راههای جلوگیری از شهوت را بیان کنید؟

غریزه جنسى اگر با ازدواج مهار نگردد، مطلوب‏ترین راه تسلط بر آن، کنترل مثبت است و آن پرهیز از صحنه‏ ها و کارهایى است که به تحریک این غریزه مى ‏انجامد.

کنترل این غریزه به دو صورت ممکن است تحقق پذیرد:

۱- کنترل منفى: غالبا وقتى سخن از کنترل غریزه جنسى به میان مى‏آید، توجه اشخاص به سمت و سوى نوع منفى آن جلب مى ‏شود و آن این است که کسى با وجود تحریکات مختلف و مواجهه با عوامل انگیزش این غریزه، بخواهد با میل تحریک شده‏اش مبارزه و مقابله کند و به سوى ارتکاب جرم نرود، چنین کارى گرچه قطعا بهتر از آلایش دامن و عمل به جرم است، ولى پیامدهاى سوء و مخرب آن بر کسى پوشیده نیست. این کار هم به غایت دشوار است و هم زیانبار و بدین جهت هرگاه شخصى به کنترل غریزه سفارش مى‏شود با چنین برداشتى از آن و تصور دشوارى و زیانبارى آن، از پذیرفتن چنین توصیه‏هایى سرباز مى ‏زند.

۲- کنترل مثبت: غریزه جنسى اگر با ازدواج مهار نگردد، مطلوب‏ترین راه تسلط بر آن، کنترل مثبت است و آن پرهیز از صحنه‏ها و کارهایى است که به تحریک این غریزه مى ‏انجامد.

این نوع از کنترل، که در حقیقت جنبه‏ى پیشگیرى دارد هم راحت است و هم بى‏زیان و هم مفید؛ زیرا در این صورت همچون وسیله نقلیه‏اى است با سرعت معمولى و قانونى که در مواجهه با خطر، مهار حرکت آن زحمت چندانى ندارد، برخلاف ماشینى که با سرعتى بسیار فراتر از حد شناخته شده و بایسته خود سیر مى‏کند که چه بسا به کلى اختیار آن از دست صاحبش بیرون رفته و مصیبت‏ها به بار آورد و کنترل آن هم در صورت تحقق، صدها زیان و رنج و زحمت و اضطراب براى وسیله و صاحب آن به همراه دارد. و بى‏زیان است، زیرا با این حال کنترل غریزه فشارى بر جسم و روان تحمیل نمى‏کند تا به آن صدمه‏اى وارد شود و مفید است چون موجب مى‏شود مغز و اعصاب و قواى بدن در حالت عادى به سر برند و تعادل روانى شخص محفوظ بماند و انرژى و سرمایه‏هاى جسمى و روحى او بیهوده مصرف نشوند.
قرآن کریم می فرماید: «باید کسانى که قدرت و وضعیت مساعد براى ازدواج ندارند، عفت پیشه کنند».

اکنون طرق کنترل مثبت را به اختصار برمى ‏شمریم:

۱- پرهیز از فکر و ترسیم صحنه‏هاى محرک در ذهن و خیال. عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) نقل مى‏کند که حضرت(ع) فرمود: «}ان عیسى قال للحواریین:… ان موسى امرکم ان لا تزنوا و انا آمرکم ان لاتحدثوا انفسکم بالزنا فضلاً عن ا ن تزنوا فان من حدث نفسه بالزنا کان کمن او قد فى بیت مزوق فافسد التزاویق الدخان و ا ن لم یخرق البیت{؛ عیسى به اصحاب خود گفت:… موسى به شما دستور داد که زنا نکنید و من به شما دستور مى‏دهم که فکر زنا هم در سر نپرورانید تا چه رسد به این که زنا کنید زیرا کسى که خیال زنا کند مانند کسى است که در خانه‏اى نقش و نگار شده دود و آتش به پا کند. چنین کارى گرچه خانه را نمى‏سوزاند ولى زینت و صفاى آن را مکدر کرده و فاسد مى‏کند».V}(وسائل‏الشیعه، ج ۱۴، ص ۲۴۰){V

