اهمیت ویژه و فضیلت زیارت امام رضا(ع)

در فضیلت و اهمیت «زیارت امام رضا(ع)» کلام فراوان است. لکن چند مورد را به صورت خلاصه تقدیم دوستان و شیعیان اهلبیت(ع) می‌‌کنم. تا از این به بعد وقتی به زیارت امام رضا(ع) می‌‌روند، قدر لحظه به لحظه آن را بدانند و لحظه‌‌ای از آن را از دست ندهند.

مزیت اول: زیارت حضرت رضا(ع) افضل و برتر از زیارت سیدالشهدا(ع) است.

عبدالعظیم حسنى، شاهزاده عبدالعظیم گفت: به حضرت جواد(ع) عرض کردم: متحیرم که به زیارت قبر حضرت سیدالشهدا(ع) مشرف شوم یا به زیارت پدرتان.

فرمود: اندکى درنگ کن؛ سپس داخل اندرون شد. بعدا در حالى که اشکهایش بر رخسارش جارى بود خارج شد و احتمالا به یاد پدرش افتاده و بر دورى از پدر اشک ریخته بود، فرمود: زائران امام حسین(ع) بسیارند؛ امام زائران پدرم کم هستند.

در روایت دیگر فرمود: زیارت پدرم أفضل است زیرا حضرت أباعبدالله الحسین(ع) را همه مردم زیارت مى‌‌کنند؛ امام پدرم را، جز خواص شیعه زیارت نمى‌‌کنند.(1)

زیرا هر فرقه اى از شیعه، امام حسین(ع) را زا جهات مختلفى از قبیل، شهادت آن حضرت، مخصوصا فرزند بى واسطه حضرت زهرا(س) بودن محترم مى‌‌شمارند و فرقه‌‌های دیگر شیعه، از قبیل: کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه، واقفیه و... امامت حضرت سیدالشهدا(ع) را پذیرفته اند؛ اما در این میان، حضرت رضا(ع) داراى ویژگى خاصى است که اغلب انشعابات تشیع، قبل از ایشان بوده و باقیمانده از فِرَق مختلف، همین خواص شیعه هستند که به ولایت حضرت رضا(ع) معتقدند و شمارشان نسبت به بقیه کمتر است؛ لذا در روایات «عارفاً بِحَقِّه» قید شده یعنى ایشان را امام واجب الإطاعة بداند.

مزیت دوم: زائر حضرت رضا(ع) از زوار تمام انبیاء و اولیا و ائمه(ع) افضل و با ارزش تر است.

سلیمان بن حمص گفت: (2) از موسى بن جعفر(ع) شنیدم که مى‌‌فرمود: هر کسى قبر فرزندم على را زیارت کند خداوند ثوابى معادل هفتاد حجّ مبرور(3) به او عطا مى‌‌فرماید. با تعجب گفتم: هفتاد حج مبرور؟! فرمود: آرى.

هفتاد هزار حج. باز با تعجب گفتم: هفتاد هزار حج مبرور؟! فرمود: آرى. هفتاد هزار حج مبرور. بار دیگر با تعجب پرسیدم. فرمود: بعضى از حجها در پیشگاه خدا مقبول نمى‌‌شود. هر کس فرزندم را زیارت کند یا شبى در کنار قبر او به سر برد، مانند کسى است که خداوند را در عرش زیارت کند.

باز با تعجب پرسیدم مانند کسى که خدا را در عرش زیارت کند؟!

فرمود: آرى. روز قیامت، در عرش خدا چهار نفر از پیشینیان: نوح، ابراهیم، موسى و عیسى و چهار نفر از آخرالزمان: محمد، على، حسن و حسین(ع) گرد خواهند آمد و بعد، این مجلس ادامه خواهد یافت. یعنى غیر از این هشت نفر دیگران هم خواهند بود. زوار قبور ائمه(ع) با ما، در همین جلسه شرکت خواهند داشت.

با ارزشترین درجه و عطیه و عنایت، مخصوص زوار فرزندم على بن موسى الرضا(ع) است.

مزیت سوم: براى زوار حضرت رضا(ع) ضمانت شده است که خداوند گناهان گذشته و آینده اش را مى‌‌بخشد.

