‏‌ها به وظایفى عمل مى‏‌کنند که انجام آن‏‌ها دشوار یا ناخوشایند است، مسؤولیت‏‌پذیرى را مى‏‌آموزند.
یکى از جلوه‏‌هاى نقش الگویى والدین، احساس مسؤولیت در برابر یک دیگر است. هماهنگى پدر و مادر و موافقت آن‏‌ها با هم درباره انتظارات و انجام مسؤولیت‏‌ها از سوى فرزندان، اهمیت بسیارى دارد؛ پس پیش از اعلام مسؤولیت‏‌ها به فرزندان، با هم به توافق برسید.
بى‏‌ثباتى والدین در برخورد با فرزندان، به نقش الگویى آنان در مسؤولیت‏‌پذیرى لطمه جدى مى‏‌زند. بى‏‌ثباتى بدین معنا است که ناخودآگاه دستورالعمل‏‌ها و خواسته‏‌هاى خود را از فرزندان تغییر دهند و در این خواسته‏‌ها جدى نباشند؛ البته بى‏‌ثباتى نباید با انعطاف‏‌پذیرى اشتباه شود. انعطاف‏‌پذیرى یعنى که براى ایجاد مسؤولیت‏‌پذیرى در فرزند، راه‏‌هاى گوناگونى را بیازمایند و بر یک روش اصرار نورزند.
براى این که فرزندان، انجام مسؤولیت‏‌ها از جمله خرید را به وسیله والدین از نزدیک ببینند، گاهى همراه بردن آنان براى خرید مطلوب است.

سؤال 6ـ با چه روش‏‌هایى مى‏‌توان مسؤولیت‏‌پذیرى را در کودکان ایجاد کرد؟

جواب:
براى ایجاد مسؤولیت‏‌پذیرى در کودکان از راهکارهاى ذیل استفاده کنید:
1. مسؤولیت‏‌هاى مربوط به سن آنان را بینشان تقسیم کنید.
2. فرصت لازم را در اختیارشان قرار دهید. 2 یا 3 وظیفه ساده در روز در حد 10 تا 20 دقیقه کافى است. در ضمن توجه داشته باشید که کودکان براى گذر از فعالیتى به فعالیت دیگر، به زمان نیاز دارند؛ پس به آن‏‌ها فرصت انتقال بدهید.
3. مسؤولیت‏‌ها را به بخش‏‌هاى کوچک تقسیم کنید تا به خوبى بتوانند از عهده آن‏‌ها برآیند.
4. چگونگى انجام مسؤولیت‏‌ها را به آنان بیاموزید. براى اطمینان از درک مسؤولیت به وسیله فرزند، از او بخواهید آن را تکرار کند. گاهى لازم است براى بازدهی بیشتر، راهکارهایى را به آنان نشان دهید؛ براى مثال، به جاى 4 بار خم شدن و برداشتن شى‏‌ء از روى زمین و 4 بار به سمت کمد رفتن، بیاموزید که 4 شى‏‌ء را یک باره بردارد و 1 بار به سوى کمد برود. یا براى مرتب کردن اتاق خود، از اشیاى بزرگ‏‌تر مثل تخت آغاز کند و بعد سراغ کوچک‏‌ترها برود یا از نقاط در معرض دید (تخت و جمع و جور کردن لباس‏‌ها) آغاز کرده، بعد سراغ نظافت کشوهاى کمد برود.
براى این که همه جاى اتاق تمیز شود و قسمتى باقى نماند، به فرزند خود بیاموزید که اتاق را در جهت عقربه‏‌هاى ساعت تمیز کند.
5. بر انجام مسؤولیت‏‌ها نظارت کنید. براى جا افتادن مسؤولیت، ابتدا همراه فرزندتان باشید تا دست کم 3 بار آن را به درستى انجام دهد. در صورت نظارت مى‏‌توانید با طرح سؤال، کودک را به کشف وظیفه بعدى وادارید. حالا باید چه کار کنیم؟ چه کار دیگرى باید در اتاقت انجام شود؟

سؤال 7ـ با توجه به علاقه فراوان کودکان به بازى، آیا مى‏‌توان از این ابزار براى مسؤولیت‏‌پذیر کردن آنان استفاده کرد؟