2- دورى از نگاه‏هاى مسموم و مناظر تحریک ‏آمیز. قرآن کریم در دو آیه متوالى دستور به اغماض و نگهدارى چشم از نگاه حرام و هوس‏آلود داده است. در آیه اول مى‏فرماید: «قل للمؤمنین یغضّوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم…؛ به مردان مؤمن بگو دیدشان – را از نامحرمان – فرو نشانند و نهانگاه‏هاى خود را – از وقوع در حرام – نگه دارند».
و در آیه بعدى مى‏فرماید: «A}و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن…{A؛ به زنان مؤمن بگو – چشمهایشان را فرو گیرند و نهانگاه‏هاى خویش را محافظت کنند».V}(نور، آیه ۳۰ – ۳۱){V
جالب این است که در هر دو مورد خداوند متعال نخست دستور به مراقبت از نگاه محرک و عفت چشم مى‏دهد و آن گاه به حفظ عفت فرمان داده است.
رسول اکرم(ص) مى‏فرمایند: «}النظره سهم مسموم من سهام ابلیس فمن ترکها خوفا من الله اعطاه الله ایمانا یجد حلاوته فى قلبه{؛ نگاه هوس‏آلود تیرى است مسموم از تیرهاى شیطان؛ هر کس آن را به جهت خوف الهى ترک کند، خداوند ایمانى به او مى‏بخشد که حلاوت آن را در قلب خود احساس مى‏کند».V}(الاخلاق، سید عبدالله شبر، قم، انتشارات بصیرتى، ص ۱۲۷){V

3- گوش ندادن به آوازها و موسیقى‏هاى تحریک‏کننده و مبتذل. در حدیثى از حضرت صادق(ع) آمده است: «}ان رجلا سأله عن سماع الغناء فنهى عنه و تلا قول الله عز وجل: «ان السمع والبصر والفؤاد کلّ اولئک کان عنه مسؤولاً{H»؛V}(اسراء، آیه ۳۶){V
«}و قال یسأل السمع عما سمع والفؤاد عمّا عقد والبصر عمّا ابصر{؛ مردى از آن حضرت درباره شنیدن موسیقی محرک پرسید. حضرت از آن نهى کرده و این آیه را خواندند: «به یقین گوش و چشم و دل هر یک مورد سؤال خواهند بود» و فرمود: گوش از آنچه شنیده و قلب از آنچه بدان دل بسته و چشم از آنچه دیده است مسؤول بوده و بازخواست خواهند شد»V}(مستدرک‏الوسائل، چاپ قدیم، ج ۲، ص ۴۵۹، ابواب یکتسب به، باب ۸۰){V

4- اجتناب شدید از گفتگوهاى دوستانه و نشست‏هاى غفلت‏زا و معاشرت با دوستان ناباب و گوش سپردن به سخنان تحریک‏آمیز.
از حضرت امام باقر(عِ این‏گونه روایت شده است: «}من اصغى الى ناطق فقد عبده، فان کان الناطق یؤدى عن الله عزوجل فقد عبدالله و ان کان یؤدى عن الشیطان فقد عبد الشیطان{؛ هر کس به سخن گوینده‏اى گوش فرا دهد او را بندگى کرده است، پس اگر ناطق از خدا بگوید شنونده، خداوند را بنده شده و اگر از شیطان و سخنان شیطانى بر زبانش جارى کند قطعا بندگى شیطان کرده است»V}(وسائل‏الشیعه، چاپ ایران، کتابفروشى اسلامیه، ج ۱۲، ص ۲۳۶){V