امام جواد(ع) فرمود: هر که قبر پدرم، حضرت رضا(ع) را در طوس زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده او را مى‌‌بخشد و روز قیامت براى او منبرى در مقابل منبر رسول الله(ص) مى‌‌نهد و با آسایش و آرامش بر آن منبر مى‌‌نشیند تا خداوند و اعمال آخرین نفر از بندگان خود رسیدگى نماید.(4)

این روایت دو جنبه دارد: 1- بخشیدن گناه 2- آسودگى از حساب.

مزیت چهارم:  بخشیده شدن گناه به هر کمیت و کیفیتى که باشد.

شخصى خراسانى(5) به حضرت رضا(ع) گفت: یابن رسول الله من پیامبر اکرم(ص) را در خواب دیدم که به من فرمود: وقتى پاره تن من در سرزمین شما دفن شود و ستاره از من در آنجا غروب کند، چگونه امانت مرا حفظ خواهید کرد؟

حضرت رضا(ع) فرمود: من در سرزمین شما دفن مى‌‌شوم و پاره تن و ستاره دودمان اویم. سپس فرمود: بدان هر که مرا «با معرفت به حق واجبى که خداوند از اطاعت برایم قرار داده است»، زیارت کند؛ من و پدران گرامى‌‌ام در روز قیامت شفیع او خواهیم بود و هر که را ما شفاعت کنیم، در قیامت نجات مى‌‌یابد «ولو کان علیه مثل وزرالثقلین الجن و الإنس»؛ گر چه به گناه جن و انس آلوده باشد.

مزیت پنجم: زیارت حضرت رضا(ع) معادل اجر هفتاد شهید از شهدای رکاب پیامبر خدا(ص) است.

حمزة بن حمران از امام صادق(ع) نقل مى‌‌کند که فرمود:

هر که نواده مرا در توس خراسان با معرفت به حقش، زیارت کند اجر هفتاد شهید از شهدایى که در کنار رسول اکرم(ص) پیکار کرده اند، به او داده مى‌‌شود.

عرض کردم، فدایت شوم، عرفان به حقش چگونه است؟

فرمود: «یعلم أنّه إمام مفترض طاعته، غریب، شهید»؛ بداند که او امام واجب الاطاعه و غریب و شهید است

مزیت ششم: زیارت حضرت رضا(ع) معادل هفتاد هزار حج است.

یکى از اصحاب گفت: به حضرت صادق(ع) گفتم: فلانى مى‌‌گفت که به شما گفته است: من نوزده حج عمره به جا آورده‌‌ام؛ بعدا شما فرموده‌‌اید که یک حج و یک عمره دیگر به جاى آور تا به اندازه یک مرتبه زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) به تو اجر داده شود.

امام ششم(ع) فرمود: اکنون بگو. کدام یک نزد تو محبوبتر است بیست مرتبه به حج رفتن یا با امام حسین(ع) محشور شدن؟ گفتم: با امام حسین(ع) محشور شدن محبوبتر است. فرمود: پس به زیارت امام حسین(ع)(6) برو.

با بررسى به روایت، زیارت امام حسین(ع) معادل تا هزار حج هم وارد شده است.

در روایتى از عایشه نقل شده است(7) که پیامبر اکرم(ص) فرمود: کسى که حسینم را زیارت کند نود حج از حجّهاى رسول الله(ص) و عمره‌‌اش به او داده مى‌‌شود. امّا توجه داشتید که زیارت حضرت رضا(ع) صدهزار حج ثواب داشت.

مزیت هفتم: به نحو شگفت انگیزى به زوار حضرت رضا(ع) که عارف به حق او باشند ثواب و پاداش داده مى‌‌شود؛ ثواب صد هزار شهید و مجاهد پیکارجو در راه دین و ثواب صد هزار حج عمره،

اباصلت هروى گفت از حضرت رضا(ع) که فرمود: به خدا قسم هیچ یک از ما خانواده نیست؛ مگر اینکه کشته شود یا شهید مى‌‌گردد.

پرسیدم: آقا! شما را چه کسى مى‌‌کشد؟ فرمود: شرورترین خلق خدا به وسیله سم در زمانم؛ سپس مرا در دیار غربت دفن مى‌‌کنند.

