برانگیخته شدن مردگان
یکى از ایستگاه‌های هولناک قیامت، لحظه‌ای است که انسان از قبر خود بیرون مى‌آید و این ساعت یکى از آن سه ساعتى است که سخت‌ترین ساعتها و وحشتناک‌ترین لحظه‌ها براى فرزندان آدم است.
در ادامه مطلب؛ گوشه‌ای از «برنامه‌های زندگی دوم» خود را بخوانیم.
(دوست عزیز؛ لطفا تا آخر، با دقّت بخوان).
خدای سبحان در سوره‌های زخرف و معارج، در آیات 83 و 42 می‌فرماید:
«فَذَرْهُمْ یَخُوضُوا وَ یَلْعَبُوا حَتَّى یُلَاقُوا یَوْمَهُمُ الَّذِی یُوعَدُونَ»؛
یعنی: آنان را به حال خود واگذار تا در باطل غوطهور باشند و سرگرم بازى شوند، تا روزى را که به آنها وعده داده شده ملاقات کنند [و نتیجه کار خود را ببینند]!
رب جلیل در ادامه همان آیه در سوره معارج می‌فرماید:
«یَوْمَ یَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ سِرَاعًا کَأَنَّهُمْ إِلَى نُصُبٍ یُوفِضُونَ خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذَلِکَ الْیَوْمُ الَّذِی کَانُوا یُوعَدُونَ»؛
یعنی: روزى که از گورها[ى خود] شتابان برآیند، گویى که آنان به سوى پرچمهاى افراشته مى‌دوند. دیدگانشان فرو افتاده، [غبارِ] مذلّت آنان را فرو گرفته است. این است همان روزى که به ایشان وعده داده مىشد.
از عبدالله بن مسعود روایت شده که گفت: من در خدمت حضرت امیرالمؤمنین(علیه‌السّلام) نشسته بودم که آن جناب فرمود: همانا در قیامت پنجاه موقف(ایستگاه) است، هر موقفى هزار سال طول می‌کشد؛ موقف اول، بیرون آمدن از قبر است که هزار سال با بدن برهنه و پاى برهنه با حال گرسنگى و تشنگى در جایى نگهدارى مى‌شوند، پس هر کس از قبر خود با ایمان بخدا و به بهشت و دوزخ و بعث و حساب و قیامت بیرون آید و بخدا و پیامبر اقرار کند، از تشنگى و گرسنگى نجات خواهد یافت.
حضرت امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) در نهج البلاغه فرموده است:
«وَ ذَلِکَ یَوْمٌ یَجْمَعُ اللَّهُ فِیهِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ لِنِقَاشِ الْحِسَابِ وَ جَزَاءِ الْأَعْمَالِ خُضُوعاً قِیَاماً قَدْ أَلْجَمَهُمُ الْعَرَقُ وَ رَجَفَتْ بِهِمُ الْأَرْضُ فَأَحْسَنُهُمْ حَالًا مَنْ وَجَدَ لِقَدَمَیْهِ مَوْضِعاً وَ لِنَفْسِهِ مُتَّسَعا»(1)؛
یعنی: روزى که خداوند، اولین آفریده شده و آخرین آنان را براى رسیدگى به حساب و اعمالشان در یکجا جمع فرماید و حال مردم در آن روز به این نحو است که خاضع و فروتن ایستاده‌اند، و عرقهاى ایشان تا دهنهاى ایشان رسیده و زمین، ایشان را به سختى و شدت مى‌جنباند و از میان مردم حال آن کسى خوب است که براى قدمهاى او جایى باشد و به قدر کافى توان نفس کشیدن را داشته باشد.