5- اعتدال در خوردن. بى ‏تردید پرخورى و بى‏نظمى در خوردن شهوت آدمی را تحریک می کند.
در حدیثى پیامبر گرامى(ص) پس از آن که جوانان را به ازدواج ترغیب مى‏کنند مى‏فرمایند: و من لم یستطع فلیصم فان الصوم به وجاء ؛ هر کس قدرت بر ازدواج ندارد، روزه بگیرد زیرا روزه نیروى غریزه او را تضعیف مى‏کند»V}(مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۵۳۱){V

6- اشتغال، ورزش و سرگرمى ‏هاى مفید. زیرا با وجود فراغت، هم مواد غذایى در تقویت غریزه به مصرف مى‏رسد و هم‏فکر و خیال مصروف چاره‏سازى در تفریغ آن مى‏شود و لذا در روایات بر اشتغال و کار و پرهیز از فراغت تأکید بسیار شده است.
حضرت امام صادق(ع) در حدیث پردامنه «مفضل» مى‏فرمایند: «}… وهکذا الانسان لو خلا من الشغل لخرج من الاشر والعبث والبطر الى ما یعظم ضرره علیه و على من قرب منه…{؛ … و همین‏گونه انسان اگر بى‏کار و فارغ باشد، به بیهودگى و سرمستى دچار مى‏شود و بر اثر آن به مسایلى مبتلا مى‏شود که زیان آن هم بر خود و هم بر نزدیکان او سنگینى خواهد کرد…»V}(بحارالانوار، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ج ۳، ص ۸۷){۷

۷- تلاوت قرآن. بى‏شک انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفکر در مضامین آن، خود شفاى هر دردى است که به سرعت کار هر پریشانى را رو به سامان مى‏برد و زخم‏هاى پنهان را التیام مى‏بخشد و همت‏ها را تا آسمان‏ها بالا مى‏برد و بشر را از فرو رفتن در عالم حیوانات را نجات می دهد.
امیرمؤمنان(ع) مى‏فرمایند: «}و تعلّموا القرآن فانه ربیع القلوب واستشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص{؛ قرآن را فرا گیرید زیرا قرآن بهار دلهاست و از نور آن بر مرض‏ها و دردهاى خود مرهم بگذارید زیرا آن داروى شفابخش سینه‏هاست و آن را نیکو تلاوت کنید که به یقین سودمندترین قصه‏هاست»V}(وسائل‏الشیعه، ج ۴، ص ۸۲۵، ابواب قرائه القرآن، باب ۱، ح ۷){V
خلاصه این که: راه حل دین در خصوص نوع مقابله و مواجهه با غریزه جنسى نخست ازدواج و نکاح مشروع است و در صورت عدم امکان، کنترل مثبت با شرحى که بیان شد و سپس کنترل منفى با وجود همه زیان‏هاى آن، ولى هیچ‏گاه به بى‏بند و بارى و افسارگسیختگى و آلودگى به گناه رضایت نمى‏دهد و زیان آن را به مراتب خسارت‏بارتر و ویرانگرتر از ضرر کنترل منفى مى‏داند.
این نوشتار را با این جمله به پایان مى‏بریم که بزرگان گفته‏اند: «نفس را مشغول بدار وگرنه او تو را به خود مشغول خواهد ساخت».
به بیان کلی تر در موردکنترل شهوت راهکارهای زیر کارگشا است:
بی‌تردید یکی از نیرومندترین غرایز، نیروی شهوت و غریزه جنسی است. این نیرو که از ابتدای تولد به صورت نهفته در وجود آدمی به ودیعه نهاده شده است، تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بی‌تحرکی را پشت سر می‌گذارد، اما به محض شروع دوران نوجوانی آرام، آرام زمان بیداری و شکفتگی آن فرا می‌رسد و رفته رفته تمامی وجود نوجوان را دربرمی‌گیرد و بر تمامی رفتار انسان اثر می‌گذارد. به همین دلیل غریزه جنسی و نیروی شهوت فرد را با مشکلاتی مواجه می‌سازد.
برای تعدیل و کنترل غریزه جنسی راه‌های متعددی وجود دارد که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم. اما قبل از آن بیان این نکته لازم است که کنترل غریزه جنسی به صورتی که منطبق با فطرت انسانی باشد، امری ممکن و در عین حال پیچیده و دشوار است. آن‌هایی که از مبانی اخلاقی و معنوی محکم و متینی برخوردارند و نیز از شرایط خانوادگی خوب و مطلوبی از حیث ارزش‌های اخلاقی بهره‌مند هستند و اراده قوی دارند، به خوبی می‌توانند از پیامدهای منفی آن مصون باشند.