جواب:
بله. براى کودکان به ویژه زیر 7 سال، استفاده از بازى براى این مسأله بسیار مؤثر است. شما مى‏‌توانید از بازى‏‌هاى جالبى براى ایجاد احساس مسؤولیت در کودکان استفاده کنید.
1. ترتیب دادن مسابقه براى جمع‏‌آورى وسایل و اسباب‏‌بازى‏‌ها و رکوردگیرى؛
2. ایفاى نقش آدم آهنى با کوک کردن همدیگر و جمع‏‌آورى وسایل؛
3. ایفاى نقش فروشنده‏‌هاى دوره ‏‌گرد و خریدارى وسایل؛
4. ایفاى نقش اسب چرخ و فلک شهربازى و برداشتن یک شى‏‌ء با هر بار بالا و پایین رفتن؛
5. کوک کردن یک اسباب‏‌بازى آهنگ‏‌دار و جمع و جور کردن اسباب‏‌بازى‏‌ها تا پایان آهنگ؛
6. بازى خواباندن اسباب‏‌بازى‏‌ها در زمان خواب در محل استراحت آن‏‌ها؛
7. بازى ببین و بگو به این صورت که 1 دقیقه اتاق و اسباب‏‌بازى‏‌هاى ریخته شده فرزند را نگاه مى‏‌کنید و پس از برداشته شدن آن‏‌ها به وسیله او، به یاد مى‏‌آورید که چه وسایل و اسباب‏‌بازى‏‌هایى را برداشته است؛
8. استفاده از ماشین‏‌هاى اسباب‏‌بازى براى حمل و نقل دیگر اسباب‏‌بازى‏‌ها؛
9. ایفاى نقش گنج یاب و جمع‏‌آورى خرت و پرت‏‌هاى اتاق؛
10. ایفاى نقش مأمور بهداشت و جمع‏‌آورى آشغال‏‌ها؛
11. دادن نقش گارسون به فرزند براى آوردن صبحانه یا شام؛
12. بازى بیرون آوردن لباس بدون این که پشت و رو شود.
ایجاد مسؤولیت در قالب بازى و سرگرمى، ویژه خردسالى است و پس از مدتى از شکل سرگرمى خارج مى‏‌شود و به صورت کار در مى‏‌آید.

سؤال 8ـ آیا عواملى وجود دارد که احساس مسؤولیت در فرزندان را تقویت کند؟

جواب:
بله، عوامل ذیل مى‏‌توانند احساس مسؤولیت در فرزندان را تقویت کنند:
1. برنامه‏‌ریزى، عامل مهمى براى تقویت احساس مسؤولیت و استمرار انجام آن است؛ زیرا انجام امور در زمان مشخص، قدرت به خاطر سپردن فرزند را افزایش مى‏‌دهد.
2. امکانات لازم (کمد، قفسه، جالباسى و...) تقویت کننده مسؤولیت‏‌پذیرى است.
3. وضع قانون‏‌هایى چون «اسباب‏‌بازى‏‌ها تخریب نمى‏‌شوند»، «حمام پس از استحمام تمیز مى‏‌شود»، «لباس‏‌ها روى جالباسى قرار مى‏‌گیرند» و... در تقویت این حس مؤثرند.
4. یادداشت مسؤولیت‏‌ها و قرار گرفتن در معرض دید فرزندان، مانع از کمرنگ شدن بى‏‌توجهى به مسؤولیت‏‌ها مى‏‌شود.
5. فرزندان به تمرین نیاز دارند؛ پس براى تثبیت مسؤولیت، چند بار باید تکرار شود.
6. در برابر انجام مسؤولیت‏‌ها، فرزند خود را تحسین و تشویق کنید. دست‏‌کم دو جنبه مثبت در انجام مسؤولیت بیابید و برایش پاداش در نظر بگیرید. پاداش‏‌ها لازم نیست همیشه مادى باشد؛ بلکه رفتارهایى چون صرف وقت براى فرزند، توجه، مراقبت، همدردى و خوش‏‌خلقى نیز پاداش به شمار مى‏‌روند.
7. استفاده از شیوه تداعى ـ معانى، احساس مسؤولیت را در فرزند تقویت مى‏‌کند بدین معنا که انجام مسؤولیت محوله را با خاطره‏‌اى خوش همراه سازید تا همیشه هنگام انجام مسؤولیت، شیرینى آن خاطره خوش برایش تداعى، و علاقه‏‌اش به استمرار مسؤولیت بیشتر شود.
8. انجام کارهاى خیریه و داوطلبانه اجتماعى و شرکت در برنامه‏‌هایى چون پاکسازى عمومى شهر و کوه و... عامل مهمى در تقویت احساس مسؤولیت فرزندان است.
9. زمینه حضور فرزند را در اردوها و فعالیت‏‌هاى جمعى در مدرسه فراهم سازید. این گونه فعالیت‏‌ها باعث احساس مسؤولیت بیشتر در او مى‏‌شود.