شیخ کلینى(ره) از حضرت صادق آل محمد(علیه‌السّلام) روایت کرده:
«مَثَلُ النَّاسِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِذَا قَامُوا لِرَبِّ الْعَالَمِینَ مَثَلُ السَّهْمِ فِی الْقُرْبِ لَیْسَ لَهُ مِنَ الْأَرْضِ إِلَّا مَوْضِعُ قَدَمِهِ کَالسَّهْمِ فِی الْکِنَانَةِ لَا یَقْدِرُ أَنْ یَزُولَ هَاهُنَا وَ لَا هَاهُنَا»؛
مَثَل مردم، هنگام ایستادن در روز قیامت، مانند تیر است در کیف تیر؛ یعنى همچنانکه تیرها را دسته کرده در کیف تیر جاى مى‌دهند به حدى که از تنگى تکان نمى‌خورند، همین طور جاى آدمى در آن روز به حدى تنگ است که توان حرکت از جاى خود ندارد.
کیفیت بر انگیختن مردگان
آری این ایستگاه، توقفگاهی است وحشتناک و بزرگ، و شایسته است مطالبى را پیرامون چگونگی برانگیخته شدن و بیرون شدن از قبر و انتقال برخی از اشخاص به سوی صحرای محشر را بیان کنیم.
محبت امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) راه رهایی
شیخ صدوق(ره) روایت کرده از عبد الله بن عباس از حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) که آن حضرت فرمود: کسى که در ولایت و امامت «على» شک دارد، روز قیامت در حالى برانگیخته مى‌شود که در گردنش حلقه‌ای از آتش باشد که داراى سیصد شعبه است که بر هر شعبه‌اى از آن، شیطانى باشد که رو ترش کند به او و آب دهن افکند در صورت او.(2)
نتیجه نپرداختن حقوق و اموال الهی
شیخ کلینى(ره) از امام محمد باقر(علیه‌السلام) روایت کرده که خداوند تبارک و تعالى روز قیامت مردمانى را از قبرهایشان برمى انگیزد که دستهایشان به گردنهایشان بسته شده، بگونه‌ای که توان انجام کوچکترین چیزى را ندارند و فرشتگان با ملامت و سرزنش به آنها مى‌گویند اینها مردمى هستند که حق خداوند(خمس و زکات و صدقات واجب) را در اموالشان ندادند.
سزای سخن چینی و نمامی
شیخ صدوق(ره) از حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) در حدیث طولانى روایت کرده که هر کس بین دو نفر نمّامى و سخن چینى کند، خداوند در قبر، آتشى بر او مسلّط مى‌سازد که او را تا روز قیامت بسوزاند؛ پس چون از قبر خود بیرون آید؛ حق تعالى بر او چهار مار سیاه بزرگى مسلط فرماید که گوشت او را با دندان بکنند تا داخل جهنم شود.(3)
عاقبت نگاههای خائنانه
همچنین شیخ صدوق(ره) از حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) روایت کرده که هرکس چشم خود را از نگاه کردن به زن نامحرم پُر کند، حق تعالى او را روز قیامت در حالى محشور مى‌سازد که به میخهاى آتشین کشیده شده و سپس امر شود که او را به سمت آتش برند.
نتیجه میگساری در دنیا
باز هم شیخ صدوق(ره) از حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) روایت کرده که فرمود: خداوند روز قیامت شرابخوار را با روى سیاه و چشمهاى کبود و دهان کج محشور مى‌گرداند، در حالى که آب از دهانش مى‌ریزد و زبان او را از قفا(پشت گردن) بیرون کشیده‌اند.
در کتاب علم الیقین ملا محسن فیض کاشانی(ره) است که روایت شده در «صحیح اهل سنت» که شارب الخمر محشور مى‌شود روز قیامت در حالى که کوزه‌اى در گردنش بوده و قدح در دستش و بویش گندیده‌تر است از هر مردارى که بر زمین است، از کنار هر کس که مى‌گذرد او را نفرین و لعنت مى‌کند.(4)
نتیجه دو رنگی و نفاق در دنیا
شیخ صدوق(ره) از حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) روایت کرده که فرمود: روز قیامت شخص دو رو و دو رنگ را مى‌آورند در حالى که زبانش از پشت سرش بیرون آمده و زبان دیگر از جلوی رویش، در حالى که آتش از دهانش شعله ور است و مى‌گویند این مجازات دو روئى و دو زبانى است.