برای کنترل غریزه جنسی هم خود فرد و هم والدین و اطرافیان مسئولیت دارند. آن چه مربوط به خودشما می‌شود و سؤال شما از این زاویه است عبارتند از:

۱- برنامه‌ریزی برای کار مداوم
جوانان و نوجوانان از نیروی سرشار و فوق‌العاده‌ای برخوردارند. این نیرو اگر در زمینه‌های دیگر مورد اساتفاده قرار نگیرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرایط سنی آن‌ها در قالب امور جنسی و شهوانی ظاهر خواهد شد. اگر جوانان و نوجوانان به کار مداوم عادت کنند و نیرو و توان خود رادر این زمینه به مصرف برسانند تا حدودی از انحرافات اخلاقی و شهوت و غریزه جنسی در آنان پیشگیری می‌شود. کارهای بدنی موجب تعادل جسم و روان می‌شود. اگر نیک بنگریم افرادی که به کار مداوم مشغول هستند و نیرو و استعدادشان را در زمینه‌های مثبت و سالم به کار می‌اندازند، کم‌تر دچار انحرافات اخلاقی و بحران‌های روحی می‌شوند. کار موجب می‌شود نیرو و انرژی جوان قبل از آن که به چربی‌های اضافی تبدیل گردد و اختلالاتی در ساز و کار اندام‌های بدن ایجاد گردد، از طریق سوخت و ساز مفید و سالم به مصرف برسد.

۲- تنظیم خواب
تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر انحرافات به خصوص در زمینه مسایل جنسی از فکرهای ناسالم و خیال‌پردازی‌هایی که جوانان قبل از خواب رفتن دارند، ناشی می‌شود. اگر جوان قبل از آن که به خواب برود، فکرش به خودش و یک سری مسایل و موضوعات مربوط به دوره جوانی، معطوف گردد، کم کم به انحرافات کشیده خواهد شد. بنابراین، یکی از روش‌های پیشگیری از انحرافات این است که برنامه خواب به صورت دقیق تنظیم شود و تا زمانی که خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نروید. وقتی به رختخواب بروید که کاملاً خسته و آماده خواب هستید. لازمه این کا این است که در طول روز مشغول فعالیت‌های مهم بوده و به اندازه کافی کار کرده باشد.
طبیعی است اگر جوان با خستگی به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانی را در بستر بیدار خواهد ماند تا به تدریج به خواب رود و چون افکار و اندیشه‌های شهوانی و تحریک‌آمیز معمولاً در این مواقع به سراغ جوان می‌آیند، تنظیم ساعات خواب برای جوان، ضرورت خاصی می‌یابد. یکی از روان شناسان در این باره می‌گوید: نیمه اول شب بیش از نیمه دوم آن به بدن نیرو می‌دهد بنابراین باید از آن به نحوی مفید استفاده شود. و صبحگاهان به محض اینکه از خواب بیدار شدید. بی‌درنگ از بستر برخیزید و توجه داشته باشید که بامدادان بیدار ماندن در بستر خواب، بسیار زیان‌بار است، جسم را سست و ناتوان می‌سازد و وسوسه‌های شوم در دل فرد ایجاد می‌شود.

