حادث یا قدیم بودن قرآن در منظر امام هادی(ع)

یکى از مهمترین جریانهاى فکرى و عقیدتى در دوران امام هادى(ع)، جنجال و کشمکش شدید بر سر مخلوق بودن یا مخلوق نبودن قرآن بود.

گروه «معتزله» که عقل گراى افراطى بودند و در مسائل عقیدتى کندوکاو عقلى بیش از حدى می‎‏کردند، مسئله «مخلوق» و «حادث» بودن قرآن را در ارتباط با صفات خدا مطرح کردند و با «قدیم» دانستن قرآن که گروه «اشاعره» و اهل حدیث از آن جانبدارى می‎‏کردند، به مخالفت برخاستند و درگیرى بین طرفداران این دو بینش اعتقادى رخ داد.

امامان معصوم که رهبرى اندیشه اصیل اسلامى را به عهده داشتند، سکوت در برابر چنین بحث و جدال فکرى را ناروا شمرده، خطّ بطلان بر فکر انحرافى کشیده، اندیشه درست را مشخص می‎‏کردند و با تبیین موضع اصولى و هدایتگرانه خود، مسلمانان را از وارد شدن در چنین بحث و جدال بیهوده‎‏اى بر حذر می‎‏داشتند.

موضع امام هادى (ع)
سخنى که در این زمینه از امام هادى(ع) نقل شده نسبتاً گسترده و روشن است. در صفحه 224 کتاب "التوحید" آمده است که امام علیه السلام در پاسخ به یکى از شیعیان بغداد چنین مرقوم فرمودند:

بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند ما و تو را از دچار شدن به این فتنه حفظ کند که در این صورت بزرگترین نعمت را بر ما ارزانى داشته است، وگرنه هلاکت و گمراهى است.

به نظر ما بحث و جدال درباره قرآن (که مخلوق است یا قدیم؟) بدعتى است که سؤال کننده و جواب دهنده در آن شریکند، زیرا پرسش کننده دنبال چیزى است که سزاوار او نیست وپاسخ دهنده نیز براى موضعى بى‎جهت خود را به زحمت و مشقت می‎‏افکند که در توان او نمی‎‏باشد.
خالق، جز خدا نیست و به‎جز او همه مخلوقند. قرآن نیز کلام خداست. از پیش خود اسمى براى آن قرار مده که از گمراهان خواهى گشت.

خداوند ما و تو را از مصادیق سخن خود قرار دهد که می‎‏فرماید: (متقین) کسانى هستند که در نهان از خداى خویش می‎‏ترسند و از روز جزا بیمناکند (الّذِینَ یَخشَونَ رَبّهُمْ بِالغَیْبِ وَ هُمْ مِنَ السّاعَةِ مُشْفِقُون (سوره انبیاء آیه49).