راه رهایی از این توقّفگاه هولناک
چیزهایى که براى این توقفگاه سخت و دشوار، سودمند است، بسیار است، که ما به چند نمونه از آن اشاره مى‌کنیم:
ثواب تشییع جنازه
در حدیثى وارد شده که هر کس، جنازه‌اى را تشییع کند، حقتعالى بر او فرشتگانی را بگمارد که در دستانشان پرچمهایی است و تشییع کنند او را از قبرش تا محشرش.
1- شیخ صدوق از حضرت صادق(علیه السلام) روایت کرده که هر کس، از مؤمنى اندوهى را برطرف کند، حقتعالى بر طرف کند از او اندوه‌هاى آخرت را و بیرون آید از قبر خود در حالیکه دلش خنک و سرد باشد.
2- شیخ کلینى و شیخ صدوق در حدیثی طولانى از «سُدیر صیرفى» روایت کرده‌اند که او گفت: حضرت صادق(علیه السلام) فرمود: که وقتی خدای سبحان، مؤمن را از قبرش بیرون آورد، بیرون شود با او مثالى، یعنى قالبى و کالبدى که پیش روى او باشد، پس مؤمن هر چه ببیند، از هولهاى روز قیامت، آن مثال به او مى‌گوید: اندوهناک مشو و مترس و مژده باد تو را به سُرُور و کرامت از حقتعالى، و پیوسته او را بشارت دهد تا در مقام حساب؛ پس حقتعالى حساب آسانى از او بگیرد و او را به بهشت فرمان دهد و آن مثال و قالب در جلو او باشد.
پس مؤمن به او گوید: خدا رحمت کند تو را خوب رفیقى براى من بودى؛ از قبر با من بیرون آمدى و پیوسته مرا به سرور و کرامت از حقتعالى بشارت دادى تا من آن را دیدم. تو کیستى؟ گوید: من آن شادى و سُروری هستم که بر قلب برادر مؤمن خود در دنیا وارد کردى؛ حقتعالى مرا خلق فرموده تا تو را بشارت دهم.
پوشانیدن لباس به تن برادر مومن
مرحوم کلینى(ره) از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت کرده که فرمود: هر که لباس زمستانی یا تابستانی برادر مؤمن خود را فراهم کند، خداوند سختیهاى مرگ را بر او آسان کند، و قبر او را گشاد کند و آنگاه که از قبر خود بیرون آید، فرشتگان را با مژده ملاقات کند؛ یعنى ملائکه او را بشارت دهند و این روایت اشاره به آیه شریفه103، سوره انبیاء است که می‌فرماید: «لَا یَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَکْبَرُ وَتَتَلَقَّاهُمُ الْمَلَائِکَةُ هَذَا یَوْمُکُمُ الَّذِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ»؛ آن وحشت بزرگ غمگینشان نکند و فرشتگان به دیدارشان آیند [و به آنها می‌گویند] که این همان روزی است که شما را وعده داده بودند.
قرائت ذکری مخصوص درماه شعبان
سید بن طاووس(ره) در کتاب اقبال از حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) روایت کرده که هر کسى که در ماه شعبان هزار مرتبه بگوید: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه وَ لَا نَعْبُدُ إِلَّا إِیَّاهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ کَرِه المُشرِکون»؛ حق تعالى براى او، عبادت هزار سال را بنویسد و گناه هزار سال او را محو کند و روز قیامت از قبرش بیرون بیاید در حالى که چهره‌اش مانند ماه شب چهارده درخشان باشد.
خواندن دعاى جوشن کبیر در اول ماه رمضان، نیز یکی از راههای رهایی از این توقفگاه هولناک است.
نحوه برانگیخته شدن مجرمان در سرای قیامت
امین الدین طبرسى(رحمة‌الله‌علیه) در مجمع البیان از «براء بن عازب» نقل کرده که «معاذ بن جبل» نزدیک حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) نشسته بود در منزل «ابو ایوب انصارى»، پس معاذ گفت: یا رسول الله خبر دهید مرا از فرمایش خداوند متعال در سوره نباء، آیه 18 «یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا»؛ یعنى روزى که دمیده شود در صور، پس فوج فوج بیایید.