«أَلَا فَمَنْ زَارَنِی فِی غُرْبَتِی کَتَبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ أَجْرَ مِائَةِ أَلْفِ شَهِیدٍ وَ مِائَةِ أَلْفِ صِدِّیقٍ وَ مِائَةِ أَلْفِ حَاجٍّ وَ مُعْتَمِرٍ وَ مِائَةِ أَلْفِ مُجَاهِدٍ وَ حُشِرَ فِی زُمْرَتِنَا وَ جُعِلَ فِی الدَّرَجَاتِ الْعُلَى مِنَ الْجَنَّةِ رَفِیقَنَا»؛

بدان که هر کس مرا در غربتم زیارت کند خداوند ثواب صد هزار شهید و صد هزار صدیق و صد هزار حاجى و عمره گزار و صد هزار مجاهد مى‌‌دهد و با ما محشور مى‌‌شود و در درجات عالى بهشت رفیق ماست.

مزیت هشتم: آتش جهنم بر بدن زائر حضرت رضا(ع) حرام و ثواب زیارتش ‍ بهشت برین است.

على بن مهزیار گفت: به حضرت جواد(ع) گفتم: پاداش زائر حضرت رضا(ع) چیست؟ فرمود: «الجَنَّةُ وَالله» به خدا قسم بهشت.(9)

«عَبْدُ الْعَظِیمِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِیُّ قَالَ سَمِعْتُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا(ع) یَقُولُ: مَا زَارَ أَبِی(ع) أَحَدٌ فَأَصَابَهُ أَذًى مِنْ مَطَرٍ أَوْ بَرْدٍ أَوْ حَرٍّ إِلَّا حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَى النَّار»؛(10)

شاهزاده عبدالعظیم حسنى گفت: از حضرت جواد(ع) شنیدم که مى‌‌فرمود: هیچ کس به زیارت پدرم نمى‌‌رود که گرفتار ناراحتى از قبیل: باران یا سرما و یا گرما شود؛ مگر اینکه خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مى‌‌کند.

مزیت نهم: قیامت که هیچ به یاد دیگرى نیست؛ حضرت رضا(ع) در تلاش ‍ نجات زائر خویش است.

خدایا! به ما توفیق زیارت و قبول آن را عنایت فرما

در موافق قیامت سه جاست که هیچ کس به یاد دیگرى نیست؛ و فقط به موارد زیر مى‌‌اندیشد.

1- میزان عمل: عاقبتش به خیر خواهد بود یا نه؟

2- چگونگى عبور از صراط: از صراط خواهد گذشت یا سقوط خواهد کرد؟

3- تحویل گرفتن نامه عمل: نامه اعمالش به دست چپش داده خواهد شد یا به دست راستش؟

حضرت رضا(ع) فرمود: من در این موارد خطرناک به داد زوارم خواهم رسید و از آنان شفاعت خواهم کرد.

«قَالَ أَبُوالْحَسَنِ الرِّضَا(ع): مَنْ زَارَنِی عَلَى بُعْدِ دَارِی وَ شُطُونِ مَزَارِی أَتَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی ثَلَاثِ مَوَاطِنَ حَتَّى أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا إِذَا تَطَایَرَتِ الْکُتُبُ یَمِیناً وَ شِمَالًا وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْمِیزَان‏»؛

حضرت رضا(ع) فرمود: هر کس مرا در این فاصله دورى که دارم - زیارت کند روز قیامت سه جا به دادش مى‌‌رسم و او را از شدت آن سه مورد آسوده مى‌‌کنم:

1- هنگامى که نامه هاى اعمال به دست راست یا چپ تحویل داده مى‌‌شود.

2- هنگام عبور از صراط

3- هنگام سنجش اعمال.

مزیت دهم: در قیامت به حساب اعمال مردم رسیدگى مى‌‌شود؛ اما زوار امام رضا(ع) در خدمت رسول خدا(ص) آسوده خاطر منتظر مى‌‌مانند تا رسیدگى به حساب مردم تمام شود.

بخش اول این روایت، در مزیت سوم که آمرزنده گناه گذشته و آینده بود، ذکر شد؛ اما در این قسمت بر محاسبه نشدن و آسودگى از حساب تکیه شده است. که قبلا ذکر شد منبرى برایش مى‌‌نهند تا خدا از حساب خلایق فارق شود

ابراهیم جعفرى از مهران چنین نقل کرده است که گفت:

به خدمت حضرت جواد(ع) رسیدم و سؤ ال کردم: کسى که پدر شما را در توس ‍ زیارت کند، چه امتیازى دارد؟

فرمود: هر که قبر پدرم را در توس زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده اش را مى‌‌آمرزد.