۳- دوری از محیط‌های آلوده و ناسالم
یکی از علل و عوامل انحرافات جنسی و به طور کل انحرافات اخلاقی، محیط آلوده و محرک‌های شهوانی است. محیط از طریق وارد نمودن عناصر محرک در گرایش‌های انحرافی، منجر به طغیان غریزه جنسی در جوان می‌شود. مسایلی از قبیل بدحجابی، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخی از سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های خارجی و هم چنین استفاده نادرست از اینترنت در تحریک شهوت و غریزه جنسی جوان مؤثر است شاید برای برخی زا نوجوانان یادآوری و تذکر مسایل دینی و اخلاقی چیزی بیهوده و غیر ضروری تلقی شود، زیرا آن‌ها نه در فکر سلامت خویش هستند و نه مسایل اخلاقی و دینی را می‌پذیرند، اما برای شما که روحیه مذهبی قوی دارید و همین مسأله باعث شد تا نگران آینده‌تان باشید، گفتن این مسایل مهم و ضروری است. اگر واقعاً می‌‌خواهید از جوانی‌تان به خوبی استفاده کنید و در راه درست و سالم گام بردارید، سعی کنید از محیط‌های آلوده و دیدن عوامل تحریک کننده، جداً پرهیز نمایید.

۴- استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت
یکی از زمینه‌های پیدایش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفاده نادرست آن‌ها از اوقات فراغت است. اوقات فراغت طولانی و بی‌برنامه نوجوانان را عاصی و سرگردان می‌کند. آن‌ها به تدریج سرخورده و مأیوس می‌شوند و در نتیجه به دنیای درون خویش پناه می‌برند و در کنج خلومت و انزوا راهی برای مشغولیت خود می‌جویند.

۵- بر خورداری از روابط سالم انسانی
جوانان و نوجوانانی که روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بی‌بند و بار دوست و رفیق هستند، کم کم به انحرافات کشیده می‌شوند و تحت تأثیر امور شهوانی قرار می‌گیرند. نفوذپذیری جوانان از دوستان و همسالان بیش از سایر گروه‌ها است. در سنین بلوغ صحبت‌های آهسته و در گوشی بین نوجوانان بیش‌تر می‌شود و محور این گفتگوها، غالباً مسایل جنسی و امور شهوانی است که به صورت مخفیانه و به دور از انظار بزرگ‌ترها طرح می‌شود. برای پیشگیری از انحرافات اخلاقی سعی کنید از دوستی‌های آلوده و مشکوک جداً پرهیز نموده و با افراد سالم و مذهبی ارتباط برقرار نمایید.

۶- پرورش تقوا و معنویت در وجود خویش
همه آنچه بیان شد، به نحوی می‌توانند در پیشگیری از انحرافات اخلاقی و طغیان شهوت و غریزه جنسی نقش داشته باشند، اما آن چه بیش از همه ضروری است و به صورت زیربنایی در شخصیت و رفتار جوان مؤثر است. پرورش معنویت و تقویت ایمان و تقوای الهی است. ما در عصری زندگی می‌کنیم که جهان به شدت در مادیات فرو رفته و یک سره غرق در جاذبه‌های نفسانی و امور شهوانی گردیده است. در شرایط کنونی، خلأ عظیم و هولناکی از اخلاق و معنویت پدید آمده و تمامی مشکلات انسان‌ها نیز از همین جا ناشی شده است.
اگر با تقویت ایمان و نیروی اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقویت گردند، بدون شک بخشی از مشلکات آنان به ویژه در زمینه مسایل اخلاقی و شهوت و غریزه جنسی درمان می‌شود.
اگر نوجوان از ته دل باور نمود که تمام اعمال و رفتار او را خدا می‌بیند و بر اساس عملکرد افراد به آن‌ها پاداش می‌دهد و اساساً سعادت و خوشبختی انسان به دست خودش می‌باشد، در این صورت احتمال اینکه مرتکب گناه نشود بسیار زیاد است.‌
یقین داشته باشید، تا زمانی که نیروی ایمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقویت نگردد، هیچ ضمانتی از شهوت و انحرافات اخلاقی وجود ندارد. به خصوص در وضعیت کنونی که عوامل تحریک کننده بسیار زیاد است. بنابراین قبل از هر چیزی سعی کنید نیروی ایمان و تقوا را در وجود خویش بارور کنید. اگر فکر و ذهن شما متوجه خدا باشد و همیشه نماز خود را اول وقت انجام دهید، خداوند شما را یاری می‌کند تا از هر گناهی مصون بمانید و تحت تأثیر شهوت و غریزه جنسی قرار نگیرید. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «A}ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر{A؛ به درستی که نماز انسان را از هر گونه آلودگی و عمل زشت و گناه دور نگه می‌دارد». نماز واقعی نه تنها والاترین عامل کنترک شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقی تلقی می‌شود، بلکه عامل تهاجمی علیه انحرافات و شهوت‌ها نیز محسوب می‌گردد.