حضرت فرمود: اى معاذ از اتفاقی بزرگی پرسیدی. سپس فرمودند: ده گروه و صنف از امت من متفرق و پراکنده، محشور و برانگیخته مى‌شوند که خداوند ایشان را از مسلمانان جدا کرده و صورتهایشان را به این صورتها تغییر داده است؛
برخی به صورت بوزینه باشند،
بعضى به صورت خوکها در آیند،
برخی برعکس باشند، به این طریق که پاهایشان بالا و صورتهایشان پایین باشد و ایشان را با صورتهایشان به محشر بکشند.
بعضى کور باشند که رفت و آمد کنند،
بعضى کر و گنگ باشند که چیزى نفهمند،
برخی زبانهایشان را بمکند در حالى که چرک و خون از دهانشان جارى باشد،
بعضى با دستها و پاهاى بریده محشور شوند،
بعضى به تنه‌هاى درخت آتشین آویخته باشند،
بعضى از مردار، گندیده‌تر باشند،
برخی از قطران(ترکیبی خاص از زغال سنگ) پوشیده باشند که تمام اندام ایشان را گرفته و پیراهنها به پوستهاى ایشان چسبیده باشد.
واما تفصیل اینها:
پس آنهائى که به صورت بوزینه‌اند؛ اشخاصى هستند که سخن چینى و نمّامى مى‌کردند.
و آنهائى که به صورت خوک باشند؛ کسبهاى حرام داشتند،
و اما آنان که بر عکس باشند؛ رباخوار مى‌باشند،
و آنان که کورند؛ کسانى هستند که به ستم، داورى و قضاوت کرده‌اند،
و آنان که کر و گنگ مى‌باشند؛ اشخاصى هستند که دچار عُجب و خودبینى‌اند،
و آنان که زبانهایشان را مى‌مکند؛ علما و قاضیانند که اعمالشان مخالف با گفتارشان مى‌باشد،
و آنان که دستها و پاهایشان بریده شده؛ کسانى‌اند که همسایگان خود را آزار داده‌اند
و آنان که به دار آتشین آویخته شده‌اند؛ کسانى هستند که بدگویی دیگران مى‌کنند
و آنان که از مردار گندیده‌ترند؛ اشخاصى هستند که حق خدا(حقوق شرعیه، زکات واجب و صدقات و خمس و...) را که در اموالشان بوده، نداده‌اند،
و آنان که لباسهایی از قطران بر تن دارند؛ مردم خودخواه و مغرورند.
خدایا در تمام لحظات سخت به فریاد ما برس، مخصوصا در قبر و قیامت...!!!
منابع:
١- نهج البلاغه، ترجمه شهیدى، ص 93، خطبه102.
2- تفسیر فرات کوفى،ص 372، حدیث 503، چاپ ارشاد اسلامى.
3- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ص 609.
4- علم الیقین، فیض کاشانى، 2/910، باب سوم، فصل نهم.
«منبع: سایت تبیان»
مطالب مرتبط با این موضوع
- اکثر مردگان به چه دلیل از دنیا رفته اند؟
- به هوش باشیم که مرگ نزدیک است!
- زمان توبه جوانی است نه پیری
- اگر از مرگ می ترسید بخوانید !
- اموات چگونه از اعمال خیر بازماندگان بهره مند می شوند؟!
- نحوه محاسبه حق الناس در قیامت چگونه است؟
- علت غفلت از مرگ چیست؟!
- پشت صحنه «ایستگاه آخرت و آیینه عبرت»
- عوامل عذاب قبر و راه نجات از آن
- ۴ سوال اصلی که در قیامت از بنده می‌پرسند، چیست؟
- برانگیخته شدن مردگان
- هشدارهای قبر به انسانها قبل از مرگ
- ارتباط مردگان با انسانهای دنیایی!