مزیت یازدهم: زیارت حضرت رضا(ع) غم را از دل زائر مى‌‌زداید.

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): «سَتُدْفَنُ بَضْعَةٌ مِنِّی بِخُرَاسَانَ مَا زَارَهَا مَکْرُوبٌ إِلَّا نَفَّسَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ کَرْبَهُ وَ لَا مُذْنِبٌ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَه‏»(11)

رسول اکرم(ص) فرمود: بزودى پاره اى از تن من در خراسان دفن مى‌‌شود، هیچ غمگینى او را زیارت نمى‌‌کند مگر اینکه خدا غم از دلش بزداید و هیچ زائر گنهکارى مگر اینکه خداى تعالى گناهانش را بیامرزد.

بنابراین در این دریاى متلاطم زندگى پیوسته طوفانهاى غم و اندوه زندگى او را در معرض ‍خط قرار مى‌‌دهد، حضرت رضا(ع) را با معرفت باید زیارت کرد تا وجود انسان از این طوفانها رها و دل از غم و صفات ناپسند زدوده و توشه اى براى سفر آخرت فراهم شود.

مزیت دوازدهم: شفاعت در انتظار زائران على بن موسى الرضا(ع) است.

امام صادق(ع) فرمود: أحدى از اولین و آخرین نیست مگر اینکه روز قیامت، محتاج شفاعت حضرت رسول اکرم(ص) است.(12)

پس همه محتاج شفاعت هستند؛ اما طبق آیه «وَ لا یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضى‏»؛

حضرت رضا(ع) فرمود: «وَ لا یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضى»؛ شفاعت نمى‌‌کنند مگر کسانى را که خدا دین و آیین آنها را بپسندد.(13)

زیارت حضرت رضا(ع) موجب مى‌‌شود که آن حضرت از زائرانش شفاعت کند.

حسین بن فضال از پدر خود نقل کرده است که گفت: از حضرت رضا(ع) شنیدم که فرمود: مرا با سم خواهند کشت و در سرزمین غربت دفن خواهم شد. این که مى‌‌گویم پدرم از قول پدر بزرگوار و آباء گرامى‌‌اش از رسول اکرم(ص) نقل کرده‌‌اند که فرمود:

«أَلَا فَمَنْ زَارَنِی فِی غُرْبَتِی کُنْتُ أَنَا وَ آبَائِی شُفَعَاءَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ مَنْ کُنَّا شُفَعَاءَهُ نَجَا وَ لَوْ کَانَ عَلَیْهِ مِثْلُ وِزْرِ الثَّقَلَیْن‏»؛(14)

بدانید که هر کس مرا در غربتم زیارت کند، من و آباء گرامى ام روز قیامت شفیع او خواهیم بود هر کس که ما را از او شفاعت کنیم نجات مى‌‌یابد اگر چه آلوده به گناه جن و انس ‍ باشد.

مزیّت سیزدهم: زیارت حضرت رضا(ع) از حج و عمره و زیارت رسول اکرم(ص)، امیرالمؤمنین(ع)، سیدالشهدا(ع) و امام هفتم(ع) هم بهتر است.

محمد بن سلیمان گفت: به حضرت جواد(ع) گفتم: شخصى حج واجب خود را به جا آورده پس ‍ از آن به حج عمره رفته و در مراجعت به زیارت رسول اکرم(ص) نایل شده است؛ بعدا به نجف رفته، على(ع) و امام موسى کاظم(ع) را زیارت کرده است؛ باز در همین ایام وضعش از نظر مالى به گونه اى است که نمى‌‌تواند عازم حج شود؛ حال بفرمائید به حج برود، افضل و برتر است یا به توس رفته، حضرت رضا(ع) را زیارت کند؟

«قَالَ یَأْتِی خُرَاسَانَ فَیُسَلِّمُ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ(ع) أَفْضَلُ وَ لْیَکُنْ ذَلِکَ فِی رَجَب‏»؛

فرمود: در صورتى که در ماه رجب باشد به خراسان رفته، پدرم حضرت رضا(ع) را زیارت کند بهتر است.