۷- تسهیل و تسریع درازدواج
علاوه بر آن که جوان سعی در کنترل شهوت و غریزه جنسی می‌کند، باید برای ازدواج که یگانه راه درست ارضای غریزه جنسی می‌باشد، نیز اقدام کند به این معنا که پسرها از ۱۸ سالگی به بعد می‌توانند به فکر ازدواج باشند و اگر شرایط را مساعد می‌بینید، از همین سن مقدمات آن را فراهم کنند و دخترها هم چنان چه مورد مناسبی به خواستگاری آن‌ها آمد به دلایل نوعاً غیر موجه و پوچ مثل هنوز زود است، می‌خواهم درس بخوانم، داماد وضع مادی خوبی ندارد و… از ازدواج خودداری نکنند و والدین هم سنگ اندازی‌های غیز منطقی نداشته باشند.
امید است با رعایت این نکات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانید غریزه جنسی و حس شهوت را در خویش کنترل و مهار نمایید و زمانی که فرصت مناسب برای ازدواج فراهم گردید، به ازدواج اقدام کنید.
البته توجه دارید که ازدواج کردن غیر از فرزند آوری است اگرمی گوییم در این سن ازدواج کنید منظور رسیدن به تمام کار کردهای ازدواج نیست.

در پایان علاوه بر راهکارهای ارائه شده که رعایت آن‌ها می‌تواند به شکل زیربنایی این مشکل را برطرف کند یک سری توصیه‌های کاربردی‌تر به اختصار ارائه می‌شود:

۱- مراقب نگاه‌تان باشید.
۲- از خلوت با نامحرم، سخن گفتن و شوخی کردن با آن‌ها جداً خودداری کنید.
۳- از فکر کردن، تصور و تخیل جنس مخالف و مسایل جنسی خودداری کنید.
۴- از نگاه کردن به تصاویر و فیلم‌های تحریک کنند جداً خودداری کنید.
۵- از شوخی‌های جنسی و محرک پرهیز کنید.
۶- در صورت شدت شهوت، خوردن غذاهای محرک و دارای کالری زیاد مانند خرما، پیاز، فلفل و… را به حداقل برسانید.
۷- برای تعدیل نیروی جنسی خود حتماً ورزش و تحرک جسمانی و کار فیزیکی و بدنی را در زندگی روزمره خود لحاظ کنید.
۸-دعا و توسل برای نگهداری ایمان و رفع مشکلات می‌تواند مفید باشد.
۹- روزه گرفتن موجب کاهش نیروی جنسی می‌شود.
۱۰- سعی کنید در طول روز با وضو باشید و از نورانیت آن استفاده کنید.

در پایان توجه شما را به این روایت جلب می‌کنم:
امام علی(ع) می‌فرمایند: «اکره نفسک علی الفضائل فان الرذائل انت مطبوع علیها» با سعی و مجاهدت فضایل اخلاقی را به نفس سرکش خود تحمیل کن، زیرا خواهش طبیعی بشر بر شهوات و رذایل اخلاقی است.

منبع: صراط