سؤال 9ـ مسؤولیت‏‌پذیر کردن فرزندان، چه فوایدى براى آنان و والدینشان دارد؟

جواب:
فرزندان مسؤول، راحت‏‌تر و دقیق‏‌تر تصمیم مى‏‌گیرند و در تصمیم‏‌هایى که زندگى‏‌شان را شکل مى‏‌دهد، بیشتر شرکت مى‏‌کنند.
آنان از حق بیان خود بیشتر استفاده مى‏‌کنند و قدرت انتخاب‏‌گرى افزون‏‌ترى دارند.
مسؤولیت‏‌پذیرى، فرزندان ما را مستقل و منظم بار مى‏‌آورد و به آنان مى‏‌آموزد که کارها را بهتر و سریع‏‌تر انجام دهند؛ به همین جهت، احساس احترام به خود و اعتماد به نفس آنان افزایش مى‏‌یابد.
فرزندان مسؤول، مهارت‏‌هاى لازم براى زندگى آینده در اجتماع را مى‏‌آموزند.
آنان از تلاش دیگران (به ویژه والدین) قدردانى مى‏‌کنند؛ در نتیجه، حس تعلقشان به خانواده و روحیه یارى رسانى به دیگران در ایشان بیشتر است.
با توجه به این که فرزندان مسؤول، مشارکت بیشترى در امور منزل دارند، بارى را از دوش والدین بر مى‏‌دارند و با کاستن بار کار در منزل از دوش والدین، از عصبانیت آنان مى‏‌کاهند و فضاى خانه، فضایى آرام‏‌تر و صمیمى‏‌تر خواهد بود.
مسؤولیت‏‌پذیر کردن کودکان و نوجوانان کنار این فواید، ممکن است ضررهایى مختصر هم داشته باشد که باید از آن‏‌ها چشم پوشید. مطمئن باشید که فایده مسؤولیت‏‌پذیرى فرزندان، به مراتب از این ضررها بیشتر است.

سؤال 10ـ در راه ایجاد مسؤولیت‏‌پذیرى در فرزندان، چه موانعى وجود دارد و چگونه مى‏‌توان آن‏‌ها را از سر راه برداشت؟

جواب:
موانع ایجاد مسؤولیت‏‌پذیرى در فرزندان عبارتند از:
1. به دوش کشیدن مسؤولیت به جاى فرزند:
مسؤولیت آماده شدن براى مدرسه، انجام تکالیف، پر کردن اوقات فراغت، امور شخصى، غذا خوردن و... بر عهده خود فرزند است و اگر والدین این مسؤولیت‏‌ها را به جاى او به دوش کشند، مانع از مسؤولیت‏‌پذیرى فرزند مى‏‌شوند.
نقش والدین فقط نظارت و کمک در صورت نیاز است. کمک مستقیم به فرزند براى انجام تکالیف مدرسه ممکن است این فکر را در ذهن او ایجاد کند که به تنهایى قادر نیست کارى را در این زمینه انجام دهد.
2. عدم اعطاى استقلال به فرزند:
براى مسؤولیت‏‌پذیر کردن فرزند، باید به او استقلال دهید؛ البته استقلالى منطقى و با نظارت. استقلال و مسؤولیت رابطه تنگاتنگى با هم دارند. اگر به فرزند خود مسؤولیت بدهید؛ اما استقلال در تصمیم‏‌گیرى ندهید نمى‏‌تواند مسؤولیت‏‌پذیر شود و اگر استقلال بدهید و او احساس مسؤولیت نکند، باید منتظر حادثه‏‌اى ناخوشایند باشید.
3. ترس از ایجاد تنش با فرزند:
گاهى ترس از ایجاد تنش والدین و فرزند باعث مى‏‌شود او را از انجام مسؤولیت‏‌هایش معاف دارند و از این اندیشه پیروى کنند که «برایم راحت‏‌تر است خودم انجامش دهم». این رفتار، فرصت مسؤولیت‏‌پذیرى را از فرزند مى‏‌گیرد و در آینده متضرر خواهد شد.
4. انتقاد از فرزند و سرزنش او:
اگر زندگى کودک با انتقاد و سرزنش همراه شود، احساس مسؤولیت را نخواهد آموخت.
5. کند بودن فرزند در انجام کارها:
برخى کودکان آن قدر کند عمل مى‏‌کنند که والدین، کار و مسؤولیت را از آنان مى‏‌گیرند و خود انجام مى‏‌دهند. براى ایجاد سرعت عمل در فرزند از بازى رکوردگیرى استفاده کنید.
6. ناقص انجام دادن کارها:
برخى کودکان یا نوجوانان، مسؤولیت واگذار شده را ناقص انجام مى‏‌دهند و این باعث مى‏‌شود که والدین یا معلم، وظیفه او را به دیگرى واگذارند یا خود انجام دهند. براى رفع این مشکل، مسؤولیت را به قسمت‏‌هاى کوچک تقسیم کنید.
7. سمبَل کردن کارها به وسیله فرزند:
برخى فرزندان به جاى انجام کار، آن را سمبل مى‏‌کنند و سرسرى انجام مى‏‌دهند؛ براى مثال به جاى تمیز کردن اتاق، تمام وسایل را زیر تخت، داخل کمد یا جاهاى دیگر پنهان مى‏‌کنند. در این صورت، مسؤولیت حتما باید با نظارت شما انجام گیرد.
8. تقاضاى انجام مسؤولیت از فرزند در زمان نامناسب:
انجام مسؤولیت‏‌ها را از فرزندتان در زمان‏‌هاى مناسب بخواهید. طبیعى است که هنگام دیدن فیلمى جذاب از تلویزیون یا در اثناى بازى فوتبال با همسالان، به انجام مسؤولیت رغبت نشان نمى‏‌دهد.
9. تذکرهاى پى‏‌درپى والدین:
از تذکرهاى پى‏‌درپى بپرهیزید. یک بار به فرزند خود پیام دهید و فرصتى را در اختیارش قرار دهید تا پیام را در ذهن خود تجزیه و تحلیل کند.
10. عدم پیگیرى و نظارت والدین:
براى اطمینان از انجام مسؤولیت‏‌ها به وسیله فرزندان، بازرسى منظم و مکرر والدین لازم است.