مزیت چهاردهم: در حرم حضرت رضا(ع) دو رکعت نماز با شرایط خاص به جا آوردن موجب برآمدن حاجت است.

صقربن دلف گفت: از حضرت هادى، على بن محمد بن على بن موسى الرضا(ع)، شنیدم که فرمود:

هر که برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، باید غسل کرده به حرم حضرت رضا(ع) رود، در بالاى سر آن حضرت دو رکعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد(در صورتى که کار حرام یا قطع رحم و خوایشاوندى نباشد) از خدا بخواهد، خداى تعالى نیازش را برآورده سازد.

و نیز فرمود:

بارگاه ملکوتى حضرت رضا(ع) بقعه اى از بقعه هاى بهشت است که هیچ مؤ منى آن را زیارت نکند، مگر اینکه خداوند او را از آتش ‍ آزاد و وارد بهشتش نماید.

مزیت پانزدهم: مجموعه اى از فضایل زیارت حضرت رضا(ع) به قول و بیان خود آن امام(ع).

باید توجه داشت که فضایل زیارت امام هشتم(ع) به عناوین پانزده گانه مذکور محدود نمى‌‌شود و زیارت آن حضرت فضایل بسیارى دیگر نیز دارد که در این مختصر نمى‌‌گنجد.

حضرت رضا(ع) فرمود: هر که به زیارت من رهسپار شود و عارف به حق من باشد، دعایش مستجاب و گناهانش ‍ بخشوده مى‌‌شود.

هر که مرا در این بقعه زیارت کند مثل کسى است که رسول الله(ص) را زیارت کرده باشد در روز قیامت من و آباء گرامى ام شفیع او خواهیم بود.

«وَ هَذِهِ الْبُقْعَةُ رَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ لَا یَزَالُ فَوْجٌ یَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَ فَوْجٌ یَصْعَدُ إِلَى أَنْ یُنْفَخَ فِی الصُّور»؛(15)

بارگاه من باغى از باغهاى بهشت و محل رفت و آمد فرشتگان است که مرتبا فوج فوج تا روز قیامت از آسمان نزول مى‌‌کنند و فوجى دیگر به آسمان صعود مى‌‌نمایند.

فضیلت دو رکعت نماز در حریم قدس ‍ حضرت رضا(ع)

اباصلت هروى گفت: حضرت رضا(ع) مى‌‌فرمود: من بزودى مظلومانه با سم کشته مى‌‌شوم و قبرم کنار قبر هارون خواهد بود خداوند تربت مرا محل رفت و آمد شیعیان و اهل بیتم قرار خواهد داد؛ هر که مرا در غربتم زیارت کند، بر من واجب خواهد شد که در روز قیامت او را زیارت کنم.

قسم به آن کسى که محمد(ص) را گرامى داشته و او را میان جهانیان به نبوت برگزیده است؛ هر کس در کنار قبرم دو رکعت نماز بگزارد خداوند گناهانش را مى‌‌آمرزد.

زائران قبر من در روز قیامت گرامیترین وارد شوندگان بر خداى تعالى هستند هر مؤ منى که مرا زیارت کند و در راه زیارت قطره اى از آسمان بر صورتش بچکد، خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مى‌‌کند.(16)

پی‌‌نوشتها:

1) بحار، ج102، بخش ‍ اختصاصى زیارت حضرت رضا(ع).

2) عیون اخبار الرضا، ج 2، ص ‍ 263.

3) کسى که طاعتش پذیرفته شده، نیکوئى کرده شده، مقبول، پسندیده ( ف - عمید).

4) بحار الانوار، ج 102، ص 4.

5) عیون اخبار الرضا، ج 2، ص ‍ 257.

6) تهذیب ، ج 6 ص 48.

7) بحار الانوار، ج12، ص35.

8) حاجّ و معتمر: کسى که به حج و عمره رفته باشد.

9) بحار الانوار، ج 12، ص 39.

10) بحارالانوار، ج 102، ص 36.

11) بحارالانوار، ج 102، ص 34.

12) محاسن برقى، ص 183.

13) بحار، ج 3، ص 219.

14) عیون اخبار الرضا، ج 2، ص ‍ 632.

15) بحارالانوار، ج 102، ص 44.

16) بحارالانوار، ج 102، ص 36.

منبع: 53 داستان از کرامات حضرت رضا(ع)