حدیث سلسلة الذهب

حدیث سلسلة الذهب حدیثی کوتاه در باب توحید و یکی از شرائط اساسی آن است که توسط امام رضا(ع) هنگام عبور از نیشابور به طرف مرو بیان شده است. از آنجا که راویان این حدیث همگی امامان معصوم‌اند تا به پیامبر و سرانجام به خداوند می‌رسد به «سلسلة الذهب» به معنای «زنجیر طلا» مشهور شده است.

متن حدیث

اللَّه جَلَّ جَلَالُهُ یقُولُ لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّهُ‏ حِصْنِی‏ فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی قَالَ فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا

...خداوند جل جلاله می‌فرماید: «لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّهُ» دژ من است، پس هرکس که در دژ من درآید از عذابم در امان است. چون مرکب به راه افتاد [امام رضا] گفت: [البته] با شرائطش و من جزء شرائط آنم.

ابن بابویه، کتاب التوحید، ص۴۹.

شیخ صدوق در کتاب توحید چنین نقل کرده است که اسحاق بن راهویه می‌گوید: وقتی امام رضا(ع) در سفر خراسان به نیشابور رسید، پس از آنکه اراده کوچ نمودن بسوی مأمون نمود، محدّثین جمع شدند، و عرض کردند:‌ای پسر پیغمبر صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم از شهر ما تشریف می‏برید، و برای استفاده ما حدیثی بیان نمی‌فرمائید؟ پس از این تقاضا، حضرت سر خود از کجاوه بیرون آورده فرمود:

شنیدم از پدرم موسی بن جعفر(ع) که فرمود شنیدم از پدرم جعفر بن محمّد(ع) که فرمود شنیدم از پدرم محمّد بن علی(ع) که فرمود شنیدم از پدرم علی بن الحسین علیهما السّلام که فرمود شنیدم از پدرم حسین بن علی(ع) فرمود شنیدم از پدرم امیر المؤمنین علی بن أبی طالب(ع) که فرمود شنیدم از رسول خدا(ص) که فرمود شنیدم از جبرئیل که گفت شنیدم از پروردگار عزّ و جلّ فرمود کلمه‏ «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏» دژ و حصار من است پس هر کس داخل دژ و حصار من شود از عذاب من ایمن خواهد بود، پس هنگامی که مرکب حضرت حرکت کرد با آواز بلند فرمود با شروط آن و من خود یکی از آن شروط می‌باشم.^[۱]

علت نام‌گذاری به سلسله الذهب

این حدیث معروف به حدیث سلسلة الذّهب [یعنی زنجیر طلا] است. این نام‌گذاری به مناسبت آن است که افراد حاضر در سند آن که همه از معصومان هستند؛ یعنی امام رضا از امام هفتم و او از امام ششم تا اینکه به امام اول می‌رسد و او از پیامبر و پیامبر از خدای تعالی نقل می‌کند. از این رو، این حدیث از احادیث قدسی محسوب می‌شود.^[۲]

شرح

شیخ صدوق پس از نقل کلام امام(ع) در کتاب توحید خود می‌گوید: معنی کلام حضرت این است که از شروط «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏» اقرار به امامت من است و اینکه من از جانب خداوند متعال امامی هستم که فرمانبری‌ام واجب است.^[۳]

پی نوشت:

1.  ابن بابویه، بی‌تا، صص ۲۱-۲۲.
2.  ابن بابویه، بی‌تا، ص۲۲.
3.  ابن بابویه، ۱۳۹۸ ق، ص۲۵.

منابع

• ابن بابویه، محمد بن علی، التوحید، محقق: هاشم حسینی، قم، جامعه مدرسین‏، ۱۳۹۸ق.
• ابن بابویه، محمد بن علی، ‏ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه علی‌اکبر غفاری‏، تهران، صدوق، چاپ اول،‏ بی‌تا.
• ویکی شیعه