سؤال 11ـ در مقابل مسؤولیت ‏‌ناپذیرى فرزندان چگونه برخورد کنیم؟

جواب:
درخواست خود را روشن و کوتاه مطرح کنید و عبارت‏‌هایى چون «چقدر خوب مى‏‌شود اگر کمک کنى، ممکن است؛ مى‏‌شود؛ مى‏‌توانى و...» را به کار نگیرید.
در صورتى که به مسؤولیت خود عمل نکرد، 5 دقیقه بعد دوباره یادآور شوید. اگر انجام نداد، خود آن را انجام دهید. با این فرض که شما مادر یا پدرى مهربان بوده‏‌اید و هستید و به خواسته‏‌هاى منطقى او پاسخ داده‏‌اید و مى‏‌دهید، با این رفتار شما، احساس گناه خواهد کرد و به درخواست بعدى شما پاسخ خواهد داد.
براى ایجاد مسؤولیت‏‌پذیرى، از زور و اهرم فشار استفاده نکنید؛ زیرا به کشمکش و جنجال بین شما و فرزند مى‏‌انجامد و افزون بر این که مانع مسؤولیت‏‌پذیرى مى‏‌شود، او را به لجاجت نیز وامى‏‌دارد.
اگر بر سر کارهاى روزانه با فرزندتان وارد جنگ شوید، برنده نخواهید شد و اگر هم بر او تحمیل کنید، به انتقامجویى‏‌اش وامى‏‌دارید و با بى‏‌نشاطى، عصبانیت و کوتاهى در انجام وظایف، از شما انتقام خواهد گرفت.
اگر با برخورد مناسب شما احساس گناه نکرد و براى چندمین بار از زیر بار مسؤولیت شانه خالى کرد، مى‏‌توانید از ساز و کارهاى بازدارنده، به ویژه شیوه بده و بستان استفاده کنید؛ البته حتما پیش از استفاده از این ساز و کارها که در حقیقت نوعى مجازات هستند، او را آگاه سازید تا بتواند براى جلوگیرى از آن‏‌ها تصمیم بگیرد. مجازات‏‌هاى اعلام نشده از سوى والدین، حاکى از بى‏‌انصافى آنان نزد فرزندان است.
به فرزند خود توضیح دهید که اگر به مسؤولیت خویش عمل نکند، چه پیامدهایى برایش خواهد داشت؛ البته خوب است کنار اعلام مجازات، پاداش‏‌هایى را هم براى انجام مسؤولیت‏‌ها اعلام کنید.
مواجهه با پیامدهاى منطقى بى‏‌مسؤولیتى، راهکار خوبى براى مسؤولیت‏‌پذیر کردن فرزند است. پیامد منطقى دیر بیدار شدن از خواب، نرسیدن به سرویس مدرسه، محرومیت از صبحانه، و توبیخ به وسیله اولیاى مدرسه است. پیامد منطقى بى‏‌نظمى و قرار ندادن لباس چرک در سبد مخصوص، شسته نشدن آن است و... .
_________________________
منبع:
نسیم مهر جلد 3، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۳/۱۲/۲۱
مجید کمالی

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی